“Quả bong bóng nước” thủy điện chưa căng đã vỡ...

Cà phê tối - QUỐC THẮNG

Quốc Thắng

Quốc Thắng

Biên tập viên
“Quả bong bóng nước” là cách gọi của người dân sống ở hạ nguồn của những đập thủy điện khi trong họ luôn thường trực một tâm thế nơm nớp lo sợ.

Gọi như thế vì họ bị bao trùm một nỗi ám ảnh: ám ảnh về những dòng nước bất ngờ mênh mông hung dữ càn quét bất cứ thứ gì. Và gọi như thế cũng là vì họ biết rằng, dòng nước hiền hòa bao đời nay không tự nhiên kéo đất sạt lở, nhấn chìm nhà cửa, hoa màu.

Hôm trước, đập dẫn nước Thủy điện Ia Glae 2 đang thi công trên địa bàn xã Ia Gla (huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai) bị vỡ. Những cảnh tượng tan hoang, những giọt nước mắt lăn dài của nông dân làm rẫy trắng tay sau một đêm đặt thêm câu hỏi an toàn về quá trình thi công thủy điện vừa và nhỏ bên cạnh câu hỏi thủy điện xả lũ bấy lâu nay.

Chưa biết lợi ích của Thủy điện Ia Glae 2 đóng góp như thế nào nhưng những con số thiệt hại thì đã rõ mồn một. Những mảng đồi xanh bị chặt phá, hệ sinh thái của dòng chảy bị thay đổi, đường tới công trình gây nguy cơ sạt lở, chất thải, khí thải, an sinh xã hội,… như đã được dự đoán và nay thì mấy chục héc-ta hoa màu - là sinh kế của bà con ở Chư Prông bất ngờ bị cuốn theo sau một đêm. Nặng nề hơn là cư dân hạ nguồn nơi đó thường trực một nỗi lo sợ. Vì chưa có gì bảo đảm rằng sẽ không có những sự cố tương tự trong tương lai.

Tôi không cho rằng, nói sự việc xảy ra là do rủi ro lũ quét đổ về mạnh, đã gây thiệt hại cho cả chủ đầu tư và người dân như cách trả lời báo chí của ông Nguyễn Anh Tuấn - Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy điện Khải Hoàng là thấu tình đạt lý. Vì, như thế nghĩa là, lũ là tại … ông trời! Mà đã là tại ông trời thì đó là chuyện phải chấp nhận như một lẽ thường tình.

Tôi không cho rằng, nguyên nhân của sự cố đến như cách viện dẫn của một vị lãnh đạo trả lời được báo chí phỏng vấn: hai đập ngăn nước phục vụ tưới tiêu của bà con ở trên dòng chảy này vỡ tạo áp lực dòng chảy lớn và đột ngột làm cho đập dẫn nước Thủy điện Ia Glae 2 vỡ. Bởi vì, khi phê duyệt chủ trương đầu tư và trong quá trình thi công, điều đó phải được các bên liên quan tính toán trước.

Cách đây 10 năm, sau một sự cố vỡ đập thủy điện cũng ở Gia Lai, lúc đó, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nói: “Không phải vì chưa xảy ra chết người mà không xử lý hết trách nhiệm”; là bởi vì không có một ranh giới nào bảo đảm việc vỡ đập gây chết người và vỡ đập không gây chết người. Và cần nhớ rằng, cả nước có khoảng 800 dự án thủy điện nhỏ và vừa đã, đang và sẽ được đầu tư trên cả nước theo quy hoạch; chỉ cần 1/10 trong số đó “rủi ro tại ông trời” thì những thiệt hại về môi trường và an sinh sẽ không thể đong đếm được.

Khi có sự cố vỡ đập thủy điện, tôi thường theo dõi các cuộc thị sát của các cấp, ngành. Hai vấn đề chính thường được nhắc đến là khắc phục hậu quả (thống kê đền bù thiệt hại) và truy tìm nguyên nhân (thường được cho là do lũ quét đổ về). Nhưng có điều, không thấy nhắc đến bản đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt. Tôi tự hỏi, như trường hợp của Ia Glae 2, việc phòng ngừa và ứng phó sự cố môi trường ở giai đoạn thi công xây dựng thì trách nhiệm theo dõi những cảnh báo khí tượng thủy văn về dự báo lũ quét, lũ ống kịp thời thuộc về ai? Những biện pháp thông thường như dẫn dòng, xả lũ thi công trong mùa lũ đã được tính toán khi phê duyệt dự án hay chưa?

Trả lời được những câu hỏi này chính là chúng ta đang đi tìm nguyên nhân thực chất của sự cố. Vì, truy tìm nguyên nhân là để quy trách nhiệm và xử lý vi phạm. Và vì, thuỷ điện là năng lượng sạch, là năng lượng tái tạo, không thể bỏ thủy điện, chỉ có người làm sai chứ thủy điện không sai. Khi không tính toán thiết kế được các công trình làm sao cho hài hòa với tự nhiên để vừa có nguồn điện năng vừa không làm biến đổi tự nhiên thì những sự cố vỡ đập sẽ không còn hi hữu.

Khi mục đích kinh tế lấn át những tác động đến môi trường và an sinh thì địa phương sẽ dễ dàng trong phê duyệt dự án. Điều đó sẽ khoét sâu những bất bình đẳng giữa hưởng lợi ích kinh tế của chủ đầu tư thủy điện và thiệt hại của người dân hạ lưu.

Thiếu những đánh giá tác động một cách bài bản, nghiêm túc khi cấp phép, để xảy ra sự cố rồi mới khắc phục hậu quả hay giật mình rà soát là đi ngược lại với tư duy phát triển bền vững. Rơi vào tình huống đó, khi sự cố xảy ra, chúng ta hoàn toàn có thể nhận định dạng như: "Sự việc xảy ra là do rủi ro lũ quét đổ về mạnh". Câu nói này, có thể lưu lại để dùng như một phản ứng tức thời khi sự cố vỡ đập xảy ra. Nhưng tuyệt nhiên đó không phải là nguyên nhân.

QUỐC THẮNG

Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết, bạn có thể mời tác giả Quốc Thắng một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR.

"Buy me a coffee"

“Quả bong bóng nước” thủy điện chưa căng đã vỡ...

Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Quốc Thắng bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội.

Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Quốc Thắng".

Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục Cà phê tối, nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD).

Chia sẻ
In bài viết

Tin cùng chuyên mục

Tinh gọn bộ máy – một cuộc cách mạng để đất nước vươn mình

Cà phê tối -

Tinh gọn bộ máy – một cuộc cách mạng để đất nước vươn mình

Chỉ khoảng nửa năm nữa thôi, vào giữa năm 2025, công cuộc sắp xếp lại cho tinh gọn và hiệu quả hơn bộ máy Đảng, Chính phủ, Quốc hội và Báo chí sẽ phải được hoàn thành.

Vụ Phó Đức Nam - Mr Pips bị bắt: “Miếng phô mai” nhà đẹp, xe sang

Cà phê tối -

Vụ Phó Đức Nam - Mr Pips bị bắt: “Miếng phô mai” nhà đẹp, xe sang

Phó Đức Nam - có nickname TikTok Mr Pips, vừa bị bắt cùng đồng phạm vì cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt tài sản, rửa tiền,... Trước khi bị bắt, chúng đều khoe trên các trang mạng xã hội về cuộc sống hào nhoáng với nhà đẹp, xe sang, mỹ nữ vây quanh để dẫn dụ “con mồi”.

Cầu thủ nhập tịch∶ “Phép thử” Xuân Son

Cà phê tối -

Cầu thủ nhập tịch∶ “Phép thử” Xuân Son

ASEAN Championship 2024 (vẫn được biết đến với tên gọi AFF Cup) đã khởi tranh hôm qua. Hôm nay, đội tuyển Việt Nam sẽ có trận đấu đầu tiên với đội tuyển Lào tại vòng bảng của giải đấu. Từ khóa của giải đấu lần này là "nhập tịch".

Khi TikToker “nhờn” biên bản

Cà phê tối -

Khi TikToker “nhờn” biên bản

TikToker Phạm Đức Tuấn (Nờ Ô Nô) lại một lần nữa gây bão dư luận với hành vi phản cảm. Và cũng như lần trước, lần này, Tuấn nhận một biên bản xử phạt 30 triệu đồng.

Đại lễ 80 năm, vắng bóng các anh

Cà phê tối -

Đại lễ 80 năm, vắng bóng các anh

Vụ việc xảy ra vào lúc 20 giờ 27 phút ngày 02/12/2024. Theo thống kê từ quân đội, đã có 12 quân nhân tử vong và mất tích do một khối thuốc nổ đã phát nổ trong quá trình vận chuyển ra thao trường, tại Trường bắn Quốc gia khu vực 3 (xã Xuân Tâm, huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai).

Đấu giá để không ai trúng

Cà phê tối -

Đấu giá để không ai trúng

Công an đã tạm giữ 5 đối tượng trong vụ việc đấu giá 30 tỷ đồng/ mét vuông đất tại Hà Nội. Các đối tượng này bị bắt với cáo buộc “Vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản”.

Kinh tế - Chính sách

Cổ phiếu VFS sau ngày đầu hứng khởi

Sau phiên đầu tràn đầy hứng khởi trên sàn Nasdaq, cổ phiếu VinFast (VFS) quay đầu giảm gần 19% trong ngày 16/8, giá trị công ty xuống dưới 70 tỷ đô so với 85 tỷ của ngày đầu tiên. Chuyện trên bình thường và chẳng có gì lạ trên thị trường chứng khoán quốc tế nhưng phần nào giúp chúng ta hiểu rằng sân chơi ấy không dễ chịu như nhiều người tưởng trong lúc phấn khích.
Mỹ Anh

Giữ quận Hoàn Kiếm và tinh thần của Hà Nội

Bí thư Hà Nội Đinh Tiến Dũng vừa chia sẻ quan điểm về việc sắp xếp các đơn vị hành chính. Theo đó, tinh thần của thành phố sẽ “giữ ổn định” quận Hoàn Kiếm
Hà Phan

Không thừa thế xông lên để “gậy ông đập lưng ông”

Giá gạo thế giới tăng, không ít doanh nghiệp đã “thừa thắng xông lên” đẩy nhanh xuất khẩu. Bộ trưởng Bộ Công thương khuyến cáo coi chừng “gậy ông đâp lưng ông”!
Quốc Thắng

Ba con số thiếu chủ ngữ

Giữa lúc đang thiếu giáo viên trầm trọng thì nhiều cử nhân sư phạm diện cử tuyển vẫn chưa được bố trí việc làm, hàng trăm sinh viên tốt nghiệp ngành sư phạm vẫn thất nghiệp và hàng nghìn giáo viên rời khỏi ngành.
Hà Phan

Khi công nhân “bàn luận” với Chủ tịch Quốc hội

Đời công nhân cạo mủ chúng em vất vả lắm! Dậy từ nửa đêm, lúc 1-2 giờ sáng, có khi sớm hơn. Cái mủ cao su lạ lắm, trời càng lạnh, càng có sương thì mủ càng ra nhiều. Cho nên người mình lạnh cỡ nào thì mình càng mừng cỡ đó. Sản phẩm nhiều thì được nhiều tiền công anh ạ! Nếu được phát biểu trước bác Huệ, em sẽ nói về đời công nhân cạo mủ cao su. Công việc cực nhọc nhưng lương thấp quá!

Văn hóa - Xã hội

Mỹ Anh

Mong ước đầu năm học

Một năm học mới bắt đầu với nhiều niềm tin kỳ vọng cùng bộn bề vấn đề đối với thầy cô, học sinh, phụ huynh và những người làm giáo dục.
Hà Phan

Tính cách của Nguyễn Thanh Long và số phận của ông Nguyễn Trường Sơn 1

Giữa tháng 9/2021, khi TP.HCM đã qua đỉnh dịch và chuẩn bị “mở cửa” thì bà con lại nháo nhác khi Nguyễn Thanh Long - Bộ trưởng Y tế lúc đó - người sắp ra tòa
An Vinh

Nghĩ về một ngày lễ lớn của lực lượng Công an Nhân dân

Hôm nay, 19/8/2023, kỷ niệm 78 năm Ngày truyền thống của lực lượng Công an Nhân dân Việt Nam. Trước hết, tôi xin trân trọng gửi tới toàn thể cán bộ, chiến sĩ đang và đã từng công tác trong lực lượng những lời chúc mừng chân thành, tốt đẹp nhất từ đáy lòng mình.
Mỹ Anh

Oppenheimer và cách kể một câu chuyện lịch sử

Bộ phim Oppenheimer thuộc thể loại tiểu sử, kể câu chuyện về một nhân vật lịch sử với những biến động của lịch sử nước Mỹ và thế giới.
Hà Phan

300 ngàn thí sinh và lựa chọn không vào đại học

Vừa tốt nghiệp THPT, Trung Hiếu tại Thái Bình lập tức nộp hồ sơ vào trường nghề công nghệ ô tô, bỏ xét tuyển đại học.

Môi trường - Sức khỏe

Quốc Thắng

Ai đã đặt tên cho dòng sông?

Tin dồn dập về dòng Mekong sạt lở mấy ngày qua khiến cho bất cứ ai quan tâm đến môi trường đều cảm thấy lo ngại. Lo ngại vì nguyên nhân được phân tích
Mỹ Anh

Vụ bắt cóc 20 giây

Một vụ bắt cóc trẻ em diễn ra giữa ban ngày, tại khu đô thị Việt Hưng (Hà Nội) vừa diễn ra hôm qua. Sáng nay, con tin đã được giải cứu an toàn, nghi phạm đã bị lực lượng cảnh sát bắt. Tuy nhiên, các clip ghi lại tình tiết gây án khiến người xem không khỏi lạnh gáy.
Mỹ Anh

Tang thương Phố Núi

Tai nạn thảm khốc đã gây chấn động với giới bóng đá và tạo nên một không khí tang thương Phố Núi - khi những nạn nhân vắn số đều là gương mặt thân quen của làng bóng đá.
Quốc Thắng

Bằng chứng F

Trên khắp đất nước Việt Nam này, có biết bao nhiêu mảnh đất, bao nhiêu con người mang nỗi đau chất độc màu da cam. Nhưng bằng chứng về mối liên hệ vẫn là thứ đi
Mỹ Anh

Vụ sạt lở do… “nhân tai”

Trong khi câu chuyện về vụ sạt lở ở vườn sầu riêng tại Lâm Đồng vẫn còn nóng hổi, một vụ sạt nhỏ, với dòng nước nhấn chìm hàng loạt xế sang đã xảy ra ở Sóc Sơn (Hà Nội). Sau vụ việc, hình ảnh trên các mặt báo được chụp tại địa bàn mới thấy, hàng loạt homestay mọc lên như nấm, ngay giữa rừng phòng hộ.
10 sự kiện, hoạt động tiêu biểu của Công đoàn Việt Nam năm 2024 Video

10 sự kiện, hoạt động tiêu biểu của Công đoàn Việt Nam năm 2024

Năm 2024, các cấp công đoàn và đoàn viên, người lao động cả nước đã đoàn kết, nỗ lực, sáng tạo, đạt nhiều kết quả, tiếp tục tô thắm những trang vàng truyền thống Công đoàn Việt Nam. Cùng nhìn lại 10 sự kiện, hoạt động tiêu biểu của Công đoàn Việt Nam năm 2024.

Vụ Phó Đức Nam - Mr Pips bị bắt: “Miếng phô mai” nhà đẹp, xe sang Lao động & Công đoàn media

Vụ Phó Đức Nam - Mr Pips bị bắt: “Miếng phô mai” nhà đẹp, xe sang

Phó Đức Nam - có nickname TikTok Mr Pips, vừa bị bắt cùng đồng phạm vì cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt tài sản, rửa tiền,... Trước khi bị bắt, chúng đều khoe trên các trang mạng xã hội về cuộc sống hào nhoáng với nhà đẹp, xe sang, mỹ nữ vây quanh để dẫn dụ “con mồi”.

Talk Công đoàn: Phát triển đoàn viên: kết nạp phải đi liền với chăm lo thiết thực Talk Công đoàn

Talk Công đoàn: Phát triển đoàn viên: kết nạp phải đi liền với chăm lo thiết thực

Đồng chí Phan Thanh Thái, Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Đắk Nông chia sẻ kinh nghiệm phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở.

8 điểm mới của Luật Công đoàn (sửa đổi) Infographic

8 điểm mới của Luật Công đoàn (sửa đổi)

Trong chương trình kỳ họp thứ 8 Quốc hội khoá XV, Quốc hội chính thức thông qua Luật Công đoàn (sửa đổi) gồm 6 chương với 37 điều, tăng 4 điều so với luật hiện hành.
Muôn nẻo yêu thương số 10: Nữ điều dưỡng kém may mắn và tổ ấm mang dấu ấn Công đoàn Muôn nẻo yêu thương

Muôn nẻo yêu thương số 10: Nữ điều dưỡng kém may mắn và tổ ấm mang dấu ấn Công đoàn

Nữ điều dưỡng kém may mắn Phùng Thị Kim Thúy thuộc Trung tâm Chăm sóc và Phục hồi chức năng Người tâm thần số 1 Hà Nội đã được công đoàn các cấp chung tay giúp chị có được mái nhà kiên cố che nắng, che mưa mang tên “Mái ấm Công đoàn”. Tổ ấm mới giúp chị “an cư lạc nghiệp”, yên tâm công tác và nuôi dạy con gái, vượt lên mọi vất vả khó khăn trong cuộc sống, vững tin hướng tới tương lai ngày càng tươi sáng hơn…

10 sự kiện, hoạt động tiêu biểu của Công đoàn Việt Nam năm 2024 Video

10 sự kiện, hoạt động tiêu biểu của Công đoàn Việt Nam năm 2024

Năm 2024, các cấp công đoàn và đoàn viên, người lao động cả nước đã đoàn kết, nỗ lực, sáng tạo, đạt nhiều kết quả, tiếp tục tô thắm những trang vàng truyền thống Công đoàn Việt Nam. Cùng nhìn lại 10 sự kiện, hoạt động tiêu biểu của Công đoàn Việt Nam năm 2024.

Đọc thêm

“Đám giỗ bên cồn”, có gì ồn?

Cà phê tối -

“Đám giỗ bên cồn”, có gì ồn?

Lê Tuấn Khang, nhà sáng tạo nội dung sinh năm 2002 tại miền Tây, vừa nhận giải Nhà Sáng tạo Nội dung Giải trí của Năm trong Tik Tok Award Việt Nam 2024. Sau đó, lượng người xem và theo dõi kênh của cậu đã và đang tăng chóng mặt.

Đường của công, không phải đường của ông!

Cà phê tối -

Đường của công, không phải đường của ông!

Công an Thanh Hóa đã tạm giữ 4 đối tượng tham gia phân luồng giao thông cho đoàn xe đám cưới. Đây chỉ là một trong giữa vô vàn trường hợp đang biến đường của công thành “đường của ông”.

Hành xử với tiến sĩ đạo văn

Cà phê tối -

Hành xử với tiến sĩ đạo văn

Đại học Huế vừa kết luận luận án tiến sĩ của Trưởng phòng Nghiên cứu khoa học, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế, bà L.T.A.H có 12 trang đạo văn. Đáng nói, sau đó, Đại học Huế đề nghị Tiến sĩ trên rút lại bản luận án để… chỉnh sửa.

Những điểm trường bị bỏ hoang

Cà phê tối -

Những điểm trường bị bỏ hoang

Từ miền núi tới đồng bằng, hàng loạt điểm trường bỏ hoang được gọi tên trong suốt thời gian qua trên báo chí phản ánh những nhức nhối của lãng phí. Không chỉ lãng phí tiền bạc, thời gian, nguồn lực, những điểm trường bỏ hoang “trơ gan cùng tuế nguyệt” như thách thức những nỗ lực trong việc cải thiện chất lượng đời sống của người dân.

Đằng sau những sắc thuế!

Cà phê tối -

Đằng sau những sắc thuế!

Kỳ họp Quốc hội lần thứ 8 sẽ biểu quyết về Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) vào ngày 26/11. Theo dự thảo luật (sửa đổi), các hàng hóa, dịch vụ của hoạt động văn hóa, triển lãm, thể dục, thể thao, biểu diễn nghệ thuật, sản xuất phim, nhập khẩu, phát hành phim và chiếu phim đang hưởng thuế VAT 5% sẽ tăng lên 10%.

Hết thời “nhập siêu” văn hóa?

Cà phê tối -

Hết thời “nhập siêu” văn hóa?

Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024 đã kết thúc vào hôm qua (17/11). Thành công vang dội của Lễ hội cùng những sự kiện gần đây của các đêm nhạc “nội địa” đang cho thấy nhiều chỉ dấu tích cực về công nghiệp văn hóa.

Chống lãng phí ngày nhà giáo

Cà phê tối -

Chống lãng phí ngày nhà giáo

20/11 tới gần, khắp các trường trên cả nước đều đang tất bật không khí chuẩn bị tri ân ngày nhà giáo - ngày lễ lớn của cả cô và trò trên cả nước. Đây cũng là một dịp để các nhà trường cũng như phụ huynh học sinh dạy cho các em bài học về chống lãng phí.

Thở ở Hà Nội

Cà phê tối -

Thở ở Hà Nội

Đến hẹn lại lên, từ tháng 10 tới tháng 3 là cao điểm bụi mịn ở Hà Nội. Không khí vẩn đục ô nhiễm, các công trình xây cất khắp nơi và vỉa hè tiếp tục ra tăng sức ép bằng những khối đá xếp sẵn chờ ngày lát lại.

“Siết” quảng cáo của nghệ sĩ

Cà phê tối -

“Siết” quảng cáo của nghệ sĩ

Việc người nổi tiếng, nghệ sĩ, KOL quảng cáo thái quá về công dụng của nhiều loại thực phẩm chức năng làm “nóng” nghị trường. Bộ trưởng Bộ Y tế cũng như Bộ VH-TT&DL cũng đều lên tiếng về vấn đề trên.

San đất nông nghiệp, làm sân pickleball

Cà phê tối -

San đất nông nghiệp, làm sân pickleball

Hàng loạt lô đất thuộc dự án bỏ hoang, đất kho bãi, thậm chí đất nông nghiệp đã bị san lấp làm sân pickleball - một môn thể thao mới du nhập vào Việt Nam.