“Bẫy nợ” thẻ ngân hàng - Bài 2: Những chiếc thẻ ngân hàng làm công nhân khốn khổ

Thêm thẻ, thêm khổ

Với những tính năng ưu việt như gọn nhẹ, an toàn, thuận lợi, thẻ ngân hàng đã và đang được sử dụng khá phổ biến ở nhiều nước trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng.

Đây cũng là lý do mà nhiều năm qua công nhân, người lao động dùng thẻ ATM để rút tiền tự động, thanh toán, thực hiện các giao dịch tiền tệ khác.

Nhiều công nhân, người lao động mất oan các khoản phí từ những chiếc thẻ ATM không dùng đến. Ảnh: Đ.Toàn

Hiện nay công nhân lao động sử dụng phổ biến nhất là thẻ ghi nợ (debit card, nộp tiền vào bao nhiêu được dùng bấy nhiêu) do liên quan đến việc chi trả, rút tiền lương. Phí đi kèm của loại thẻ này thường bao gồm phí phát hành, phí thường niên, phí giao dịch...

Loại thẻ thứ hai cũng phổ biến là thẻ tín dụng (credit card). Thẻ này cho phép chủ thẻ thực hiện giao dịch thẻ với một hạn mức nhất định với đặc điểm là “chi tiêu trước, trả tiền sau”, nếu chậm trả sẽ bị tính phí chậm thanh toán, tính lãi theo quy định của ngân hàng.

Có nhiều lý do khác nhau khiến nhiều công nhân lao động sở hữu nhiều người hơn 1 chiếc thẻ ATM. Việc dư ra những chiếc thẻ ATM không dùng vừa lãng phí, vừa tốn kém các khoản phí phải nộp cho nhà phát hành thẻ (ngân hàng) như nêu trên.

Có nhiều chủ thẻ cứ ngỡ là mình không dùng thì không mất phí nhưng suy nghĩ này sai cho đến khi họ phát hiện ra tài khoản mình bị trừ dần phí thường niên, phí duy trì tài khoản, phí tin nhắn (SMS) nếu có...

Số thẻ càng nhiều, số tiền phí bị thu càng lớn. Có người sở hữu đến 4 – 5 thẻ do nhảy việc nhiều (mỗi công ty sẽ sử dụng một thẻ ATM của một ngân hàng nào đó để trả lương - PV), trong khi chỉ có nhu cầu dùng 1 thẻ.

3 tấm thẻ của một công nhân mở tại 3 ngân hàng khác nhau để nhận lương nhưng hiện đã không còn dùng đến và chủ thẻ cũng không biết có bị “gối nợ” gì không. Ảnh: Ng. Luận

Ví như trường hợp chị Phạm Thị Linh (29 tuổi, hiện ở tại đường Phước Trường 16, quận Sơn Trà, TP. Đà Nẵng), người đang bối rối chưa biết có “dính nợ” với ngân hàng hay không khi mà chị có 5/6 chiếc thẻ ngân hàng nhiều năm không sử dụng.

“Hiện nay nhu cầu của tôi chỉ sử dụng thường xuyên 1 thẻ của BIDV để nhận lương và các giao dịch khác. Còn các thẻ ngân hàng khác tôi không dùng đến đã lâu, trong đó đa số còn khoảng 50-70 ngàn đồng trong tài khoản. Trước đây mỗi tháng tôi bị bị trừ khoảng 11-15 ngàn đồng tiền phí mỗi thẻ. Lâu rồi tôi không còn nhận tin nhắn báo từ các ngân hàng về việc bị trừ tiền phí dịch vụ này nữa. Tôi không biết có bị ghi nợ gì không”, chị Linh lo lắng.

10 năm qua, chị Trần Thị Thanh, 34 tuổi, ở xã Lộc Bình, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế đi làm công nhân, đảo việc qua 4 công ty ở Đà Nẵng và tại quê nhà. Do mỗi công ty dùng một thẻ ATM riêng nên đến nay chị sở hữu 4 chiếc thẻ của MB, BIDV, Viettinbank và Vietcombank.

“Ngân hàng gần nhất mà tôi sử dụng là BIDV. Bên ngân hàng họ đến làm việc đâu đó với công ty, xong rồi họ đưa về cho các công nhân tụi tôi một bảng biểu mẫu rồi ai cũng điền vào. Công nhân tụi tôi đâu có nhiều thời gian nghiên cứu điều khoản quy định này kia, chỉ nghĩ là có thẻ ngân hàng để rút tiền là xong. Vậy nên tranh thủ lúc ăn ca thì điền, sau đó lấy cái thẻ để nhận lương cho xong. Không mấy ai được gặp trực tiếp nhân viên ngân hàng để nghe họ tư vấn, giải thích. Sau này chuyển việc không dùng đến thẻ đó nữa cũng không ai tư vấn gì, tụi tôi thì bận nên cứ thế cất thẻ vào ví hoặc bỏ vào ngăn kéo. Có tài khoản còn vài trăm ngàn để lâu không kiểm tra, cũng bị trừ dần mà hết. Nhưng điều lo lắng là sau khi trừ hết tiền trong tài khoản, không biết có bị âm nợ không. Nếu âm nợ thì khốn khổ luôn”, chị Thanh lo lắng.

Còn chị Pơ Loong Tuyền, 24 tuổi, quê Quảng Nam, hiện làm công nhân ở TP. Đà Nẵng, cho biết hơn 6 năm đi làm, chị đã mở 2 thẻ ngân hàng, loại thẻ ghi nợ nội địa. Hiện một thẻ ngân hàng chị bỏ không sử dụng đã 3 năm.

Các ngân hàng đang thu phí thẻ thế nào?

Điều 5, Thông tư 19/2016/TT-NHNN quy định: Chỉ tổ chức phát hành thẻ được thu phí của chủ thẻ theo Biểu phí dịch vụ thẻ của tổ chức mình và không được thu thêm bất kỳ loại phí nào ngoài Biểu phí đã công bố. Thông thường sẽ có các loại phí như phí phát hành thẻ, phí thường niên, phí nợ xấu, lãi suất... Các mức phí này tùy vào loại thẻ, tổ chức phát hành thẻ (ngân hàng). Phổ biến nhất là khoản thu phí thường niên, trong đó mức thu khoảng từ vài chục ngàn đồng mỗi năm đến vài trăm ngàn đồng mỗi năm, thậm chí tiền triệu tùy loại thẻ.

Cây rút tiền đặt trong một doanh nghiệp ở Khu công nghiệp Phú Bài, Thừa Thiên Huế. Ảnh: Đ.T

Tại ngân hàng VIB, phí thường niên đối với thẻ ghi nợ (vật lý) thông thường là 10 ngàn đồng/tháng. Thẻ có thời hạn sử dụng 8 năm, nếu hết thời gian không gia hạn và đổi thẻ mới thì thẻ sẽ tự động khoá. Phí chậm thanh toán sẽ cộng dồn, khách hàng có nhu cầu sử dụng lại thẻ, hoặc mở thẻ mới của VIB phải thanh toán, nếu thẻ bị khoá thì ngân hàng sẽ không thu được tiền phí này nữa. Đối với thẻ tín dụng, phí thường niên 499 nghìn đồng/năm, đối với thẻ family link, thẻ supercard: 999 nghìn đồng/năm. Khi phát sinh nợ xấu khách hàng phải tốn phí chậm thanh toán 4%/số tiền chậm thanh toán và lãi suất: 4-6 %.

Thông báo trừ phí thường niên trong thẻ tín dụng không sử dụng gắn liền với khoản vay của chị Võ Nguyễn L., ở Hà Tĩnh. Ảnh: NVCC

Còn với Ngân hàng BIDV, phí thường niên của thẻ ghi nợ thông thường là 55 nghìn đồng/năm. Nếu phát sinh nợ xấu, khách hành chịu phí chậm thanh toán cộng dồn, khách phải thanh toán khi có nhu cầu sử dụng lại, mở thẻ mới.

Đối với thẻ tín dụng của BIDV, phí thường niên từ 300 nghìn đồng, 500 nghìn đồng, 1 triệu đồng tùy từng loại thẻ tín dụng. Nếu phát sinh nợ xấu thì khách hàng chị phí phạt chậm trả 4% số tiền chậm thanh toán, lãi suất 16,5%/năm. Theo tính toán của một nhân viên ngân hàng, giả sử nếu nếu chậm thanh toán 10 triệu đồng, trong thời gian 5 năm khách hàng phải trả khoảng hơn 30 triệu đồng.

Rõ ràng khi đã mở tài khoản kèm thẻ ATM tại các ngân hàng, các công nhân, người lao động (chủ thẻ) sẽ chịu những khoản phí theo quy định của nhà phát hành thẻ, dù có sử dụng hay không. Chỉ khi nào chiếc thẻ ấy bị đóng, việc hủy bỏ có hiệu lực thì việc thu phí mới ngừng áp dụng. Tuy nhiên, nhiều chủ thẻ nhầm tưởng rằng việc ngừng giao dịch, để các chiếc thẻ “ngủ đông”, hoặc trong tài khoản hết tiền thì không bị mất phí. Đây là lý do nhiều người vẫn để những chiếc thẻ của mình không dùng “hoạt động ngầm” khiến chúng bị thu phí và thành “con nợ” ngân hàng mà không hay biết.

Mời đón đọc bài 3: Thấy gì qua cuộc khảo sát 500 công nhân dùng thẻ ATM?

"Bẫy nợ" thẻ ngân hàng - Bài 1: Công nhân vướng nợ xấu gần chục năm mà không biết Nhận thông báo về khoản nợ vay quá hạn tới hơn 7,5 triệu đồng từ một ngân hàng, chị X. lo lắng, suy sụp…