Nghị quyết 30 của Chính phủ về đấu thầu y tế: mừng nhưng vẫn lo

Nhiều nội dung cụ thể của Nghị quyết vẫn còn gây băn khoăn, vướng mắc, có thể nêu ra để tìm cách giải quyết.

Chẳng hạn, nếu công ty phân phối độc quyền báo giá gấp 2 lần giá nhập khẩu (của chính sản phẩm đó) thì bên mua có bị quy kết là gây thiệt hại hay bên phân phối có bị buộc là "thổi giá" hay không ? Rồi việc sửa chữa các máy có giá trị cao khi bị hư hỏng như máy CT, MRR phải có trong kế hoạch trung hạn 5 năm, sau đó bệnh viện phải báo cáo đề xuất lên HĐND cấp tỉnh, việc này có vướng luật hay không thì Nghị quyết 30 chưa đề cập. Hay việc sửa chữa máy móc y tế vẫn làm theo Luật Đấu thầu và các thông tư, nghị định nên về lâu dài cần có sự phối hợp của các cơ quan chức năng liên quan để tiến hành mới hiệu quả. Việc định giá đấu thầu trang, thiết bị y tế cũng vẫn còn đem lại những lo lắng nếu không có một cơ quan định mức giá thì cũng khiến các bệnh viện e ngại về cơ chế trách nhiệm đối với mình.

Trò chuyện với chúng tôi trong ngày hôm qua, bác sĩ Trương Xuân Nhuận - Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Trị rất băn khoăn khi nêu ý kiến, nếu không có cách đẩy nhanh tiến độ xem xét đấu thấu thì có khi phải hết quý 3 năm nay mới hoàn thành thủ tục đấu thấu và khi có thuốc men, vật tư y tế thì chỉ còn dùng được cho quý 4, tức là làm thủ tục hết 3 quý để chỉ dùng được cho 1 quý mà thôi. Lo ngại này vẫn có cơ sở và rất đáng quan tâm khi nhiều vướng mắc trong quy định đấu thấu chưa kịp thay đổi phù hợp với yêu cầu của thực tế.

Còn bác sĩ Lê Quang Hùng - Giám đốc Sở Y tế tỉnh Bình Định chia sẻ, Nghị quyết 30 mới dừng lại thí điểm cho gói thầu trong năm 2023, như vậy chúng ta chỉ còn 9 tháng nữa để thực hiện. Chúng tôi rất mong Bộ Y tế có hướng dẫn trong quý 2. Đối với Nghị định 07, sửa đổi Nghị định số 98 còn nhiều vấn đề cần đặt ra mà ở đây vẫn chưa thể tháo gỡ hết được. Một trong những điều chúng tôi mong chờ là Bộ Y tế ban hành hướng dẫn về xây dựng giá gói thầu, trang thiết bị y tế và hoàn thành trong quý 2 năm 2023.

Ở góc nhìn vĩ mô, vấn đề cơ sở pháp lý làm nền tảng cho hoạt động đấu thầu lâu dài mà vẫn theo đuổi diễn biến của thực tế vẫn được mổ xẻ, kể cả chuyện trách nhiệm của các bệnh viện. Bà Phạm Khánh Phong Lan, đại biểu Quốc hội TP.HCM nêu ý kiến: "Tôi đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ đã vào cuộc quyết liệt và ban hành nghị quyết, nhưng đây chỉ là nghị quyết. Những chính sách thí điểm trong nghị quyết thì có thể "rút hạ" bất cứ lúc nào, và không tạo nền pháp lý đủ vững để các bệnh viện an tâm thực hiện. Và thực tế hiện nay khi nghị quyết không đáp ứng điều kiện về pháp lý thì bệnh viện rất sợ làm, sau đó bị truy trách nhiệm".

Cần phải thấy rằng, đấu thầu trong y tế cần một cơ chế đặc thù, đây là vấn đề kinh tế y tế chứ không phải là chuyên môn y tế đơn thuần, trong khi đa phần thầy thuốc chỉ chủ yếu làm chuyên môn. Vì vậy rất cần một cơ chế đặc thù cho đấu thầu trong ngành Y tế, vừa thống nhất với khung luật chung vừa phù hợp với những đặc điểm riêng biệt của ngành Y tế. Mặt khác, câu chuyện đấu thầu này cần đến sự vào cuộc rốt ráo, trách nhiệm cao hơn nữa của Bộ Kế hoạch đầu tư, Bộ Tài chính và Bộ Y tế. Hơn nữa, cũng cần thấy rằng, không nên máy móc, bởi lẽ không phải cái gì cũng cần phải nhất thiết đấu thầu, nếu cân nhắc thì phải làm, nếu không thì thôi, một cơ chế linh hoạt như vậy rất cần được thiết lập và phát huy tác dụng.

Nghị quyết 30 của Chính phủ đã mở ra nhiều hứa hẹn tích cực nhưng thực tiễn cuộc sống vẫn còn đòi hỏi nhiều hơn thế nữa.