“Góc sân” công nhân và “khoảng trời” con trẻ

5 năm làm công nhân trong một công ty điện tử thuộc Khu công nghiệp Bắc Thăng Long, Hà Nội nhưng cách đây 4 tháng, Tây xin nghỉ để “ở nhà trông con”. Anh tâm sự, từ ngày có “em Cún” (cách anh gọi con gái thứ hai), cuộc sống hai vợ chồng chật vật hơn.

Thì đã đành! Nhưng vấn đề trở nên phức tạp khi Cún đi nhà trẻ - hồi 8 tháng tuổi, tại một trường tư thục gần khu trọ. Một hôm, đón con về, Tây thấy môi con sưng tấy, chảy máu. Xem lại camera trong lớp, anh nhìn rõ “con bị vật ngửa cho ăn, khóc thét, thìa ép vào làm dập môi”. Đêm đó, và nhiều đêm sau nữa, Cún hoảng loạn gào khóc sợ hãi. Người giữ trẻ lên tiếng xin lỗi. Nơi đất khách quê người, vợ chồng anh không muốn làm quá, họ bàn nhau cho Cún ở nhà, một người nghỉ làm trông con.

Tây bảo năm vừa rồi “đen đủ đường”. Mấy tháng đầu năm dính dịch Covid-19, không làm gì được, may vợ chồng có khoản tiền hỗ trợ, lay lắt sống qua những ngày khó khăn. Cuối năm, công ty ít đơn hàng, vợ chồng anh đi làm 8 tiếng, không được tăng ca. Khi con gặp chuyện, Tây bảo vợ: “Được đầu nào thì được một đầu. Đầu kia coi như bỏ. Ai lương thấp hơn thì nghỉ trông con”.

Trung tuần tháng 9/2022, Tây nộp đơn nghỉ việc, vay mượn khắp nơi được hai chục triệu nhập găng tay, tất chân về bán online. Định bụng “chống cháy” mấy tháng mùa Đông nhưng năm nay Đông đến muộn, lại không có kinh nghiệm, vừa làm vừa phải dò dẫm cách làm nên… chẳng ăn thua.

“Người ta bán ngày 20 - 30 đơn, mình ba ngày 1 đơn”, Tây cười chua chát, nói thêm mỗi đơn lãi hai, ba chục nghìn.

Vợ anh vẫn đi công ty ngày 8 tiếng, lương cơ bản hơn 6 triệu/tháng, nuôi cả nhà. Trừ tiền nhà trọ, điện, nước mỗi tháng khoảng triệu rưỡi, trừ chi phí ăn uống, sinh hoạt, tháng nào còn dư mới dám gửi về cho ông bà nội ở Hương Sơn, Hà Tĩnh nuôi đứa con gái lớn đang học lớp 1. Có khi một triệu, có khi vài trăm nghìn, tháng nào không có, Tây xin khất ông bà tháng sau. Nhưng, mấy tháng nay thì anh chẳng dám hứa nữa.

Với Tây, niềm vui lớn nhất là “em Cún” đã bắt đầu tạm ổn, không còn giật mình nửa đêm. Hằng ngày, anh quanh quẩn với con trong phòng trọ độ chục mét vuông và khoảng sân vừa đủ dựng những chiếc xe máy của cả xóm. Bố con anh đùa vui với nhau dưới ánh sáng yếu ớt lọt qua những bộ quần áo phơi trước mái hiên fibro xi măng. “Cũng tội con. Tuổi này là tuổi chơi, tuổi phá nhưng không có chỗ cho nó chơi”, Tây ngậm ngùi.

Bên trong một phòng trọ công nhân - Ảnh: Ý YÊN

Dạo quanh nhiều địa bàn gần các khu công nghiệp lớn, dễ thấy những xóm trọ công nhân chung một đặc điểm: tạm bợ, chật chội, ẩm thấp, chung nhà vệ sinh, thiếu tiện nghi sinh hoạt… Ưu điểm là giá rẻ.

Một người phụ nữ lần đầu tiên rời quê lên Hà Nội để trông cháu từng nói với tôi: “Lên đây mới biết chúng nó sống khổ quá, ngột ngạt quá!”. Cả ngày, bà bế đứa cháu ngoại ra ra vào vào, nơi duy nhất có ánh sáng tự nhiên và có chút niềm vui là ngoài cổng xóm trọ. Chiều ấy, trong căn phòng chật hẹp, tối om, lỉnh kỉnh đồ đạc và mùi thức ăn quyện lẫn mùi ẩm mốc, con rể của bà – một công nhân hơn 10 năm làm tại nhà máy lắp ráp xe máy, chia sẻ: “Em xác định không gắn bó lâu dài ở đây được. Đi thuê trọ thế này bí bách lắm, trẻ con nó khổ, không phát triển được. Em cố làm thời gian nữa rồi sau cũng phải tính đường về quê làm cái gì chứ chán cảnh này lắm rồi!".

Viện Công nhân và Công đoàn từng tiến hành khảo sát, cho biết 66% công nhân lao động đang phải thuê nhà trọ để ở. Nhiều công nhân và gia đình của họ phải ở nhà thiếu kiên cố hoặc nhà đơn sơ, chật chội, ẩm thấp, thiếu ánh sáng, tiện nghi sinh hoạt, dùng nguồn nước giếng đất, giếng khoan…

Hồi tháng 5/2022, để chuẩn bị cho Chương trình Thủ tướng gặp mặt, đối thoại với công nhân lao động, Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức khảo sát, nhận được gần 10.000 câu hỏi, kiến nghị, đề xuất của cán bộ, đoàn viên và công nhân lao động gửi đến người đứng đầu Chính phủ, tập trung vào 10 nhóm vấn đề lớn. Trong đó có vấn đề quy hoạch, dành quỹ đất và tháo gỡ cơ chế, chính sách để triển khai xây dựng nhà ở, nhà trẻ, trường học, nơi khám chữa bệnh, nơi sinh hoạt văn hóa cho công nhân lao động, nhất là tại các khu công nghiệp, khu chế xuất.

Hôm 8/1/2023, phát biểu tại chương trình “Tết sum vầy - Xuân gắn kết” tổ chức tại Phú Yên, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng thẳng thắn nói rằng điều kiện ăn ở, sinh hoạt của công nhân một số nơi chưa bảo đảm, ảnh hưởng đến sức khoẻ. Vấn đề nhà ở cho công nhân chưa được giải quyết hiệu quả, nhiều khu công nghiệp chưa quy hoạch diện tích cho các công trình văn hóa, công trình phúc lợi xã hội, thiếu trường học, nhà trẻ, mẫu giáo…

Thủ tướng khẳng định thời gian tới, Chính phủ sẽ quyết liệt chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương quan tâm, dành nguồn lực phù hợp để giải quyết các vấn đề căn bản nhằm cải thiện đời sống của anh chị em công nhân lao động. Trong đó, tập trung triển khai quyết liệt Đề án xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội và khẩn trương có giải pháp cụ thể, thiết thực phát triển nhà ở cho công nhân.

“Mục tiêu là để công nhân, người lao động được thụ hưởng thực sự thành quả phát triển của đất nước; để mỗi dịp Tết đến, Xuân về là những giây phút đoàn tụ, sum vầy hạnh phúc của anh chị em công nhân lao động với gia đình thân yêu của mình”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Còn vài ngày nữa là kết thúc kỳ nghỉ Tết, công nhân lao động cùng gia đình của họ lại khăn gói rời quê. Những đứa trẻ trở lại với xóm trọ quen thuộc, có đứa tạm xa bố mẹ, ở quê với ông bà. Rất nhiều người không đi công ty nữa, họ ly hương rồi lại hồi hương bám đất bám đồng.

Câu chuyện “an cư lạc nghiệp” vẫn là nỗi trăn trở của công nhân xa quê. Họ dễ dàng quăng quật, sống tạm bợ đâu đó nhưng thật khó đành lòng nhìn tuổi thơ con trôi qua dưới góc sân chật hẹp.

Đó là một câu chuyện dài nhưng dẫu sao chúng ta vẫn kỳ vọng vào quyết tâm gửi gắm trong lời phát biểu mới đây của Thủ tướng!

Những phòng trọ “siêu nhỏ” Với đồng lương eo hẹp trong bối cảnh bão giá hiện nay, nhiều người lao động tại Khu công nghiệp Thăng Long (Hà Nội) đã ...

Công nhân “giật gấu vá vai” vì không có tích luỹ Lương công nhân vừa đủ duy trì cuộc sống, nay lại giảm sút đáng kể khi thiếu việc, không còn tăng ca. Rất nhiều người ...

Tin vào mùa Xuân mới Trên mọi miền đất nước, những ngày đầu tiên của mùa xuân đã bắt đầu. Đào mai chớm sắc, cây lá nảy lộc, vạn vật ...