Thứ sáu 29/03/2024 18:48

Người mất việc, lưới an sinh và những bất cập chính sách

Kinh tế - Chính sách - QUỐC THẮNG

Tôi tìm ai, tôi làm gì khi mất việc dĩ nhiên là những câu hỏi của người lao động. Nhưng câu hỏi đó còn dành cho các tổ chức, người đứng đầu các tổ chức hỗ trợ người lao động. Câu hỏi đó cũng không chỉ dành cho tình huống khi nhiều công ty cắt giảm đơn hàng hiện nay mà là câu hỏi thường trực của thị trường lao động.

“Khi mất việc, bạn tìm ai?”. Trong khoảng hơn 100 công nhân tôi phỏng vấn trên vỉa hè Quốc lộ 13 - Bình Dương ở thời điểm họ đón xe về quê sau cú sốc mất việc thì phần lớn câu trả lời là: “Tìm Trung tâm Dịch vụ việc làm”. Nhưng “Bạn đến để làm gì?” thì câu trả lời đều chỉ liên quan đến thủ tục hành chính trợ cấp thất nghiệp. Vậy là đã rõ, họ không xem Trung tâm Dịch vụ việc làm là nơi để có một việc làm mới và cũng ít tìm đến các sàn giao dịch điện tử trên thị trường để tìm việc. Kích thước mẫu điều tra của tôi chưa đủ lớn nhưng cho thấy một sự thật đang diễn ra. Tháng trước, khi 1.185 công nhân Công ty Tỷ Hùng ở TP.HCM mất việc, Công ty May An Phước, chi nhánh KCN Tân Bình đến treo biển tuyển công nhân trước cổng Công ty Tỷ Hùng. Cách đây hai tuần, Công ty TNHH Vina O’Shoe ở Hà Nội chủ động xin thông tin liên lạc để kết nối, tạo việc làm cho những lao động mất việc của Tỷ Hùng sau khi đọc được những bài phản ánh của báo chí. Vui đấy, nhưng để cho doanh nghiệp phải chủ động làm những việc này cho thấy vai trò mờ nhạt hoặc cách tổ chức chưa hợp lý liên quan đến khủng hoảng mất việc của chúng ta.

Người mất việc, lưới an sinh và những bất cập chính sách
Ảnh minh họa. Nguồn: thuvienphapluat.vn

“Khi mất việc, bạn làm gì?”. Ở đâu có tỷ lệ người lao động (NLĐ) được giải quyết chế độ thất nghiệp cao và càng nhanh chóng, ở đó cho thấy hệ thống an sinh xã hội càng hoàn thiện. Nhưng, có một điều quan trọng, cần xem xét tính chất của số lượng lao động nhận trợ cấp thất nghiệp: Vì trình độ, tuổi tác nên không tìm được việc làm, vì muốn nghỉ ngơi, hay vì họ nghĩ có lợi hơn là đi làm?

Công ty TNHH May Shin Dong ở Quận 12, TP.HCM là một trong nhiều trường hợp, cho biết, tháng trước, có gần 300 công nhân vừa mất việc đến liên hệ phỏng vấn nhưng kết quả chỉ có 9 người nhận việc. Lý do khiến họ, cũng như những công nhân ở Bình Dương tôi đã nói đến trên đây, không đồng ý làm chính thức là vì nếu ký hợp đồng lao động và tham gia BHXH, BHYT, BHTN thì họ không thể hưởng trợ cấp thất nghiệp. Lập luận của họ là: Trợ cấp thất nghiệp chỉ được hưởng tối đa 12 tháng, nếu tiếp tục đi làm thì quyền lợi cũng chỉ dừng lại ở 12 tháng. Đó là chưa nói đến việc, trong bối cảnh hiện nay, một việc làm mới rất có thể bị mất, và rất có thể có mức lương thấp hơn, lúc đó, trợ cấp thất nghiệp cũng sẽ thấp. Hưởng trợ cấp thất nghiệp và kiếm một việc làm thời vụ được cho là khôn ngoan.

Bất hợp lý đã hiện rõ: Trong khi nguyên tắc của BHTN là được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng BHTN (quy định tại Điều 41, Luật Việc làm năm 2013) nhưng việc quy định mức hưởng tối đa là 12 tháng trợ cấp thất nghiệp đang vi phạm nguyên tắc này khi giới hạn thời gian tính hưởng chỉ dưới 12 năm đóng.

Một câu hỏi khác: Chuyện gì sẽ xảy ra khi dự đoán tình hình suy giảm đơn hàng còn kéo dài đến hết quý I năm 2023 và có thể sẽ có nhiều công ty đóng cửa nằm trong danh sách nợ BHXH, BHYT, BHTN hơn 24.500 tỉ đồng tính đến tháng 6-2022? Hãy lấy ví dụ: Một lao động đã luống tuổi, khó tìm việc làm có hợp đồng, nghỉ khi doanh nghiệp nợ BHXH nên được chốt và trả sổ BHXH chậm. Họ sẽ không đáp ứng đủ điều kiện “Người đang đóng BHTN là người có tháng liền kề trước khi bị mất việc làm hoặc chấm dứt HĐLĐ hoặc HĐ làm việc đã đóng BHTN” (Thông tư 04/2013/TT-BLĐTBXH). Trong thị trường lao động, đối tượng yếu thế là trường hợp các chính sách an sinh hướng đến đầu tiên. Với trường hợp này, BHTN, với tư cách là một chính sách an sinh xã hội bảo đảm hay bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi bị mất việc làm chưa đi đúng với tinh thần của nó.

Chúng ta thường nói đến “dân số vàng” nhưng “lao động chưa vàng” do tỷ lệ qua đào tạo thấp từ các chương trình mà quên mất khía cạnh này: “lao động chưa vàng” còn có phần do chính sách an sinh. Dữ liệu, khung chính sách của đối tượng này chúng ta nắm chắc, nhưng họ có nguy cơ rơi vào “tầng mất tích” trong lưới an sinh, ít nhất là trong một giai đoạn nào đó.

Chừng nào chúng ta còn phân biệt giữa lao động chính thức và lao động phi chính thức bằng ranh giới loại hình bảo hiểm là lúc chính sách an sinh chưa hoàn thiện. Chừng nào pháp luật chưa quy định khái niệm “lao động chui”, “việc làm đen”, “lao động không khai báo”, “việc làm bất hợp pháp” đối với tất cả các công việc có thỏa thuận, mang lại thu nhập hoặc đối với người có thu nhập và khả năng chi trả ở ngưỡng phải chịu thuế thu nhập cá nhân là lúc NLĐ còn có nguy cơ thiệt thòi. Câu chuyện không thể làm trong một sớm một chiều nhưng sẽ không thể không làm.

Vậy là, lập luận hoặc là tình thế “chịu trận” của công nhân - những người đang ở trong tình huống không mong muốn nêu trên khi đi tìm ai, làm gì sau mất việc, cho thấy sự bất cập của chính sách an sinh hiện hành.

Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết bạn có thể mời tác giả Quốc Thắng một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR.

"Buy me a coffee"

Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Quốc Thắng bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội.

Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Quốc Thắng".

Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục Cà phê tối, nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD).

Mệnh lệnh hành chính và thực tế thị trường Mệnh lệnh hành chính và thực tế thị trường

“Không thể điều hành thị trường xăng dầu bằng biện pháp hành chính!”. Thủ tướng Phạm Minh Chính nói rõ như vậy chiều qua khi ...

Hoan hô VTV! Hoan hô VTV!

Sau hàng loạt những tranh cãi, góp ý và phê phán của khán giả về việc VTV đưa các hot girl lên sóng bình luận ...

Bóng đá và “cầu xóa nợ Bóng đá và “cầu xóa nợ"

Bữa tiệc thể thao quan trọng có thể nói nhất hành tinh đã bắt đầu bày ra trước mắt. Những người hâm mộ cũng hào ...

Chia sẻ
In bài viết

Tin cùng chuyên mục

Đến sân vì màu cờ

Cà phê tối -

Đến sân vì màu cờ

Câu chuyện bản hợp đồng của ông Troussier đã khiến niềm tin của người hâm mộ xuống thấp kỷ lục trước trận đấu trên sân Mỹ Đình tối nay. Tuy nhiên, chúng ta cũng nên rạch ròi giữa đội tuyển Quốc gia với niềm yêu - ghét vị HLV trưởng.

Đừng để người hâm mộ chán không buồn giận!

Cà phê tối -

Đừng để người hâm mộ chán không buồn giận!

Trận thua bạc nhược trước Indonesia của tuyển Việt Nam tại vòng loại 2 World Cup khiến cổ động viên hướng mọi sự giận dữ vào ông Troussier. Nhưng, quan sát kỹ hơn, có nhiều dấu hiệu cho thấy, cơn giận ấy không đáng quan ngại bằng sự thờ ơ với tuyển nhà.

Khi trường quốc tế nợ lương giáo viên

Cà phê tối -

Khi trường quốc tế nợ lương giáo viên

Trường Quốc tế Mỹ Việt Nam (AISVN) tại TP. HCM đã thông báo cho 1.400 học sinh nghỉ học ngày 18/3 vì không có giáo viên giảng dạy. Lý do giáo viên đồng loạt không đứng lớp là họ bị… nợ lương.

Tiêu trước, trả sau

Cà phê tối -

Tiêu trước, trả sau

Khoản nợ tiêu dùng của một người từ hơn 8 triệu lên tới hơn 8 tỷ đồng sau 11 năm đã khiến dư luận đổ dồn ánh nhìn về thẻ tín dụng.

Tách trà trên đỉnh Bàn Cờ

Cà phê tối -

Tách trà trên đỉnh Bàn Cờ

Việc tỉ phú Bill Gates cùng bạn gái thưởng trà trên đỉnh Bàn Cờ (Đà Nẵng) gây bão mạng xã hội. “Bão” vì tỉ phú hàng đầu thế giới tìm kiếm thú chơi thanh tao ở một xứ sở xa lạ. “Bão” cũng bởi những tranh cãi trái chiều về cuộc thiền trà được mô tả chi tiết với nhiều điều lạ lùng.

Bỏ trường chuyên, nên hay không?

Cà phê tối -

Bỏ trường chuyên, nên hay không?

Việc hệ THCS ở chuyên Hà Nội - Amsterdam có khả năng phải ngừng tuyển sinh lớp 6 khiến nhiều phụ huynh xôn xao.

Kinh tế - Chính sách

Cổ phiếu VFS sau ngày đầu hứng khởi

Sau phiên đầu tràn đầy hứng khởi trên sàn Nasdaq, cổ phiếu VinFast (VFS) quay đầu giảm gần 19% trong ngày 16/8, giá trị công ty xuống dưới 70 tỷ đô so với 85 tỷ của ngày đầu tiên. Chuyện trên bình thường và chẳng có gì lạ trên thị trường chứng khoán quốc tế nhưng phần nào giúp chúng ta hiểu rằng sân chơi ấy không dễ chịu như nhiều người tưởng trong lúc phấn khích.

Giữ quận Hoàn Kiếm và tinh thần của Hà Nội

Bí thư Hà Nội Đinh Tiến Dũng vừa chia sẻ quan điểm về việc sắp xếp các đơn vị hành chính. Theo đó, tinh thần của thành phố sẽ “giữ ổn định” quận Hoàn Kiếm

Không thừa thế xông lên để “gậy ông đập lưng ông”

Giá gạo thế giới tăng, không ít doanh nghiệp đã “thừa thắng xông lên” đẩy nhanh xuất khẩu. Bộ trưởng Bộ Công thương khuyến cáo coi chừng “gậy ông đâp lưng ông”!

Ba con số thiếu chủ ngữ

Giữa lúc đang thiếu giáo viên trầm trọng thì nhiều cử nhân sư phạm diện cử tuyển vẫn chưa được bố trí việc làm, hàng trăm sinh viên tốt nghiệp ngành sư phạm vẫn thất nghiệp và hàng nghìn giáo viên rời khỏi ngành.

Khi công nhân “bàn luận” với Chủ tịch Quốc hội

Đời công nhân cạo mủ chúng em vất vả lắm! Dậy từ nửa đêm, lúc 1-2 giờ sáng, có khi sớm hơn. Cái mủ cao su lạ lắm, trời càng lạnh, càng có sương thì mủ càng ra nhiều. Cho nên người mình lạnh cỡ nào thì mình càng mừng cỡ đó. Sản phẩm nhiều thì được nhiều tiền công anh ạ! Nếu được phát biểu trước bác Huệ, em sẽ nói về đời công nhân cạo mủ cao su. Công việc cực nhọc nhưng lương thấp quá!

Văn hóa - Xã hội

Mong ước đầu năm học

Một năm học mới bắt đầu với nhiều niềm tin kỳ vọng cùng bộn bề vấn đề đối với thầy cô, học sinh, phụ huynh và những người làm giáo dục.

Tính cách của Nguyễn Thanh Long và số phận của ông Nguyễn Trường Sơn 1

Giữa tháng 9/2021, khi TP.HCM đã qua đỉnh dịch và chuẩn bị “mở cửa” thì bà con lại nháo nhác khi Nguyễn Thanh Long - Bộ trưởng Y tế lúc đó - người sắp ra tòa

Nghĩ về một ngày lễ lớn của lực lượng Công an Nhân dân

Hôm nay, 19/8/2023, kỷ niệm 78 năm Ngày truyền thống của lực lượng Công an Nhân dân Việt Nam. Trước hết, tôi xin trân trọng gửi tới toàn thể cán bộ, chiến sĩ đang và đã từng công tác trong lực lượng những lời chúc mừng chân thành, tốt đẹp nhất từ đáy lòng mình.

Oppenheimer và cách kể một câu chuyện lịch sử

Bộ phim Oppenheimer thuộc thể loại tiểu sử, kể câu chuyện về một nhân vật lịch sử với những biến động của lịch sử nước Mỹ và thế giới.

300 ngàn thí sinh và lựa chọn không vào đại học

Vừa tốt nghiệp THPT, Trung Hiếu tại Thái Bình lập tức nộp hồ sơ vào trường nghề công nghệ ô tô, bỏ xét tuyển đại học.

Môi trường - Sức khỏe

Ai đã đặt tên cho dòng sông?

Tin dồn dập về dòng Mekong sạt lở mấy ngày qua khiến cho bất cứ ai quan tâm đến môi trường đều cảm thấy lo ngại. Lo ngại vì nguyên nhân được phân tích

Vụ bắt cóc 20 giây

Một vụ bắt cóc trẻ em diễn ra giữa ban ngày, tại khu đô thị Việt Hưng (Hà Nội) vừa diễn ra hôm qua. Sáng nay, con tin đã được giải cứu an toàn, nghi phạm đã bị lực lượng cảnh sát bắt. Tuy nhiên, các clip ghi lại tình tiết gây án khiến người xem không khỏi lạnh gáy.

Tang thương Phố Núi

Tai nạn thảm khốc đã gây chấn động với giới bóng đá và tạo nên một không khí tang thương Phố Núi - khi những nạn nhân vắn số đều là gương mặt thân quen của làng bóng đá.

Bằng chứng F

Trên khắp đất nước Việt Nam này, có biết bao nhiêu mảnh đất, bao nhiêu con người mang nỗi đau chất độc màu da cam. Nhưng bằng chứng về mối liên hệ vẫn là thứ đi

Vụ sạt lở do… “nhân tai”

Trong khi câu chuyện về vụ sạt lở ở vườn sầu riêng tại Lâm Đồng vẫn còn nóng hổi, một vụ sạt nhỏ, với dòng nước nhấn chìm hàng loạt xế sang đã xảy ra ở Sóc Sơn (Hà Nội). Sau vụ việc, hình ảnh trên các mặt báo được chụp tại địa bàn mới thấy, hàng loạt homestay mọc lên như nấm, ngay giữa rừng phòng hộ.
Bản tin công nhân: Hàng hoá đua nhau tăng giá trước tăng lương Bản tin công nhân

Bản tin công nhân: Hàng hoá đua nhau tăng giá trước tăng lương

Bản tin công nhân ngày 28/3/2024 gồm những nội dung chính sau: Hàng hoá đua nhau tăng giá trước tăng lương; Nhà trọ công nhân - người ưu tiên giá rẻ, người chọn an ninh; Hòa Bình: Thêm khu công nghiệp, cơ hội việc làm cho hành nghìn người...

Đề xuất hai phương án mới nhất về rút bảo hiểm xã hội một lần Tôi công nhân

Đề xuất hai phương án mới nhất về rút bảo hiểm xã hội một lần

Thường trực Ủy ban Xã hội của Quốc hội đã có báo cáo một số vấn đề lớn trong tiếp thu, giải trình, chỉnh lý Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) (sửa đổi), sẽ cho ý kiến tại hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách. Trong đó đưa ra 2 phương án về rút BHXH một lần.

Talk Công đoàn: Kêu gọi nguồn lực chăm lo đoàn viên thì không có gì ngại Talk Công đoàn

Talk Công đoàn: Kêu gọi nguồn lực chăm lo đoàn viên thì không có gì ngại

Đồng chí Vàng A Lả - Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Sơn La chia sẻ trên Talk Công đoàn về việc kêu gọi các nguồn lực để chăm lo cho đoàn viên và người lao động.

Các hoạt động nâng cao hiệu quả công tác ATVSLĐ năm 2024 Infographic

Các hoạt động nâng cao hiệu quả công tác ATVSLĐ năm 2024

Tổng LĐLĐ Việt Nam hướng dẫn các cấp công đoàn tổ chức các hoạt động thi đua nâng cao hiệu quả công tác ATVSLĐ trong tháng ATVSLĐ năm 2024
Bản tin công nhân: Hà Nội dừng giải quyết bảo hiểm thất nghiệp trực tiếp tại 13 sàn vệ tinh Bản tin công nhân

Bản tin công nhân: Hà Nội dừng giải quyết bảo hiểm thất nghiệp trực tiếp tại 13 sàn vệ tinh

Bản tin công nhân ngày 27/3 gồm những nội dung chính sau: Hà Nội dừng giải quyết bảo hiểm thất nghiệp trực tiếp tại 13 sàn vệ tinh; Vì sao thẻ BHYT mẫu mới không ghi ngày hết hạn sử dụng? Trả lương “chín chữ số” mỗi tháng, doanh nghiệp vẫn “đỏ mắt” tìm nhân lực...

Tổng LĐLĐ Việt Nam và Tổng Công đoàn Mông Cổ thúc đẩy hợp tác vì người lao động Video

Tổng LĐLĐ Việt Nam và Tổng Công đoàn Mông Cổ thúc đẩy hợp tác vì người lao động

Chiều ngày (19/3), tại trụ sở Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam, đã diễn ra Hội đàm giữa Tổng LĐLĐ Việt Nam và Tổng Công đoàn Mông Cổ nhằm thúc đẩy hợp tác vì người lao động.

Đọc thêm

EVN đổi ngày chốt số điện, cả Hà Nội cùng làm toán

Cà phê tối -

EVN đổi ngày chốt số điện, cả Hà Nội cùng làm toán

Việc EVN Hà Nội ghi gộp hơn 50 ngày sử dụng điện của người dân khiến hóa đơn tiền điện của nhiều hộ gia đình Hà Nội tăng vọt. Sau đó, EVN đã đưa ra bảng tính cụ thể, những thắc mắc trong lòng khách hàng vẫn chưa thể thỏa mãn.

Từ việc Bộ trưởng Singapore sang Mỹ mời Taylor Swift về diễn

Cà phê tối -

Từ việc Bộ trưởng Singapore sang Mỹ mời Taylor Swift về diễn

Chuỗi đêm nhạc The Eras Tour của Taylor Swift đang diễn ra từ 2-4/3 và 7-9/3 tại Singapore gây sốt toàn khu vực. Và mới nhất, Bộ trưởng Văn hóa, Cộng đồng và Thanh thiếu niên Singapore - ông Edwin Tong - đã tiết lộ, để đưa ca sĩ hàng đầu thế giới về diễn, ông cùng phái đoàn đã sang Mỹ để mời chào và đàm phán hợp đồng với ekip của nữ ca sĩ.

Khi ông Park muốn dẫn dắt Hàn Quốc

Cà phê tối -

Khi ông Park muốn dẫn dắt Hàn Quốc

Không còn là đồn đoán, người đại diện của HLV Park Hang-seo đã chính thức xác nhận với báo giới Hàn Quốc và Việt Nam về ý định thân chủ muốn về dẫn dắt tuyển Quốc gia Hàn Quốc.

Hai mặt của “dâng sao giải hạn”

Cà phê tối -

Hai mặt của “dâng sao giải hạn”

Rằm tháng Giêng hàng năm, câu chuyện dâng sao giải hạn tại các chùa, tổ đình… luôn thành tâm điểm truyền thông.

Khi phim Nhà nước “cháy vé”

Cà phê tối -

Khi phim Nhà nước “cháy vé”

“Đào, phở và piano” - bộ phim Nhà nước đặt hàng đang trở thành cơn sốt phòng vé.

“Uống với bác, một ly thôi”

Cà phê tối -

“Uống với bác, một ly thôi”

Xuân năm nay có rất nhiều thay đổi với công cuộc hạn chế tác hại của uống rượu bia với đời sống người dân. Nghị định 100 được thực thi nghiêm ngặt đã đả phá mạnh vào những thành trì thói quen tưởng như không thể.

Nhớ cái Tết Sum vầy đầu tiên

Cà phê tối -

Nhớ cái Tết Sum vầy đầu tiên

Hồi đấy anh Trần Thanh Hải mới đi dự Đại hội Công đoàn ở Pháp về. Anh bảo Đại hội bên đó vui lắm, đông mà ấm cúng, người lao động nào cũng có thể đến dự, sẻ chia.

Mưu cầu hạnh phúc ngày cuối năm

Cà phê tối -

Mưu cầu hạnh phúc ngày cuối năm

Ai cũng muốn mình và gia đình có một cái Tết no đủ. Song không phải ai cũng có thể làm việc đó. Tuy nhiên, với thời buổi kết nối, để kiếm một cái Tết có bánh chưng, cành mai, cành đào cùng vài bộ quần áo mới cho con không phải là ngoài tầm với của tất cả mọi người.

Điều tử tế, ngày cuối năm

Cà phê tối -

Điều tử tế, ngày cuối năm

Một người đàn ông Ê Đê với thu nhập 250 ngàn đồng/ ngày đã đứng đợi chủ xe ô tô cả tiếng đồng hồ trên quãng đường vắng vì anh lỡ làm hỏng đèn chiếu hậu xe. Hành động đáp lại của người chủ xe khiến câu chuyện không vui trở nên ấm áp diệu kỳ.

VFF ủng hộ ông Troussier và kỳ vọng của người hâm mộ

Cà phê tối -

VFF ủng hộ ông Troussier và kỳ vọng của người hâm mộ

Vừa qua, Tổng thư ký VFF Dương Nghiệp Khôi nói trước truyền thông về vấn đề hợp đồng với ông Troussier. Lần hiếm hoi, VFF đã không tảng lờ hoặc phát biểu nước đôi đối với các vấn đề tranh cãi mà thể hiện rõ sự tin tưởng và ủng hộ với HLV người Pháp.