Thấy gì khi nhiều doanh nghiệp giống cây trồng kêu cứu?

“Chúng tôi đại diện cho các công ty giống cây trồng ở các tỉnh phía Bắc. Nhiều tháng qua, chúng tôi luôn trong tâm trạng lo lắng, bất an bởi vụ hè thu và vụ mùa đã đến gần nhưng việc thực hiện Luật Trồng trọt vẫn đầy những mâu thuẫn với Luật Sở hữu trí tuệ..."

Cụ thể, xin nêu lên một số doanh nghiệp đã có đơn kiến nghị như: Công ty Cổ phần Giống cây trồng Bắc Ninh; Công ty TNHH Nông nghiệp xanh Hoàng Gia; Công ty TNHH Giống cây trồng Hồng Hà; Công ty Cổ phần Giống cây trồng Bắc Giang; Công ty TNHH Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Thiên Long; Công ty TNHH Nam Dương; Công ty Cổ phần Giống cây trồng Nam Định; Công ty TNHH Cường Tân; Công ty TNHH Giống cây trồng Nam Phú; Công ty TNHH Nông nghiệp Nhiệt đới; …

Quan tâm đến vấn đề đã nêu sẽ thấy hàng loạt nội dung cần được bàn thảo. Trong khuôn khổ bài viết này, xin nêu một số vướng mắc cần được nhìn nhận và tháo gỡ.

Trước hết phải nói đến sự mâu thuẫn trong bản thân quy định của luật, chẳng hạn mâu thuẫn ngay trong nội tại của Luật Trồng trọt.

Khoản 1, Điều 13 của Luật này quy định: Giống thuộc loài cây trồng chính chỉ được phép sản xuất, buôn bán, xuất khẩu, nhập khẩu sau khi được cấp quyết định công nhận lưu hành… và lưu ý: "Trừ trường hợp nghiên cứu, khảo nghiệm, triển lãm, trao đổi quốc tế hoặc sản xuất hạt lai để xuất khẩu".

Nhưng ở một nội dung khác cũng của Luật này lại quy định về xuất, nhập khẩu giống cây trồng mâu thuẫn với Điều 13: Giống cây trồng và hạt lai của giống cây trồng chưa được cấp quyết định công nhận lưu hành và không thuộc danh mục, nguồn gen giống cây trồng cấm xuất khẩu lại chỉ được xuất khẩu phục vụ nghiên cứu, khảo nghiệm, quảng cáo… không vì mục đích thương mại và phải được Bộ NN & PTNT cho phép.

Như vậy quy định sau phủ định quy định trước về hạt lai xuất khẩu.

Về sự mâu thuẫn giữa Luật Trồng trọt và Luật Sở hữu trí tuệ mà nhiều chủ doanh nghiệp băn khoăn là:

Những giống đã được tổ chức, cá nhân gia hạn quyết định lưu hành bao gồm cả giống được bảo hộ và giống không được bảo hộ theo tinh thần của Khoản 1, Điều 31 Luật Trồng trọt thì chỉ họ duy nhất có quyền được lưu hành (quyền sản xuất kinh doanh) hoặc ủy quyền cho các tổ chức, cá nhân khác lưu hành. Điều này là trái ngược hoàn toàn với giống được bảo hộ của Luật Sở hữu trí tuệ. Như vậy, giống không được bảo hộ cũng có quyền như giống được bảo hộ, vậy thì giống được bảo hộ của Luật Sở hữu trí tuệ có ý nghĩa gì?

Đó là mâu thuẫn về luật và kèm theo đó là các văn bản dưới luật thấy chưa phù hợp thì cần điều chỉnh để giúp các doanh nghiệp, công nhân và nông dân thuận lợi hơn trong sản xuất, kinh doanh theo đúng pháp luật.

Còn nhiều nội dung khác liên quan mà doanh nghiệp kiến nghị cũng rất thời sự. Như ngay trong nội dung gia hạn lưu hành giống cũng phát sinh nhiều bất cập, vướng mắc, thậm chí rất dễ phát sinh tiêu cực. Bởi ngoài những doanh nghiệp làm ăn chân chính còn có những doanh nghiệp chụp giật để được đăng ký gia hạn quyết định lưu hành nhằm độc quyền sản xuất kinh doanh giống. Như vậy nảy sinh tình trạng các doanh nghiệp phải "chạy" xin cấp phép và nhiều tiêu cực có thể xảy ra làm biến dạng môi trường sản xuất kinh doanh giống cây trồng.

Được biết các doanh nghiệp đang kiến nghị Bộ trưởng Bộ NN & PTNT trình Quốc hội và Chính phủ xem xét, sửa đổi Luật Trồng trọt và các văn bản dưới Luật sao cho phù hợp với thực tế khách quan.

Mong rằng những kiến nghị chính đáng và hợp pháp của các doanh nghiệp giống cây trồng sẽ sớm được xem xét, nghiên cứu và sửa đổi cho phù hợp. Điều đó không chỉ tác động tích cực và trực tiếp đến các doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng tốt đến tam nông nước ta: nông nghiệp, nông dân và nông thôn.

PHẠM XUÂN DŨNG