Cán bộ công đoàn cũng cần được chăm lo

Cán bộ công đoàn còn nhiều khó khăn

Vào những dịp lễ, tết, nhất là dịp tết Nguyên đán, Tháng Công nhân, đội ngũ cán bộ công đoàn dành hầu như toàn thời gian, tập trung mọi nguồn lực chăm lo, hỗ trợ đoàn viên, người lao động, cố gắng thực hiện phương châm “không ai bị bỏ lại phía sau”, nhất là những đoàn viên, người lao động có hoàn cảnh khó khăn, bị tai nạn lao động, mắc bệnh hiểm nghèo.

Họ không quản khó khăn, phát huy sáng kiến, sáng tạo, đi vận động ngõ hầu thêm được suất quà, dịch vụ nào cho đoàn viên, người lao động tốt bấy nhiêu. Niềm vui của đoàn viên, người lao động khi được nhận những món quà ấm tình công đoàn là hạnh phúc của họ.

Ở cơ quan tôi có một cán bộ nữ vốn là con gái của một lãnh đạo Liên đoàn Lao động cấp tỉnh. Bạn ấy kể rằng, cứ mỗi dịp Tết đến, trí nhớ của bạn ấy lại hiện lên ký ức cảnh mấy chị em, bố con quây quần, đùm bọc nhau; tự đi mua sắm đồ dùng ngày Tết, tự gói bánh, chuẩn bị cúng ông bà tổ tiên, cùng nhau đi tảo mộ... mọi việc hoàn toàn vắng bóng bàn tay người mẹ. Dịp ấy, mẹ bạn đi từ tờ mờ sáng, tối mịt mới về. Bố bạn ấy rất thông cảm với mẹ bạn, không hề có một câu trách móc nào. “Nhưng em không chắc gia đình cán bộ công đoàn nào cũng thế. Khó mà tránh được va chạm, lời ra, tiếng vào”, từ hoàn cảnh gia đình mình, bạn ấy nhận xét.

Đồng chí Trần Thị Hồng Thạnh – Phó Chủ tịch Công đoàn cơ sở (CĐCS) Chi nhánh Công ty CP SCAVI tại Lâm Đồng thường xuyên động viên, khuyến khích từng cá nhân, bộ phận thi đua trong sản xuất. Ảnh: NVCC

Có đồng chí lãnh đạo công đoàn từng nói đại ý, công tác công đoàn ở ta đang ở giai đoạn chăm lo là chủ yếu; việc đại diện, bảo vệ, thương lượng, cán bộ công đoàn đã và đang làm tốt, nhưng mới ở những bước đầu tiên.

TS. Phạm Thị Thu Lan, Phó Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn thì mô hình hóa các nấc thang hiệu quả hoạt động của tổ chức đại diện người lao động hiện nay bằng một hình tháp có ba tầng; tầng đáy là công tác chăm lo, tầng giữa là hoạt động tiếng nói, tầng đỉnh là hoạt động đồng quyết định. Điều này cũng phần nào nói lên điều kiện lao động, mức sống của đoàn viên, người lao động nước ta còn tương đối thấp; cũng có nghĩa, đời sống cán bộ công đoàn đang gặp rất nhiều khó khăn.

Nhiều việc, nhiều áp lực, ít đãi ngộ

Cán bộ công đoàn là một cách gọi tên, căn cứ chuyên môn, nhiệm vụ của họ. Bản chất, họ cũng là người lao động trong thế giới của người lao động. Giữa người lao động nói chung và họ hầu như không có khoảng cách nào. Rõ nhất là cán bộ công đoàn cơ sở ở doanh nghiệp, hầu hết họ đều kiêm nhiệm. Họ chính là người người lao động được những người người lao động khác bầu lên. Họ có phụ cấp, được dành thời gian cho hoạt động công đoàn; theo quy định, họ không bị sa thải, thuyên chuyển khi đang làm nhiệm vụ công đoàn, nhưng không được ưu đãi nào khác.

Họ là những người trực tiếp đưa chủ trương, chính sách, các chương trình công tác công đoàn vào cuộc sống. Một mặt, họ phải bảo đảm định mức như một người lao động bình thường để có thu nhập, ổn định việc làm; mặt khác, họ phải triển khai các hoạt động công đoàn. Các đầu việc của họ rất nhiều. Có tuyên truyền, vận động; có tham gia phát triển đảng viên, đoàn viên; có phát động, tổ chức các phong trào thi đua; có đại diện bảo vệ và đặc biệt là hoạt động chăm lo... Tóm lại, họ nhiều việc, nhiều áp lực và có lẽ không ít tâm tư.

Tuy nhiên, mức đãi ngộ với họ hiện còn khá thấp và cũng khó có thể nâng lên. Phụ cấp, một số quyền lợi cho họ so với trách nhiệm, khối lượng công việc họ phải đảm đương vẫn còn một khoảng cách không nhỏ.

Một cán bộ công đoàn cơ sở doanh nghiệp nói với tôi: “Em và nhiều người khác làm vì trước hết được anh em tín nhiệm, vì cũng phải có ai đó làm công việc này. Chứ làm để mưu cầu quyền lợi gì thì chắc chắn không ai làm”.

Trong các vụ việc cụ thể hoặc trong các dịp cao điểm công đoàn chăm lo cho người lao động, người ta thường xét nét, so đo công đoàn làm gì cho đoàn viên, người lao động; làm được nhiều hay làm được ít; làm đạt hiệu quả hay chỉ có cho xong... mà quên rằng cán bộ công đoàn, nhất là ở cơ sở doanh nghiệp, họ cũng có gia đình, có đủ thứ phải lo toan; họ cũng chỉ có đồng lương có hạn. Có khi, họ bỏ hết việc gia đình để đi chăm lo cho người khác, trong khi bản thân có nhu cầu chăm lo lại chẳng được chăm lo. “Có lần bố em ốm - bố em vốn là thương binh - mà mẹ em vẫn phải bằng mọi cách thu xếp để đi làm nhiệm vụ”, cô bạn cơ quan tôi kể thêm.

Vấn đề đặt ra ở đây là, cùng với việc hô hào lòng nhiệt tình, trách nhiệm, đã đến lúc phải đi đôi với quyền lợi cụ thể.

Cán bộ Liên đoàn Lao động TP. Đà Nẵng tặng quà cho cán bộ công đoàn cơ sở nhân dịp Tết Quý Mão 2023. Ảnh: Hải Định.

Cần những cơ chế, chính sách đãi ngộ

Cán bộ công đoàn cũng đối diện với nhiều áp lực, nhất là cán bộ công đoàn cơ sở ở doanh nghiệp. Họ vừa phải đứng về phía người lao động, vừa phải cân bằng quan hệ với doanh nghiệp, trong khi lợi ích của hai đối tượng này là hoàn toàn khác nhau, mâu thuẫn nhau. Cán bộ công đoàn cơ sở doanh nghiệp lại ăn lương của doanh nghiệp. Làm thế nào vừa bảo vệ được người lao động, vừa giữ mối quan hệ tốt với lãnh đạo doanh nghiệp để duy trì, tạo thuận lợi cho hoạt động công đoàn, thậm chí còn để giữ việc, bảo đảm thu nhập cho mình? Có thể hình dung họ trong quan hệ này như diễn viên xiếc đi trên dây.

Đã có những ý kiến về bảo vệ cán bộ công đoàn, nhưng ý kiến về chăm lo cho cán bộ công đoàn thì dường như thưa thớt hơn. Có vẻ như nói đi chăm lo cho đối tượng chăm lo thì có gì đó không ổn. Ngành Sư phạm đã được ví với lĩnh vực sản xuất ra những chiếc “máy cái”, được đề xuất nhiều ưu đãi; cán bộ y tế, những người chăm lo sức khỏe nhân dân cũng đã có những chương trình chăm sóc, bảo vệ. Song, cán bộ công đoàn, những người đi chăm lo có vẻ chưa thực sự có chương trình ra tấm ra miếng để được chăm lo.

Thực ra, cán bộ công đoàn đã và đang chăm lo cho nhau rất tốt. Trong dịch bệnh Covid-19, đã có nhiều câu chuyện, tấm gương cảm động về việc cán bộ công đoàn đùm bọc, chia sẻ với nhau. Song, đó là những tình cảm tự phát rất con người, rất công đoàn chứ không xuất phát từ một cơ chế, chính sách chăm lo cho cán bộ công đoàn được quy định cụ thể.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng đã có những chính sách hỗ trợ cán bộ công đoàn; tạo điều kiện để họ có điều kiện được hưởng quyền lợi cả vật chất, tinh thần, có cơ hội được thăng tiến, có hình thức được tôn vinh. Song, điều cần hơn thế là những cơ chế, chính sách phổ rộng hơn không chỉ riêng của tổ chức Công đoàn. Để cán bộ công đoàn được bảo vệ, được chăm lo thiết thực - để họ - đến lượt mình yên tâm đi chăm lo tốt nhất cho đoàn viên, người lao động. Điều đó có lẽ đã trở nên cấp bách trong bối cảnh phát triển của tình hình mới, khi tới đây có thể xuất hiện tổ chức khác của người lao động tại doanh nghiệp.

Hiến kế nâng cao chất lượng đội ngũ chủ tịch công đoàn cơ sở Trước thềm Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam, Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức diễn đàn chuyên đề “Đổi mới công tác vận động, ...

Cần có cơ chế mạnh mẽ hơn bảo vệ cán bộ công đoàn cơ sở Nhiều đại biểu đề xuất đến Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam về tăng cường bảo vệ cán bộ công đoàn, nhất là ở ...

Cán bộ công đoàn tăng đi cơ sở, giảm hội họp Các cấp công đoàn Thủ đô xác định tập trung đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, hướng về người lao động.