Kinh nghiệm phát triển năng suất lao động ở một số nước

Tạo điều kiện cho người lao động học tập nâng cao tay nghề là một giải pháp thúc đẩy nâng cao năng suất lao động. Trong ảnh: Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện Sơn Dương (Tuyên Quang) liên kết đào tạo công nhân may cho Công ty TNHH May Long Hà (Sơn Dương). Ảnh: K.T

1. Kinh nghiệm phát triển NSLĐ của một số nước

Singapore được nhiều nhà nghiên cứu đánh giá là một trong những nước có nền kinh tế phát triển nhanh, liên tục và bền vững nhất ở khu vực châu Á. Những thành tựu kinh tế to lớn của nước này dựa vào hai yếu tố: Quản lý tốt nguồn nhân lực và thực hiện các chương trình năng suất quốc gia. Quá trình phát triển NSLĐ của Singapore được xem là một trong những mô hình điển hình, tạo động lực cho việc cải tiến liên tục, nâng cao kỹ năng làm việc và tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Phát triển NSLĐ tại Singapore được bắt đầu từ hơn 40 năm trước, ban đầu tập trung vào việc trang bị kỹ năng cho NLĐ giúp nền kinh tế tăng trưởng. Cũng có một giai đoạn (1999 - 2009), Singapore quá phụ thuộc vào lao động nước ngoài nên NSLĐ đã tăng chậm lại.

Ngay sau đó, Hội đồng thúc đẩy năng suất quốc gia (được thành lập gồm đại diện của Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp, công đoàn) đã phát triển một chiến lược tập trung vào các ngành để nâng cao NSLĐ bắt đầu bằng việc xác định 16 ngành kinh tế ưu tiên dựa trên tỷ trọng đóng góp vào GDP, quy mô lao động và thành quả tiềm năng về cải tiến NSLĐ, bao gồm: Dịch vụ hỗ trợ và hành chính, Xây dựng, Điện tử, Thực phẩm và đồ uống, Chế biến và chế tạo, Dịch vụ y tế, Khách sạn, Viễn thông và truyền thông, Hậu cần và kho bãi, Cơ khí chính xác, Bán lẻ, Kỹ thuật giao thông vận tải, Dịch vụ tài chính, Dịch vụ kiểm toán, Dịch vụ xã hội, Thiết lập và duy trì quá trình.

Còn ở Malaysia, phong trào phát triển NSLĐ được bắt đầu từ năm 1981 khi Chính phủ đưa ra chính sách “Nhìn về châu Á”. Thông qua chính sách này, tương lai của Malaysia sẽ phụ thuộc nhiều vào khả năng thúc đẩy ý chí tăng NSLĐ. Điều này sẽ định hướng tăng trưởng GDP dựa trên năng suất chứ không phải chỉ đơn giản tăng số lượng lao động, đồng thời đặt ra thách thức mới đối với các ngành kinh tế là làm thế nào sản xuất nhiều hơn với nguồn lực ít hơn.

Malaysia thúc đẩy phong trào này nhằm thay đổi tư duy để đưa văn hóa NSLĐ vào ý thức của từng người dân. Những nỗ lực này cần được hỗ trợ toàn diện của Chính phủ, các ngành và doanh nghiệp.

Chương trình phát triển NSLĐ của Malaysia đi từ nội lực và dựa trên học hỏi từ những mô hình tốt nhất của các phong trào khác trên thế giới; nó được hỗ trợ của Chính phủ bằng việc thúc đẩy thực hành các quy chế tốt. Các ngành kinh tế đóng góp vào hoạt động năng suất thông qua thúc đẩy vai trò của các hiệp hội ngành, các đoàn thể, thiết lập các trung tâm năng suất và phát triển những điểm sáng về năng suất, đặc biệt trong các ngành trọng điểm. Ở góc độ doanh nghiệp, sẽ tập trung vào xây dựng các tổ chức xuất sắc trên cơ sở tiêu chí mô hình xuất sắc.

Năng suất lao động của Việt Nam còn thấp so với một số nước trong khu vực.

2. Một số giải pháp nhằm nâng cao NSLĐ của Việt Nam hiện nay

Từ kinh nghiệm của một số nước và thực tế của nền kinh tế Việt Nam cùng với những thách thức trong giai đoạn tới, để nâng cao NSLĐ của Việt Nam, góp phần phát triển bền vững, chúng ta cần tập trung vào các biện pháp sau:

Tuyên truyền nâng cao nhận thức về năng suất chất lượng (NSCL), các chính sách, chủ trương, pháp luật của nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa cho doanh nghiệp và toàn xã hội. Giúp cho NLĐ hiểu rõ và ý thức được tầm quan trọng của việc nâng cao NSCL ở cả tầm vĩ mô và vi mô. Thúc đẩy hoạt động nâng cao năng suất và chất lượng thông qua tuyên truyền, phổ biến kiến thức về NSCL; tư vấn áp dụng các hệ thống quản lý, mô hình, công cụ cải tiến NSCL cho doanh nghiệp; đào tạo nhân lực về năng suất cấp ngành, cấp địa phương và doanh nghiệp.

Cải tiến năng suất là không ngừng học hỏi, thích ứng với các điều kiện luôn thay đổi và nỗ lực không ngừng để áp dụng kỹ thuật mới và phương pháp mới. Vì vậy, hoạt động nghiên cứu và phát triển, tiếp cận và áp dụng hiệu quả các mô hình quản lý, cải tiến NSCL đã được chứng minh hiệu quả ở các nước tiên tiến cần được thực hiện tích cực hơn nữa trong giai đoạn tiếp theo.

Tiếp tục phát triển chuyên gia, cán bộ nòng cốt về NSCL cho các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp làm hạt nhân của các hoạt động nâng cao NSCL tại các địa phương, doanh nghiệp.

Phát triển KH&CN nhằm giúp các yếu tố sản xuất như lao động, tiền vốn và đất đai nhanh chóng chuyển dịch từ ngành nghề, sản phẩm và doanh nghiệp có hiệu suất thấp sang ngành nghề và sản phẩm có hiệu suất cao hơn. Cần tạo sự quan tâm của doanh nghiệp và các thành phần kinh tế tới phát triển KH&CN bằng cách tuyên truyền cho doanh nghiệp, tổ chức kinh tế hiểu tầm quan trọng đầu tư cho KH&CN; tạo hành lang pháp lý hỗ trợ phát triển KH&CN; thúc đẩy doanh nghiệp lớn đi đầu trong đầu tư vào nắm bắt và phát triển công nghệ để tăng cường sức cạnh tranh và năng lực xuất khẩu.

Bên cạnh đó, cần tăng cường sự liên kết giữa nhà khoa học và doanh nghiệp để thương mại hóa những sản phẩm khoa học; đồng thời thúc đẩy môi trường nghiên cứu khoa học và thu hút đầu tư nước ngoài có hàm lượng tri thức cao.

Các hoạt động NSCL cần có sự liên kết ở nhiều cấp độ, nhiều ngành, nhiều địa phương để có sự tiến bộ một cách đồng bộ, tạo nên một sự thay đổi, cải thiện có tính đột phá dựa trên sức mạnh tập thể và tinh thần đoàn kết.

Các chương trình NSCL cũng cần có sự liên kết với các chương trình phát triển kinh tế khác của Chính phủ, của địa phương như các chương trình CNH, HĐH, phát triển hàng hóa chủ lực, phát triển KH&CN… để tổng hợp các nguồn lực thúc đẩy NSCL, tạo ra bước chuyển mình rõ rệt về NSCL.

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam hiện đã quan tâm đầu tư, đổi mới công nghệ để nâng cao năng suất lao động. Trong ảnh: Dây chuyền sản xuất ô tô tự động hóa tại Nhà máy Nhíp (Công ty CP Ô tô Trường Hải).

GDNN trong bối cảnh Covid-19 - kinh nghiệm từ một số nước và gợi ý cho Việt Nam Cuộc khủng hoảng Covid-19 toàn cầu gây ra áp lực lớn và chưa từng có đối với các chính phủ và các cơ quan, doanh ...

Kinh nghiệm quốc tế về mô hình bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện Các tài liệu thu thập hiện nay chưa cho thấy nước nào trên thế giới thực hiện quy định trong luật pháp về bảo hiểm ...

Kinh nghiệm nâng cao chất lượng đối thoại tại nơi làm việc Ngày 3/4, Công đoàn Khu công nghệ cao và Các khu công nghiệp Đà Nẵng (KCNC và các KCNC) phối hợp với Viện Công nhân ...