Nhìn cổ áo người thân của một nạn nhân xấu số trong vụ cháy karaoke An Phú sệ xuống vì cả chục chiếc micro của các "kền kền youtuber" cài vào để phỏng vấn trong đám tang rất dễ làm chúng ta liên tưởng đến hình ảnh loài chim ăn xác chết này. Trong những video đó, thi thoảng, chúng ta lại thấy một "kền kền youtuber" khom người cài thêm một chiếc micro khiến cho hình ảnh ẩn dụ liên tưởng trên càng sống động hơn.
 |
| Những video nguy hại liên quan cái chết của các nạn nhân có hàng chục nghìn lượt xem đang được phát trên Youtube. Ảnh cắt từ clip. |
Sau vụ cháy, gõ vào Google bằng từ khóa “cháy karaoke An Phú”, oái ăm thay không phải là thông tin từ các trang báo chính thức mà là những video dạng này được nổi lên đầu danh sách. Hiệu ứng dây chuyền của thuật toán không quan tâm nội dung, hễ có nhiều người xem, video đó được xếp lên đầu trong xu hướng tìm kiếm.
Một người anh, một người cậu, một người bạn, … của nạn nhân xấu số đều có thể trở thành nhân vật phỏng vấn trong video. Họ còn chĩa camera vào ngôi mộ của người cha, người ông của nạn nhân, … Không buông tha, họ còn ra tận nơi an nghỉ cuối cùng của nạn nhân để “trao tiền của mạnh thường quân làm mái che”, rồi tường thuật lễ 9 ngày, phơi bày kỷ vật của người đã khuất, … Những video dạng này đi ngược lại nguyên tắc cơ bản của truyền thông: hình đại diện hoặc treo “logo bắt mắt” (ảnh chân dung không bôi mờ mặt, ảnh các hoạt động khi còn sống của nạn nhân, …), tựa đề rất “ấn tượng” (em L. nhân viên 16 tuổi, bà chủ karaoke, chết lè lưỡi nhăn răng, khách hát VIP, …).
Trong lúc bối rối, người thân của nạn nhân có nhu cầu được chia sẻ để vơi đi nỗi lòng nên họ trở thành nhân vật chính trong video là điều dễ hiểu. Một món tiền được cho là của “mạnh thường quân” mà các youtuber trao cũng làm họ “nể nang” đáp ứng lời mời phỏng vấn.
Vụ hỏa hoạn ở một thành phố trong thời bình khiến 32 con người trưởng thành thiệt mạng là điều đau đớn và rất đáng lo ngại. Nó làm cho bất cứ ai quan tâm ấn vào bất cứ video nào liên quan cũng là điều dễ hiểu.
Nhưng điều khó hiểu nhất là tại sao số đông vẫn chấp nhận những video không có bất cứ giá trị nhân văn, thẩm mỹ hay lợi ích cảnh báo an toàn nào, mà ngược lại là những nội dung bất chấp nguyên tắc, đạo đức truyền thông, gây ra những suy luận theo chiều hướng không trong sáng đối với người đã khuất.
Lối đi không điểm dừng của youtuber cảnh báo về sự khủng hoảng của truyền thông mạng xã hội ở mức độ nguy hiểm. Cày xới những đau thương đến tận cùng ngõ ngách gây ra những nhãn quan tiêu cực trầm trọng, làm nặng thêm những tổn thương tinh thần của xã hội.
Vẫn còn không ít người đủ tỉnh táo khi xem những video như thế để nhận ra điều đó vì cảm xúc và sự tò mò choán hết lý trí. Lúc đó, nguyên tắc không làm tổn thương thêm nhân chứng hay niềm hy vọng về một cuộc sống an toàn bị gạt qua một bên. Vẫn còn không ít người không nhận ra được rằng, xem những video như thế là biến mình trở thành nhân tố tạo ra hiệu ứng đám đông, là “động lực” cho những “con kền kền trắng” tiếp tục “sự nghiệp”.
Cũng vì thế, không phải mọi cư dân mạng đều thấy được mối liên hệ giữa lợi nhuận của các youtuber khi họ đếm từng đồng tiền trao cho gia đình của nạn nhân xấu số. Trong lúc, đây là một chiến lược kinh doanh có toan tính hơn thiệt, được thực hiện trên nỗi đau thương.
Nguồn gốc của vấn đề không ở đâu xa mà là ở ngay phút đầu tiên của video: một thước phim quảng cáo giới thiệu một sản phẩm nhảy số view đi liền với lợi nhuận của những "con kền kền".
Vậy, đâu là ranh giới của một chủ thể tiếp nhận chuẩn mực và một người chạy theo các thông tin không có điểm dừng để thỏa mãn trí tò mò của cảm xúc? Đó là sự lựa chọn cách thức tiếp cận sự kiện và mức độ thể hiện của người đưa tin. Chính người xem, chứ không phải ai khác, là nhân tố quan trọng góp phần làm sạch môi trường truyền thông, chặn đứng con đường kiếm ăn bất nhân, bẩn thỉu của “lũ kền kền”.
 Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương chỉ đạo khẩn sau vụ cháy karaoke An Phú Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương Võ Văn Minh chỉ đạo lực lượng chức năng khẩn trương điều tra, xác định nguyên nhân vụ cháy ... |
 Bình Dương họp báo thông tin vụ cháy quán karaoke An Phú 9h sáng nay 8/9, UBND tỉnh Bình Dương tổ chức họp báo thông tin chi tiết về vụ cháy kinh hoàng xảy ra tại quán ... |
 Thoát hiểm khi có cháy: Đừng đi thẳng, hãy khom lưng Để thoát khỏi đám cháy một cách an toàn nhất, tuyệt đối không di chuyển trong tư thế đứng vì sẽ hít phải khí độc ... |
