Để bảo hiểm qua ngân hàng không còn là “cái bắt tay bia kèm lạc”

Cũng không phải đến bây giờ, mà từ trước đến nay, khi báo chí phản ánh sự biến tướng của bancassurance (bán chéo bảo hiểm qua ngân hàng) có nguy cơ thành những đám cháy, Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính đã có các văn bản nhắc nhở các tổ chức tín dụng. Nhưng đâu rồi lại vào đấy, “vòi bạch tuộc” bancassurance vẫn âm thầm len lỏi trong các hoạt động tín dụng ngân hàng làm không biết bao nhiêu người ấm ức.

Thống kê của Bộ Tài chính cho thấy, đến nay, bancassurance chiếm khoảng 50% số lượng hợp đồng, 20% tổng doanh thu phí của thị trường bảo hiểm nhân thọ. Tỷ lệ này tăng gần gấp đôi so với cách đây hơn 3 năm.

Bộ Tài chính khẳng định, giao dịch bảo hiểm là giao dịch dân sự, phải đảm bảo nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng lợi ích các bên. Nhưng Bộ Tài chính cũng cho biết rõ, do bị ép buộc nên sau năm đầu tiên, tỷ lệ huỷ hợp đồng của khách hàng lên tới 70%. Hàng nghìn tỷ đồng của 70% khách hàng bị mất trắng, công ty bảo hiểm nhân thọ và ngân hàng bỏ túi số tiền “khủng”.

Nguyên nhân có nhiều và lý giải về tình trạng này cũng không ít; giải pháp, chủ trương được đề ra và văn bản nhắc nhở khá thường xuyên. Nhưng mô-típ chung của các văn bản và ý kiến chuyên gia về tình trạng này vẫn là một kết luận “vi phạm nguyên tắc tự nguyện”. Mà cốt lõi vẫn là thước đo nào để phân biệt rạch ròi tình trạng “tự nguyện” hay “ép buộc” khi hàng ngàn hợp đồng bancassurance đã được thực hiện theo dạng “tự nguyện theo kiểu ép buộc” thì chưa được bàn đến cặn kẽ.

Thông tư mới quy định ngân hàng không được tư vấn, giới thiệu, chào bán, thu xếp ký hợp đồng bảo hiểm liên kết đầu tư cho khách hàng trong thời hạn trước và sau 60 ngày kể từ ngày giải ngân toàn bộ khoản vay cũng chưa phải là giải pháp tối ưu khi nhân viên tư vấn hoàn toàn có thể lách luật để chèo kéo khách hàng. Hay như quy định phải ghi âm quá trình tư vấn cũng khó khả thi khi mà bancassurance được mặc định như là “luật ngầm, tự hiểu”.

Bancassurance không có lỗi, lỗi là ở người bán hàng. Vậy thì vấn đề là ở con người. Bằng mọi giải pháp, phải làm sao để người bán hàng thấm nhuần chuẩn mực đạo đức và quy tắc ứng xử. Khi ý thức được tính đặc thù của nghề ngân hàng - ngành luôn có nguy cơ cám dỗ bởi đồng tiền thì sự liêm chính, tuân thủ đạo đức kinh doanh càng cần được giáo dục và nhận thức rõ. Khi học gì cũng có thể làm ngân hàng, học ở đâu cũng có thể trở thành nhân viên tín dụng thì câu hỏi chất lượng nhân sự vẫn là bài toán cốt lõi cần giải.