Nghịch lý xăng dầu: “Kẻ ăn không hết, người lần chẳng ra”
Kinh tế - Chính sách

Nghịch lý xăng dầu: “Kẻ ăn không hết, người lần chẳng ra”

PHẠM XUÂN DŨNG
Tác giả: PHẠM XUÂN DŨNG
Mặc dù mỗi ngày có những sự kiện thời sự khác nhau được dư luận quan tâm nhưng có một sự kiện kéo dài nhiều tháng nay vẫn nóng lên trong câu chuyện liên quan sát sườn đến năng lượng, đó là câu chuyện về xăng dầu. Mà một trong những điều nổi lên, đó là nghịch lý "Kẻ ăn không hết, người lần chẳng ra".

Một trong những thông tin "hot" trong mấy ngày qua là nhiều doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu chẳng thà chịu phạt chứ nhất quyết không bán hàng. Lý do các doanh nghiệp này đưa ra là chịu phạt dẫu sao cũng còn hơn là bán hàng vì càng bán càng lỗ, chịu phạt vẫn đỡ hơn.

Cũng trong những ngày qua, nhiều doanh nghiệp gửi đơn đến các cơ quan Nhà nước quản lý thị trường xăng dầu như Bộ Công thương, Bộ Tài chính để đệ trình những điều cần giải quyết.

Theo số liệu thống kê, hiện các doanh nghiệp bán lẻ đang sở hữu khoảng 13000/17000 cửa hàng xăng dầu của cả nước với tổng vốn đầu tư lên đến hàng trăm ngàn tỷ đồng, thu hút khoảng gần 3 vạn lao động; đáng ra phải có tiếng nói đầy trọng lượng thì oái oăm thay lại bị gạt ra rìa khi đề cập đến quyền lợi liên quan trong chuỗi cung ứng xăng dầu ở nước ta. Đại diện Công ty TNHH Thương mại Vận tải Xăng dầu Hà Giang kêu cứu rằng có thời điểm công ty lỗ đến 900 tỷ đồng/tháng, từ tháng 3/2022 đến nay ước lỗ 3000-4000 tỷ đồng.

Vì sao như vậy? Hãy nghe ông Hà Thanh Tùng, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Vận tải xăng dầu Hà Giang giải thích :

“Việc thua lỗ này không phải do DN bán lẻ không biết kinh doanh, mà do cơ chế điều hành giá chưa phù hợp. Cũng là thương nhân phân phối, nhưng có đầu mối trong quý 4/2022 lãi cả nghìn tỷ đồng. Trong khi đó, cộng đồng DN bán lẻ bị lỗ nặng”.

Đồng cảm điều này, ông Văn Tấn Phụng, đại diện Công ty Cổ phần Dầu khí Đồng Nai phàn nàn rằng mỗi cây xăng phải chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của 8 sở, ban ngành, ông còn nói thêm:

“Lạ nhất là khi lỗ cũng phải bán. Bán hàng nhưng không được quyết định giá bán, để người khác quy định giá. Một thị trường méo mó, biến động liên tục cần phải điều chỉnh để DN có thể sống và đóng góp cho đất nước. Tôi kiến nghị sửa đổi dự thảo Nghị định 95 theo hướng: DN được lấy nguồn xăng dầu từ nhiều đầu mối và chu kỳ thay đổi giá cần thay đổi, kéo dài thành 15 ngày như trước đây”.

Vậy có cách nào thoát khỏi tình trạng đã nêu?

Trước hết, cần nhìn nhận rằng muốn xóa bỏ những bất cập trong điều hành giá và thị trường, cần làm rõ chi phí lưu thông ở cả ba khâu cơ bản: đầu mối, thương nhân phân phối và bán lẻ.

Hiện chi phí lưu thông được quy định là 1.350 đồng/lít xăng, bao gồm lợi nhuận định mức là 300 đồng/lít và 1.050 đồng chi phí lưu thông. Tuy nhiên, trong Nghị định 95 và 82 không nói rõ tỷ lệ phân chia chi phí này nên các doanh nghiệp đầu mối thường hưởng trọn. Phần chi phí được gọi là chiết khấu cho các khâu bán lẻ tuỳ thuộc vào năng lực và sự "dễ chịu" của các đầu mối tại mỗi kỳ điều hành.

Theo TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương thì Nhà nước cần bỏ giá trần xăng dầu, bỏ Quỹ bình ổn giá (vì hoạt động tùy tiện, không rõ ràng, minh bạch) và thậm chí bỏ luôn cả cách điều hành định kỳ 10 ngày như hiện nay. Ông cho rằng:

“Cần có dự trữ xăng dầu quốc gia, khi thị trường bất ổn quá thì bơm ra. Cần công bằng với DN. Các quy định như bắt DN thực hiện dự trữ, mua của một đầu mối hay nhiều đầu mối cũng cần bỏ. Việc dự trữ là do Nhà nước thực hiện. Như thế mới tiến dần đến việc thành lập thị trường cạnh tranh”.

Từ đó phải thấy rằng: Nhà nước cần nhất quán quan điểm quy định cho các doanh nghiệp bán lẻ lấy hàng ở nhiều nơi khác nhau, như thế tăng tính cạnh tranh về chiết khấu, bảo đảm cho doanh nghiệp chủ động được nguồn hàng, tránh tình trạng bị động khi thị trường có những biến động. Mặt khác, việc Nhà nước cần thấy rằng cho doanh nghiệp đầu mối tự định giá bán lẻ xăng dầu, như thế cũng sẽ giúp thị trường vận hành ổn định do doanh nghiệp được đảm bảo tính đủ các chi phí phát sinh trong giá vốn kinh doanh.

Phải sửa đổi các quy định, tính toán lại công thức tính giá cơ sở, cập nhật các quy định đối với doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối và các điều kiện kinh doanh xăng dầu. Đồng thời, cần sửa theo hướng, quy định thương nhân đầu mối hay thương nhân phân phối đến giai đoạn nào đó phải có bao nhiêu cửa hàng là hợp lý và không trái quy định. Nên để thị trường tự điều tiết giá cả, cơ quan quản lý chỉ vào cuộc khi thấy doanh nghiệp có dấu hiệu sai phạm.

Như vậy, một số nội dung cơ bản của nghịch lý xăng dầu đã được chỉ ra, đã bắt được "bệnh", việc còn lại là kê đơn thuốc. Vấn đề cốt tử cần nhắc đi nhắc lại và nhấn mạnh là cơ chế thị trường thì hãy để thị trường quyết định, để nó được vận hành thông suốt, đúng nghĩa và minh bạch; còn nếu cố tình can thiệp thô bạo, làm méo mó cơ chế thị trường thì hậu quả rất có thể nhãn tiền như đã thấy với thị trường xăng dầu. Một sân chơi bình đẳng, công khai, minh bạch là điều kiện cần, rất cần, điều kiện đủ là sự điều tiết của Nhà nước phải trên cơ sở tôn trọng quy luật khách quan, tôn trọng thị trường và doanh nghiệp. Như vậy chắc chắn mọi việc sẽ ổn thỏa.

Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết, bạn có thể mời tác giả Phạm Xuân Dũng một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR.

"Buy me a coffee"

Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Phạm Xuân Dũng bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội.

Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Phạm Xuân Dũng".

Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục Cà phê tối, nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD).

Công thương “đá qua”, Tài chính đẩy lại! Công thương “đá qua”, Tài chính đẩy lại!

Đó đang là tình trạng của việc quản lý xăng dầu sẽ thuộc bộ nào đã dai dẳng từ mấy tháng qua hiện vẫn được ...

Kinh tế - Chính sách

Cổ phiếu VFS sau ngày đầu hứng khởi

Sau phiên đầu tràn đầy hứng khởi trên sàn Nasdaq, cổ phiếu VinFast (VFS) quay đầu giảm gần 19% trong ngày 16/8, giá trị công ty xuống dưới 70 tỷ đô so với 85 tỷ của ngày đầu tiên. Chuyện trên bình thường và chẳng có gì lạ trên thị trường chứng khoán quốc tế nhưng phần nào giúp chúng ta hiểu rằng sân chơi ấy không dễ chịu như nhiều người tưởng trong lúc phấn khích.
Mỹ Anh

Giữ quận Hoàn Kiếm và tinh thần của Hà Nội

Bí thư Hà Nội Đinh Tiến Dũng vừa chia sẻ quan điểm về việc sắp xếp các đơn vị hành chính. Theo đó, tinh thần của thành phố sẽ “giữ ổn định” quận Hoàn Kiếm
Hà Phan

Không thừa thế xông lên để “gậy ông đập lưng ông”

Giá gạo thế giới tăng, không ít doanh nghiệp đã “thừa thắng xông lên” đẩy nhanh xuất khẩu. Bộ trưởng Bộ Công thương khuyến cáo coi chừng “gậy ông đâp lưng ông”!
Quốc Thắng

Ba con số thiếu chủ ngữ

Giữa lúc đang thiếu giáo viên trầm trọng thì nhiều cử nhân sư phạm diện cử tuyển vẫn chưa được bố trí việc làm, hàng trăm sinh viên tốt nghiệp ngành sư phạm vẫn thất nghiệp và hàng nghìn giáo viên rời khỏi ngành.
Hà Phan

Khi công nhân “bàn luận” với Chủ tịch Quốc hội

Đời công nhân cạo mủ chúng em vất vả lắm! Dậy từ nửa đêm, lúc 1-2 giờ sáng, có khi sớm hơn. Cái mủ cao su lạ lắm, trời càng lạnh, càng có sương thì mủ càng ra nhiều. Cho nên người mình lạnh cỡ nào thì mình càng mừng cỡ đó. Sản phẩm nhiều thì được nhiều tiền công anh ạ! Nếu được phát biểu trước bác Huệ, em sẽ nói về đời công nhân cạo mủ cao su. Công việc cực nhọc nhưng lương thấp quá!

Văn hóa - Xã hội

Mỹ Anh

Mong ước đầu năm học

Một năm học mới bắt đầu với nhiều niềm tin kỳ vọng cùng bộn bề vấn đề đối với thầy cô, học sinh, phụ huynh và những người làm giáo dục.
Hà Phan

Tính cách của Nguyễn Thanh Long và số phận của ông Nguyễn Trường Sơn 1

Giữa tháng 9/2021, khi TP.HCM đã qua đỉnh dịch và chuẩn bị “mở cửa” thì bà con lại nháo nhác khi Nguyễn Thanh Long - Bộ trưởng Y tế lúc đó - người sắp ra tòa
An Vinh

Nghĩ về một ngày lễ lớn của lực lượng Công an Nhân dân

Hôm nay, 19/8/2023, kỷ niệm 78 năm Ngày truyền thống của lực lượng Công an Nhân dân Việt Nam. Trước hết, tôi xin trân trọng gửi tới toàn thể cán bộ, chiến sĩ đang và đã từng công tác trong lực lượng những lời chúc mừng chân thành, tốt đẹp nhất từ đáy lòng mình.
Mỹ Anh

Oppenheimer và cách kể một câu chuyện lịch sử

Bộ phim Oppenheimer thuộc thể loại tiểu sử, kể câu chuyện về một nhân vật lịch sử với những biến động của lịch sử nước Mỹ và thế giới.
Hà Phan

300 ngàn thí sinh và lựa chọn không vào đại học

Vừa tốt nghiệp THPT, Trung Hiếu tại Thái Bình lập tức nộp hồ sơ vào trường nghề công nghệ ô tô, bỏ xét tuyển đại học.

Môi trường - Sức khỏe

Quốc Thắng

Ai đã đặt tên cho dòng sông?

Tin dồn dập về dòng Mekong sạt lở mấy ngày qua khiến cho bất cứ ai quan tâm đến môi trường đều cảm thấy lo ngại. Lo ngại vì nguyên nhân được phân tích
Mỹ Anh

Vụ bắt cóc 20 giây

Một vụ bắt cóc trẻ em diễn ra giữa ban ngày, tại khu đô thị Việt Hưng (Hà Nội) vừa diễn ra hôm qua. Sáng nay, con tin đã được giải cứu an toàn, nghi phạm đã bị lực lượng cảnh sát bắt. Tuy nhiên, các clip ghi lại tình tiết gây án khiến người xem không khỏi lạnh gáy.
Mỹ Anh

Tang thương Phố Núi

Tai nạn thảm khốc đã gây chấn động với giới bóng đá và tạo nên một không khí tang thương Phố Núi - khi những nạn nhân vắn số đều là gương mặt thân quen của làng bóng đá.
Quốc Thắng

Bằng chứng F

Trên khắp đất nước Việt Nam này, có biết bao nhiêu mảnh đất, bao nhiêu con người mang nỗi đau chất độc màu da cam. Nhưng bằng chứng về mối liên hệ vẫn là thứ đi
Mỹ Anh

Vụ sạt lở do… “nhân tai”

Trong khi câu chuyện về vụ sạt lở ở vườn sầu riêng tại Lâm Đồng vẫn còn nóng hổi, một vụ sạt nhỏ, với dòng nước nhấn chìm hàng loạt xế sang đã xảy ra ở Sóc Sơn (Hà Nội). Sau vụ việc, hình ảnh trên các mặt báo được chụp tại địa bàn mới thấy, hàng loạt homestay mọc lên như nấm, ngay giữa rừng phòng hộ.

Tin mới

Khi giáo viên không được “mắng” học sinh

Khi giáo viên không được “mắng” học sinh

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến góp ý cho dự thảo Thông tư quy định mới về việc khen thưởng và kỷ luật học sinh. Một trong những điểm đáng chú ý là việc phân biệt rõ ràng hình thức xử lý vi phạm theo từng cấp học, đồng thời nhấn mạnh phương pháp giáo dục tích cực, thay thế các hình phạt nặng nề từng tồn tại nhiều năm qua.
“Có thi cũng không đậu!”

“Có thi cũng không đậu!”

Sự việc xảy ra tại một trường học ở tỉnh Đắk Lắk, đã thu hút sự chú ý của dư luận khi nhiều học sinh lớp 12 xin bảo lưu kết quả học tập. Đặc biệt, phát ngôn của hiệu trưởng nhà trường gây sốc với nhiều người.
Đằng sau khoảnh khắc cõng bạn lên nhận bằng

Đằng sau khoảnh khắc cõng bạn lên nhận bằng

Ngày 10/5, tại lễ tốt nghiệp Đại học Bách khoa Hà Nội, hình ảnh một nam sinh cõng bạn lên sân khấu nhận bằng đã khiến cả hội trường xúc động. Đó là Nguyễn Tất Minh - tân cử nhân ngành Khoa học máy tính được người bạn thân Ngô Văn Hiếu cõng lên nhận bằng.

Tin tức khác

“Áp KPI” cho công chức

“Áp KPI” cho công chức

Bộ Nội vụ chia sẻ, Bộ sẽ áp dụng công nghệ phân tích để áp KPI (Key Performance Indicator - chỉ số hiệu quả công việc) với công chức, viên chức. KPI không mới với nhân sự trong lĩnh vực tư nhân, song với cán bộ nhà nước, hình thức “áp KPI” được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều thay đổi tích cực.
Lòng se điếu và “cuộc thanh tra” của người tiêu dùng

Lòng se điếu và “cuộc thanh tra” của người tiêu dùng

Sau hàng loạt vụ việc hàng giả được lực lượng chức năng phanh phui, lần này, món khoái khẩu của nhiều người- lòng se điếu- đang bị cho là giả, và nghi vấn có can thiệp hóa chất. Thú vị, đây là lần hiếm hoi, người tiêu dùng tự đặt vấn đề với nguồn gốc thực phẩm với món đặc sản đã có từ rất lâu.
“Học gần nhà” và tư duy quản lý

“Học gần nhà” và tư duy quản lý

Hà Nội vừa công bố dự kiến sẽ ưu tiên cho các em học sinh được học gần nhà thay vì phân tuyến cứng nhắc như hiện tại. Một quyết định tưởng chừng nhỏ nhưng tác động tới hàng trăm ngàn học sinh theo hướng tích cực. Hơn cả, nó là chỉ dấu thay đổi tư duy quản lý của chính quyền Thành phố.
Cô giáo bị đánh, những đứa trẻ bị “hành hung”

Cô giáo bị đánh, những đứa trẻ bị “hành hung”

Sự việc đặc biệt nghiêm trọng xảy ra ở điểm trường Bắc Thắng (Nghệ An) khi cô giáo đã bị phụ huynh đánh vào mặt, túm tóc lôi ra giữa trời mưa. Đáng nói, sự việc diễn ra trước sự chứng kiến của các em học sinh.
“Niềm vui phút giây như đang long lanh”

“Niềm vui phút giây như đang long lanh”

Tôi sinh ngày 30/4, mười lăm năm sau ngày đất nước hoàn toàn thống nhất. Ngoài việc sinh nhật được nghỉ lễ, thế hệ sinh ra và lớn lên trong hòa bình như chúng tôi ít khi nghĩ về ngày 30/4 một cách sâu sắc mà ngoài những gì sách sử dạy.
Ôm bụng chịu đau, tiếp tục cấp cứu

Ôm bụng chịu đau, tiếp tục cấp cứu

Clip bác sĩ cấp cứu bệnh nhân trong tiếng la ó, miệt thị và cả cú đạp của người nhà bệnh nhân đang gây sốt trên truyền thông. Đáng nói, đây không phải là trường hợp cá biệt mà người nhà bệnh nhân trong cơn hoảng loạn đã tấn công bác sĩ và trực tiếp giảm cơ hội sống của bệnh nhân.
Xem thêm