Tết và những chuyến xe "làm vì người khác"

Đầu tiên là một người đàn ông ở TP HCM chia sẻ những khúc mắc khi đổi xe hơi mới để về quê dịp Tết. Lý do là trong gia đình mỗi người có một ý về màu sắc, hãng và sự tiện dụng khi về Tết; dù họ đều thống nhất là đổi bằng được một chiếc xe mới, nhiều tiền hơn.

Khó khăn lựa chọn của gia đình người đàn ông này không phải ở vật chất. Và lựa chọn của gia đình người đàn ông này cũng không phải là nhu cầu thiết thực. Nó phản ánh một xu thế của xã hội tiêu thụ.

Năm nay về quê phải có xe lớn hơn và đẹp hơn năm ngoái. Không chỉ xe, tùy từng hoàn cảnh, “cái hơn” năm ngoái cũng thiên hình vạn trạng, nhưng phải là hơn. “Cái hơn” nhiều khi như một niềm hãnh diện cố hữu trong nếp nghĩ của chúng ta khi gặp người thân vào dịp này.

Và sức mua hàng hóa, trong đó, sức mua xe hơi cuối năm trở thành tiêu chí của những khảo sát về tăng trưởng kinh tế. Nhìn vào truyền thông, ta thấy, cứ dịp cuối năm, sức mua phương tiện đi lại dịp Tết như một trong những thước đo cho thu nhập của người dân năm đó.

Người thứ hai là một chị công nhân từng làm việc ở Đà Nẵng, quê Hà Tĩnh. Vợ chồng chị bắt đầu làm việc ở khu công nghiệp của tỉnh này từ năm 2010. Năm 2020, họ được về quê đón Tết lần đầu tiên trên “chuyến xe công đoàn” sau 10 năm Xuân tha hương. Từ đó, “chuyến xe công đoàn” như một phần không thể thiếu của gia đình chị mỗi dịp cuối năm.

Chị nói, niềm vui dịp Tết đơn giản là được về - đi trên “chuyến xe công đoàn”, năm sau xe sạch và tiện nghi hơn năm trước. Dịch Covid-19 bùng phát, đơn hàng cắt giảm, vợ chồng chị mất việc và chuyển về quê. Ước mong của chị là được làm việc trở lại ở khu công nghiệp và mỗi Tết được đi, về trên “chuyến xe công đoàn”.

Người thứ 3 là cán bộ công đoàn của một doanh nghiệp từng có số lượng lao động đông nhất nước. Nhưng từ sau dịch Covid-19, khi chuỗi cung ứng đứt gãy, công ty cắt giảm hàng ngàn lao động. Ước vọng của anh là năm sau tổ chức được nhiều “chuyến xe công đoàn” cho công nhân hơn năm trước, công nhân được hỗ trợ giá vé nhiều hơn, những giỏ quà mà họ mang về gia đình nặng hơn. Niềm vui của anh là được nghe công nhân hát trên chuyến xe, công nhân cười khi “mang Tết về nhà”. Khi chuyến xe ít hơn vì công nhân không còn nhiều sau làn sóng sa thải hoặc công nhân không có điều kiện về quê ăn Tết, lòng anh đượm buồn. Lúc đó, anh phải nghĩ đến việc tổ chức thăm hỏi, chăm lo cho những người ở lại trong các dãy nhà trọ, lòng anh thêm một nỗi lo toan.

Mấy năm trở lại đây, đặc biệt là khi đại dịch Covid-19 bắt đầu, trong các chương trình dành cho công nhân, người lao động, doanh nghiệp, chúng tôi thường nhắc đến khái niệm “thế giới VUCA” - là tập hợp ký tự đầu tiên của bốn từ tiếng Anh: Volatility (biến động) - Uncertainty (bất định) - Complexity (phức tạp) - Ambiguity (mơ hồ). Nói một cách nôm na, thế giới hôm nay là thế này, chỉ ngày mai đã có thể khác. Trong “thế giới VUCA”, không ai dám khẳng định rằng bất chấp những thay đổi của môi trường, xã hội, vẫn có thể đứng vững trong một góc riêng và không bị ảnh hưởng. Trong thế giới này, tôi không dám nói rằng sự hiểu biết, nỗ lực, các kỹ năng của bạn quyết định đời sống của bản thân là sai. Nhưng tôi muốn nói rằng, đời sống của bạn sẽ thiên về hướng liên kết, chia sẻ nhiều hơn.