Năm 2010, cũng độ trước Tết như này, tôi có xuống xóm chài Bãi Giữa sông Hồng để viết bài về việc chuẩn bị Tết của bà con. Họ là những cư dân “nhảy dù” nơi bãi đất trống giữa lòng sông. Họ tách biệt với phố thị ồn ào với ánh đèn xanh đỏ để trang trí cho Đại lễ 1000 năm Thăng Long. Họ là những thân phận bên lề của Thành phố. Họ lo Tết và sợ Tết.
Cụ thể, công việc chính của những cư dân này là nhặt rác thải, phế liệu bán. Tết là độ nhiều rác nhất, là “mùa con ong đi lấy mật” của họ. Họ đi lại như mắc cửi trên những con phố để nhặt vỏ lon, thùng carton của các gia đình dọn nhà đón Tết… Tết là thời điểm khoảng cách giàu nghèo hiển hiện tương đối rõ. Những đứa trẻ ở Bãi Giữa, khi ấy, không nhiều ý niệm về Tết. Chúng chia sẻ, ở Bãi Giữa nhìn lên cầu Long Biên chỉ thấy một vùng sáng rực, cùng các cây đào, cây quất to đùng “trôi” trên dòng người ở cầu.
Từ đó tới nay là 14 năm. Năm nay, nhà nhiều việc, lần đầu vợ chồng tôi không tự tổng vệ sinh nhà cửa trước Tết mà thuê người giúp việc làm hộ. Sau một hồi hỏi han bạn bè, tôi mới biết, từ dăm năm nay, nhiều thị dân đặt người giúp việc qua ứng dụng (app). Cũng như các app đặt xe công nghệ, người có nhu cầu nêu nhu cầu của mình, app sẽ tính giá cố định và đẩy về những người làm trong mạng lưới sẵn sàng giúp việc. Mức phí chừng 50-80 ngàn đồng/giờ. Những ngày giáp Tết cao điểm như hiện tại có thể lên tới gấp đôi, thậm chí hơn.
Tình cờ, người dọn nhà cho chúng tôi là một chị ở Bãi Giữa năm xưa. Với những nỗi lo và mặc cảm vô hình, chị đề nghị tôi giấu tên trên mặt báo. Chị kể, nhà chị đã dọn khỏi Bãi Giữa được 3 năm nay. Chồng chị giờ lái xe ôm công nghệ. Còn chị, dọn nhà, chăm người già, người ốm… cũng qua các ứng dụng công nghệ. Theo lời kể của chị, nhờ những ứng dụng công nghệ, những người ở Bãi Giữa như vợ chồng chị, phần nào cũng nhiều lựa chọn công việc hơn, nhiều cách kiếm tiền hơn.
Chị và câu chuyện của gia đình chị gần như là một minh chứng về tác dụng của công cuộc số hóa suốt thời gian qua. Chúng ta nói rất nhiều về những con số, về tỉ lệ tiếp cận công nghệ và về cả số lượng máy điện thoại thông minh “phủ” khắp dân số. Song, chưa có thống kê nào về chất lượng sống cũng như tác dụng kiến tạo thị trường công bằng hơn trong việc tiếp cận công việc.
Từ một người nhặt rác với mức thu bấp bênh độ Tết chỉ 30-40 ngàn đồng, nay, chị không còn ở “nhà nổi” giữa sông Hồng như năm nào. Chị đã thuê nhà mặt đất. Trong những ngày cao điểm này, ngày chị có thể kiếm được từ 1-2 triệu đồng. Vợ chồng chị không còn sợ Tết nữa. Họ hẹn nhau cùng nghỉ Tết vào trưa ngày 29 tháng Chạp. Sau đó, họ cùng thuê hẳn một chuyến ô tô con về quê ở Nam Định, ăn Tết với gia đình.
Sự đổi thay từ thân phận một gia đình đã cho thấy tác dụng rất lớn của khoa học công nghệ ngoài những số liệu khô khan. Nhờ nó, chúng ta sòng phẳng hơn trong quyền mưu cầu hạnh phúc. Vốn con người, vốn xã hội của mỗi tầng lớp xã hội là khác nhau. Nhưng, nhờ các ứng dụng hiện tại, chúng ta đều có quyền tiếp cận với công việc. Miễn là chịu khó và nỗ lực, cùng một chút khả năng sử dụng điện thoại thông minh, những người phố thị hoàn toàn có thể kiếm một cái Tết vẹn tròn của riêng mình.
Và hi vọng, công cuộc số hóa sẽ tiếp tục gợi mở ra nhiều hướng đi, nhiều công việc và nhiều cơ hội hơn nữa để không đứa trẻ nào còn phải ngước cổ nhìn lên cầu Long Biên ngắm “ké” những cành đào để thấy không khí Tết.
MỸ ANH
| Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết, bạn có thể mời tác giả Mỹ Anh một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR. “Buy me a coffee” Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Mỹ Anh bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội. Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Mỹ Anh". Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục Cà phê tối, nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD). |
