120.000 tỷ và 1 triệu căn nhà cho người lao động

Đây không phải là lần đầu tiên, gói “kích cầu” nhà ở xã hội được tung ra trong lúc nhu cầu ngày càng tăng như thế. Nhưng có lẽ đó là gói lớn nhất với những điều kiện “cởi mở” hiếm có với cả bên cung và người mua. Bên cạnh đó thì 120.000 tỷ được đưa ra trong thời điểm thị trường bất động sản đóng băng như thế này còn giúp ngành đang chờ từng đồng vốn “dễ thở” hơn.

Đầu tháng 4/2023, Thủ tướng phê duyệt đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp từ nay đến năm 2030. Ngay sau đó Ngân hàng Nhà nước cũng hướng dẫn về gói vay 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội. Theo đấy, từ nay đến hết 30/6, chủ đầu tư được vay 8,7% mỗi năm, kéo dài 3 năm kể từ ngày giải ngân; còn người mua nhà được áp mức lãi suất 8,2% mỗi năm trong 5 năm. Với lãi suất thương mại thông thường trên dưới 11% hiện nay thì đó là mức lý tưởng không ít người ao ước. Nhưng đó là chuyện của hiện tại, còn tương lai?

Theo gói trên thì mức lãi suất 8,7% dành cho doanh nghiệp xây nhà ở xã hội khá tốt so với lãi vay kinh doanh sản xuất hiện nay nhưng mức lãi vay 8,2% dành cho người mua nhà xã hội vẫn còn là trở ngại cho rất nhiều lao động có thu nhập chưa cao. Đấy là chưa kể lãi này chỉ duy trì trong 5 năm, sau đó người mua và ngân hàng tự thương lượng lãi suất mà nhà xã hội thường vay dài hạn, có khi đến 15-20 năm. Chẳng may gặp giai đoạn lãi suất tăng mạnh như vừa qua thì đã nghèo còn gặp nhiều cái eo … hẹp và thật sự gánh nặng khó mang lâu dài.

Hiện nay đã có 60/63 địa phương báo cáo rõ ràng nhu cầu phát triển nhà ở xã hội Theo đó, giai đoạn 2021 – 2030, cần khoảng 2,4 triệu căn; trong đó, giai đoạn 2021 - 2025 cần khoảng 1,24 triệu căn, và giai đoạn 2026 - 2030 là khoảng 1,16 triệu căn. Trong đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam thông tin có khoảng hơn 2,7 triệu công nhân đang làm việc tại các khu công nghiệp, trong đó có khoảng 1,2 triệu công nhân có nhu cầu về nhà ở. Như vậy đây là con số rất đáng để cân nhắc kĩ lưỡng nhiều thứ về sau.

Cực kì khó để yêu cầu các ngân hàng thương mại giảm lãi suất thấp hơn thị trường mãi bởi cái gì cũng phải tuân theo quy luật cung cầu. Giờ đây còn lại là việc Nhà nước hỗ trợ chính sách thế nào để người lao động có thể mua nhà và trả góp trong khả năng có thể,không phải là gánh nặng khi tuổi càng cao, sức càng yếu, thu nhập càng giảm. Giảm các loại thuế, phí hay tạo điều kiện cho cả người mua lẫn doanh nghiệp tham gia vào chương trình xây 1 triệu căn này như Nghị quyết đã ban hành thực sự triển khai hiệu quả trên thực tế cũng là điều cần giám sát, đôn đốc và kiểm tra chặt chẽ.

Nếu gói này bắt đầu “vận hành” từ tháng này thì ít nhất phải 2-3 năm sau mới có những dự án mới cùng những căn hộ giá thấp đầu tiên hưởng trọn vẹn những ưu đãi vừa ra đời. Thời gian đó đủ để các cơ quan quản lý, ban hành chính sách chỉnh sửa những gì cần hợp lý hơn. Tuy nhiên, nhiều người có thu nhập chưa cao sẽ cân nhắc và đắn đo nếu còn nhiều thứ ngại ngần, nhất là lãi suất “thả nổi” sau này.

Để chủ trương tốt vận hành trơn tru, thực sự giúp cả triệu người có chỗ ở hợp túi tiền thì mọi thứ càng nên rõ ràng, công khai từ bây giờ. Làm được điều đó, không chỉ “an toàn” cho chính sách đúng đắn mà cũng đảm bảo thu nhập lâu dài của người lao động đủ để chi trả cho nơi ở của chính họ.

HÀ PHAN