Minh bạch tiền công đức

Cụ thể, theo Bộ Tài chính, tổng tiền công đức thu năm 2022 tại các cơ sở thờ tự ở Quảng Ninh là 70,8 tỉ đồng (các con số trong báo cáo không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng), bằng khoảng 40-60% số tiền tài trợ trước thời điểm đại dịch. Số tiền chi ra thời năm 2022 là 54,4 tỉ.

4 tháng đầu năm 2023, con số này là 70,8 tỉ, số chi là 29,4 tỉ. Số lượng trên, Bộ mới chỉ tổng hợp từ 221/450 di tích lịch sử - văn hóa thuộc diện kiểm tra. Tức là, số tham chiếu mới chỉ là gần một nửa.

Việc minh bạch hóa tiền công đức là điều cần thiết. Việc này giúp các khoản tiền, dòng tiền được rõ ràng, tạo niềm tin với các nhà hảo tâm. Đồng thời, khi những người đứng đầu các cơ sở thờ tự làm quen với số liệu tài chính (tuy khá vất vả để bắt đầu), họ cũng sẽ làm tốt hơn công việc của mình liên quan tới trùng tu, tôn tạo cũng như từ thiện.

Các nguồn tiền sẽ được tính toán và phân bổ tốt hơn tới các mục mà cơ sở thờ tự, di tích văn hóa cần. Làm tốt việc báo cáo tài chính vừa giúp các cơ sở tự chủ, vừa làm giảm gánh nặng ngân sách tới công tác bảo tồn, trùng tu di sản. Bên cạnh đó, chủ thể di sản vật thể và phi vật thể cũng sẽ được hỗ trợ tốt hơn.

Tất nhiên, việc thí điểm ở Quảng Ninh là chưa có tiền lệ nên từ Bộ tới địa phương và các cơ sở thờ tự, di tích, di sản cũng nảy sinh ít nhiều vấn đề mang tính sự cố. Đây là những bài học tốt để tiến tới áp dụng cơ chế minh bạch tiền công đức, tài trợ, giọt dầu trên cả nước. Và có sai khác, cong vênh mới là lý do cần phải làm thí điểm. Bởi vậy, một chủ trương đúng đắn, thiết thực không thể và không nên bị chùn bước vì những điều chưa thỏa ngay trong lần thí điểm đầu tiên.

Hiện tại, cả nước có trên 54.000 di tích và tổ chức khoảng 9.000 lễ hội mỗi năm. Trong đó, khoảng 7.000 lễ hội truyền thống, gần 1.400 lễ hội tôn giáo và hơn 400 lễ hội lịch sử, cách mạng. Với nhu cầu công đức, tài trợ của người dân rất nhiều, con số trên nếu được báo cáo đầy đủ sẽ là con số khổng lồ.

Và tới đây, việc kiểm tra việc thu chi tiền công đức sẽ diễn ra trên cả nước, thời gian kiểm tra trong hai năm 2022 - 2023. Đối tượng kiểm tra là các di tích lịch sử - văn hóa, đình chùa đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp bằng xếp hạng di tích hoặc đưa vào danh mục kiểm kê di tích của địa phương theo quy định của Luật Di sản văn hóa.

Từ luật, thông tư, nghị định tới đòi hỏi thực tiễn đều rất cần thiết. Việc minh bạch hóa tiền tài trợ, từ thiện, công đức là điều nên làm và phải làm. Vì chỉ có minh bạch hóa mới giúp các di tích được bảo tồn tốt hơn bằng những nguồn tiền được phân bổ đúng đắn hơn. Và có như vậy, những lời đàm tiếu vô căn cứ trong hoạt động sử dụng đồng tiền của bá tính mới được đập tan.

MỸ ANH