Tổ chức và hoạt động Công đoàn: Kinh nghiệm từ Tập đoàn Sơn Hà

Lễ chuyển giao Công đoàn cơ sở (CĐCS) Công ty Cổ phần Quốc tế Sơn Hà về Công đoàn Công thương Việt Nam, ngày 21/8/2020. Ảnh: Tập đoàn Sơn Hà.

Bài viết dưới đây khảo sát thực trạng tổ chức và hoạt động của công đoàn tại Tập đoàn Sơn Hà, một tập đoàn KTTN có công đoàn hoạt động sôi nổi, hiệu quả với những kinh nghiệm bước đầu có thể tham khảo để áp dụng đại trà.

Khảo sát sơ bộ từ đề tài khoa học cấp Tổng LĐLĐ Việt Nam “Mô hình tổ chức, hoạt động công đoàn trong các tập đoàn KTTN ở Việt Nam” do Trường Đại học Công đoàn thực hiện cho thấy, các tập đoàn KTTN ở Việt Nam hiện có tổ chức Công đoàn không đồng đều, thậm chí có tình trạng “trắng” tổ chức ở nhiều công ty con, công ty thành viên, dẫn tới không có tổ chức bảo vệ quyền lợi, đại diện cho NLĐ theo đúng quy định.

Điều này tiềm ẩn những rủi ro không chỉ trong quan hệ lao động (QHLĐ), mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến thu hút đầu tư, nhất là thu hút đầu tư nước ngoài. Trong bối cảnh đó, Sơn Hà là một tập đoàn đã có những đổi mới, thành công nhất định trong việc xây dựng tổ chức Công đoàn cấp tập đoàn, công đoàn tại các công ty thành viên thành một mô hình liên kết chặt chẽ, hiệu quả.

Mô hình tổ chức, hoạt động của Công đoàn Sơn Hà

Tập đoàn Sơn Hà, tiền thân là Công ty TNHH Cơ kim khí Sơn Hà được thành lập năm 1998, trải qua nhiều giai đoạn tổ chức, cơ cấu, hiện đã trở thành Tập đoàn Sơn Hà đa ngành nghề, đa lĩnh vực: thiết bị gia đình; công nghiệp; công nghiệp năng lượng, ngành nước. Với chất lượng và uy tín hơn 20 năm, Tập đoàn Sơn Hà đã trở thành thương hiệu có sự nhận diện lớn tại Việt Nam với nhiều đối tác trong và ngoài nước. Tập đoàn hiện có 13 công ty thành viên, với hơn 3.000 lao động.

Trước năm 2020, mô hình tổ chức Công đoàn của Tập đoàn Sơn Hà theo hướng: thành lập CĐCS tại công ty thành viên và Công đoàn Văn phòng tập đoàn (Công đoàn công ty mẹ). CĐCS các công ty con chịu sự quản lý của công đoàn cấp trên cơ sở ở các địa phương nơi công ty đóng trụ sở (Công đoàn huyện), hoạt động độc lập với Công đoàn công ty mẹ. Quá trình hoạt động, mô hình này đã bộc lộ nhiều hạn chế.

Ngày 21/8/2020, Công đoàn Tập đoàn Sơn Hà đã được thành lập, trực thuộc Công đoàn Công thương Việt Nam (trước đó thuộc LĐLĐ TP. Hà Nội), với tên gọi chính thức là Công đoàn Sơn Hà. Đây là một mô hình rất mới, gồm Công đoàn Sơn Hà (Công đoàn Tập đoàn), bên dưới là hệ thống 10 tổ công đoàn tại 10 công ty thành viên. Hiện Công đoàn Sơn Hà đang xúc tiến thành lập tiếp 3 tổ công đoàn trực thuộc trong 3 công ty thành viên còn lại.

Sau khi được thành lập, Công đoàn Sơn Hà lập tức triển khai nhiều hoạt động mang tính chất đồng bộ, chuyển toàn bộ CĐCS đang trực thuộc công đoàn cấp huyện tại các địa bàn thành các tổ công đoàn trực thuộc Công đoàn công ty mẹ. Thống nhất triển khai các hoạt động công đoàn, tập hợp NLĐ, xây dựng văn hóa doanh nghiệp trong NLĐ.

Lễ ra mắt Ban Chấp hành CĐCS Tập đoàn Sơn Hà nhiệm kỳ 2017-2023. Ảnh: Tập đoàn Sơn Hà.

Những thành công ấn tượng

Công đoàn Sơn Hà đã xúc tiến ký kết thỏa ước lao động tập thể (TƯLĐTT) cấp Tập đoàn, là một trong những TƯLĐTT cấp tập đoàn KTTN hiếm hoi tại Việt Nam. Xác định TƯLĐTT là cơ sở pháp lý nhằm bảo đảm quyền lợi cho NLĐ tốt hơn, thúc đẩy việc nâng cao trách nhiệm các bên trong thực hiện quy định của pháp luật, hạn chế tình trạng tranh chấp lao động, đình công tại các đơn vị, doanh nghiệp; Ban Chấp hành Công đoàn đã trao đổi và có nhiều phiên họp với đại diện Hội đồng Quản trị Tập đoàn, từ đó nhận được sự thấu hiểu, thiện chí và tích cực của Hội đồng Quản trị trong xây dựng và thực hiện TƯLĐTT. Đây là một thành tích ấn tượng của Công đoàn Sơn Hà từ khi được thành lập đến nay.

Hoạt động đối thoại được tổ chức định kỳ giữa NLĐ với người sử dụng lao động (NSDLĐ), nội dung chương trình đối thoại đa dạng, phong phú và thực tế. Như trong các đợt dịch bệnh Covid-19 vừa qua, theo đề nghị của công đoàn, Ban Giám đốc và Hội đồng Quản trị Tập đoàn đã phê duyệt nhiều chương trình, kế hoạch hỗ trợ đời sống NLĐ của Tập đoàn kịp thời. Nhờ đó, sau khi dịch bệnh được kiểm soát, việc sản xuất kinh doanh bắt đầu hồi phục thì NLĐ vẫn rất gắn bó, sản xuất ổn định chứ không hề xảy ra tranh chấp, đình công như một số doanh nghiệp khác.

100% NLĐ làm việc trên 12 tháng của Tập đoàn đều được ký hợp đồng lao động (HĐLĐ), tham gia BHXH, BHYT, BHTN đầy đủ. Mức lương bình quân của NLĐ được đảm bảo và luôn cao hơn mức lương tối thiểu được pháp luật quy định. Công đoàn Sơn Hà quan tâm giám sát việc thanh toán lương, các chế độ an sinh xã hội cho NLĐ. Các chính sách phúc lợi liên quan tới ốm đau, thai sản, các chương trình phục vụ nâng cao chất lượng đời sống vật chất, tinh thần của NLĐ trong Tập đoàn được thực hiện thường xuyên.

Công đoàn Sơn Hà còn phối hợp với Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Hà Nội tổ chức lớp tập huấn kỹ thuật sơ cứu, cấp cứu cho NLĐ, nhằm đẩy mạnh công tác ATVSLĐ và chăm sóc sức khỏe NLĐ. Tiến hành thanh toán 100% chi phí viện phí cho công nhân không may bị tai nạn lao động; phối hợp cùng các bệnh viện lớn thực hiện việc khám sức khỏe định kỳ, tổ chức tham quan nghỉ mát cho NLĐ...

Cán bộ Tập đoàn Sơn Hà trao đổi với sinh viên đến tham quan, hướng dẫn thực tập. Ảnh: S.T.

Ưu điểm và khó khăn

Thứ nhất, mô hình công đoàn tại Tập đoàn Sơn Hà là một sự sáng tạo thích hợp với mô hình tổ chức hoạt động của các tập đoàn KTTN. Trong bối cảnh các tập đoàn KTTN tại Việt Nam có mô hình tổ chức công đoàn hầu hết giống nhau, thì Tập đoàn Sơn Hà đã thành lập được Công đoàn Tập đoàn tương đương CĐCS, bên dưới là các tổ công đoàn của các công ty thành viên. Điều này cho phép Công đoàn Tập đoàn quản lý, triển khai hoạt động chung, các chương trình, kế hoạch một cách thống nhất, NLĐ cũng được hưởng quyền lợi như nhau. Qua đó, vừa góp phần xây dựng được mối QHLĐ chặt chẽ, vừa hình thành văn hóa doanh nghiệp sâu rộng, rõ nét trong từng NLĐ.

Thứ hai, công đoàn có sự liên kết chặt chẽ và hoạt động rất hiệu quả. Các tổ công đoàn tại các công ty con cùng một hướng đi, cùng một tôn chỉ, từ đó có những kế hoạch hoạt động, đại diện cho NLĐ một cách thống nhất, đồng bộ.

Phỏng vấn sâu các cán bộ công đoàn tại đây cho thấy, có 75% cán bộ được hỏi cho rằng mô hình công đoàn công ty mẹ quản lý, chỉ đạo công đoàn công ty con hiện nay là phù hợp. 96,2% NLĐ được hỏi khẳng định họ thấy yên tâm hơn khi có Công đoàn Tập đoàn lãnh đạo, định hướng cho công đoàn cấp dưới, bảo vệ quyền lợi cho họ.

Mô hình tổ chức hợp lý đã tạo điều kiện cho cán bộ công đoàn tại đây làm tốt trách nhiệm trong thực hiện chức năng đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ; chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, giám sát các doanh nghiệp về việc thực hiện pháp luật lao động, Luật Công đoàn, Luật BHXH, Luật ATVSLĐ, đảm bảo quyền lợi cho NLĐ trong các công ty thành viên đều tương đồng nhau.

Bên cạnh những kết quả đạt được, cán bộ công đoàn tại Tập đoàn Sơn Hà cũng thừa nhận vẫn còn nhiều khó khăn mà Công đoàn Sơn Hà cần giải quyết, như vấn đề quản lý và công khai quỹ công đoàn; vấn đề thiếu hụt cán bộ công đoàn chuyên trách, vấn đề tiếp tục hoàn thiện tổ chức Công đoàn tại các nhà máy sản xuất của Tập đoàn...

96,2% người lao động được hỏi khẳng định họ thấy yên tâm hơn khi có Công đoàn Tập đoàn lãnh đạo, định hướng cho công đoàn cấp dưới, bảo vệ quyền lợi cho họ. Trong ảnh: Công nhân Tập đoàn Sơn Hà đang vận hành dây chuyền sản xuất. Ảnh: S.H.

Một số kinh nghiệm

Một là, để xây dựng được mô hình công đoàn hiện tại, như một cán bộ Ban Chấp hành Công đoàn Sơn Hà đã thừa nhận: “Công đoàn Tập đoàn là mô hình mà chúng tôi đã phải kiến nghị, đề xuất rất nhiều lần mới được chấp nhận thử nghiệm. Chúng tôi đã chứng minh được vai trò thống nhất hoạt động công đoàn của toàn Tập đoàn, không chỉ hoạt động, từ các chủ trương, chính sách, phong trào thi đua, nhờ thế văn hóa doanh nghiệp Tập đoàn cũng như năng suất lao động được nâng cao”.

Như vậy, để xây dựng được mô hình công đoàn của tập đoàn KTTN, cần có sự nhiệt huyết, hết mình với nhiệm vụ của cán bộ công đoàn, sự ủng hộ của NSDLĐ cũng như của Tổng LĐLĐ Việt Nam. Công đoàn các tập đoàn KTTN cần tranh thủ sự ủng hộ rộng rãi của NLĐ, Đảng ủy, LĐLĐ địa phương đề đề xuất xây dựng mô hình công đoàn tập đoàn KTTN phù hợp đặc thù của tập đoàn.

Hai là, cần tranh thủ sự đồng thuận của lãnh đạo các tập đoàn trong thành lập CĐCS, sáng tạo trong thành lập Công đoàn Tập đoàn để xây dựng QHLĐ tốt đẹp, phát triển, đúng chuẩn lao động quốc tế.

Ba là, cần xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn thực sự nhiệt tình, trách nhiệm và tâm huyết trong công tác công đoàn, biết vận dụng sáng tạo đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và của công đoàn cấp trên vào điều kiện cụ thể ở địa phương, đơn vị để bầu vào ban chấp hành công đoàn.

Kết luận

Tập đoàn Sơn Hà là một trong những tập đoàn KTTN lớn tại Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ không chỉ trong nước mà còn mở rộng đầu tư, hợp tác nước ngoài. Việc xây dựng được tổ chức Công đoàn cấp Tập đoàn là một kết quả hết sức đáng tự hào của các cán bộ công đoàn trong Tập đoàn, vừa thể hiện được vai trò của công đoàn trong doanh nghiệp.

Những kinh nghiệm xây dựng, tổ chức mô hình Công đoàn tại Tập đoàn Sơn Hà là những đúc kết quý báu của Công đoàn Tập đoàn, luôn đổi mới tư duy, cách làm để bảo vệ tốt nhất quyền, lợi ích cho NLĐ, xây dựng QHLĐ lành mạnh, ổn định cho doanh nghiệp cũng như góp phần tập hợp NLĐ cùng chung tay, góp sức phát triển Tập đoàn lớn mạnh.

Cuộc thi tìm hiểu Nghị quyết về đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam Sáng ngày 20/4, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh Điện Biên tổ chức lễ phát động cuộc thi trực tuyến tìm hiểu Nghị quyết về ...

Công đoàn Cần Thơ tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa, chăm lo NLĐ trong Tháng Công nhân Tháng Công nhân 2022 được Công đoàn Cần Thơ chính thức phát động vào ngày 28/4, với nhiều hoạt động chăm lo cho đoàn viên, ...

Các cấp Công đoàn Thái Bình tổ chức nhiều hoạt động hướng tới đoàn viên, người lao động Nhân dịp Tháng Công nhân năm 2022, các cấp Công đoàn Thái Bình đã đẩy mạnh nhiều hoạt động chăm lo thiết thực cho đoàn ...