Bảo đảm quyền và lợi ích của lao động Việt Nam ở nước ngoài

Hội thảo "Lao động và chuyên gia Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài - Thực trạng và giải pháp" do Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam tổ chức sáng 16/8 tại Hà Nội - Ảnh: PHƯƠNG THANH

Đưa gần 1 triệu lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài

Ông Nguyễn Bá Hoan, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết, trong những năm qua, công tác đưa người lao động và chuyên gia đi làm việc ở nước ngoài đã có bước phát triển mạnh mẽ cả về chất và lượng, thị trường lao động được mở rộng, nhất là các thị trường có mức thu nhập và điều kiện lao động tốt. Thị phần của lao động Việt Nam tại một số nước, vùng lãnh thổ như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)… gia tăng đáng kể; nhiều thị trường mới đã được mở ra như Úc, New Zealand, Đức, CH Séc, Slovakia, Rumani.

Số lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài tăng ổn định, từ năm 2014 đã vượt qua con số 100.000 người/năm. Trong giai đoạn từ 2013 đến 2021, Việt Nam đã đưa được gần 1 triệu lao động đi làm việc ở nước ngoài. Lao động đi làm việc ở nước ngoài có thu nhập cao hơn so với cùng công việc trong nước; đóng góp đáng kể vào nguồn ngoại tệ của đất nước, tăng tích lũy và cải thiện đời sống người lao động và gia đình.

Thanh Hóa là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng lao động đi làm việc ở nước ngoài, tập trung chủ yếu ở các thị trường: Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc, khu vực Trung Đông…

Ông Đầu Thanh Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 6 doanh nghiệp và 4 chi nhánh của các doanh nghiệp được cấp giấy phép hoạt động dịch vụ đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài. Ngoài ra, hằng năm còn có trên 60 doanh nghiệp trong nước về tỉnh tuyển lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài.

Giai đoạn 2017 - 2021, toàn tỉnh Thanh Hóa có trên 42 nghìn lượt lao động được đưa đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng. Hằng năm, số tiền NLĐ tỉnh Thanh Hóa đi làm việc ở nước ngoài gửi về gia đình ước khoảng 120 đến 150 triệu USD, tương đương 2.760 đến 3.450 tỷ đồng.

“Việc đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài đã góp phần tích cực vào chương trình giải quyết việc làm và giảm nghèo của tỉnh. Nhìn chung những địa phương nào vai trò cấp ủy, chính quyền tích cực, chủ động phối hợp với doanh nghiệp về tuyển thì nơi đó có phong trào đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài tốt; ở địa phương đó kinh tế phát triển và đời sống Nhân dân được nâng cao”, ông Đầu Thanh Tùng nhấn mạnh.

Cần có chiến lược dài hạn

Mặc dù công tác đưa người lao động và chuyên gia đi làm việc ở nước ngoài thu được những kết quả đáng khích lệ. Song bên cạnh đó còn nhiều tồn tại, hạn chế, nhất là việc lao động đi làm việc ở nước ngoài hết hợp đồng không về nước hoặc bỏ ra ngoài sống bất hợp pháp, làm ảnh hưởng đến hình ảnh lao động của người Việt Nam.

Tỷ lệ lao động được đào tạo nghề trước khi đi làm việc ở nước ngoài, kỹ năng trình độ tay nghề, trình độ ngoại ngữ, kỷ luật lao động, tác phong làm việc công nghiệp chưa cao, khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động trong nước và nước ngoài còn hạn chế.

Ngoài ra, chính sách hỗ trợ nguồn vốn cho NLĐ đi làm việc ở nước ngoài chưa được đồng bộ ở các tỉnh, thành trên cả nước, chưa khuyến khích và gây khó khăn cho NLĐ tiếp cận chính sách này. Nhiều gia đình ở nông thôn đã rơi vào bi kịch khi phải vay nợ, cầm cố nhà cửa để con cái được đi lao động nước ngoài nhưng kết quả là thu nhập quá thấp, NLĐ bị bỏ rơi, gia đình ở quê lại gánh số nợ quá lớn do vay ngân hàng, thậm chí vay nặng lãi…

Ông Nguyễn Bá Hoan, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội phát biểu khai mạc Hội thảo "Lao động và chuyên gia Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài - Thực trạng và giải pháp" - Ảnh: PHƯƠNG THANH

Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Nguyễn Bá Hoan nhận định: “Trong bối cảnh quốc tế và trong nước liên tục biến động, công tác đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài cần sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Đảng, Chính phủ và sự phối hợp giám sát của người dân để đảm bảo hoạt động này đạt hiệu quả, đi vào thực chất, bảo đảm quyền và lợi ích của NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài”.

Ông Nguyễn Xuân Lanh, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH Esuhai, TP Hồ Chí Minh đề xuất Nhà nước cần có chiến lược dài hạn trong hoạt động đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài để có bài toán tổng thể về chính sách: Đào tạo, học nghề, nguồn vốn đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài, hỗ trợ NLĐ sau khi về nước… theo tư duy “đầu tư trước – thu hoạch sau”.

Theo ông Lanh, giải pháp để thực hiện vấn đề này là hình thành Quỹ Quốc gia cho hoạt động đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài để thực hiện các mục đích như: Hỗ trợ chi phí đào tạo, học nghề, đặc biệt là ngành nghề mũi nhọn; hỗ trợ chi phí cho NLĐ học ngoại ngữ; hỗ trợ tiền dịch vụ cho NLĐ đi làm việc nước ngoài theo quy định của pháp luật hiện hành.

Bên cạnh đó, cần xây dựng thủ tục, cơ chế giải ngân của Quỹ một cách rõ ràng, minh bạch để NLĐ, chuyên gia đi làm việc nước ngoài tiếp cận một cách thuận lợi.

Để hạn chế tình trạng lao động bỏ hợp đồng ra ngoài làm việc hoặc không về nước sau khi kết thúc hợp đồng, ông Đầu Thanh Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa kiến nghị, đề xuất với Trung ương, các bộ, ngành và các cơ quan chức năng nâng cao chất lượng lao động đưa đi làm việc ở nước ngoài thông qua việc tuyển chọn những NLĐ có thân nhân tốt, giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật và hợp đồng lao động, kỷ luật lao động, tác phong công nghiệp.

Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan xây dựng cơ chế bảo lãnh NLĐ đi làm việc ở nước ngoài; ký quỹ đối với NLĐ, khuyến khích họ hết hạn hợp đồng lao động về nước đúng thời hạn; xử phạt nghiêm những người ở lại quá hạn hợp đồng lao động.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa cũng đề nghị Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ tạo việc làm cho NLĐ đi làm việc ở nước ngoài hết hạn hợp đồng về nước; phối hợp với cơ quan chức năng của nước bạn tiếp tục đẩy mạnh, tăng cường kiểm tra, giám sát, truy quét và trục xuất lao động nước ngoài cư trú bất hợp pháp, đồng thời xử phạt nặng các doanh nghiệp sử dụng lao động bất hợp pháp…

Bên cạnh đó, việc ứng dụng chuyển đổi số trong xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quản lý lao động ở nước ngoài cũng là một trong những giải pháp hữu ích được đưa ra tại Hội thảo.

Theo TS. Nguyễn Đình Quốc Cường, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, đây có thể coi là công trình xây dựng cơ sở hạ tầng cho việc số hóa công tác quản lý lao động Việt Nam tại nước ngoài, từ đó có thể ứng dụng công nghệ trí tuệ thông minh nhân tạo (A.I) trong việc quản lý, phân tích các dữ liệu về lao động nước ngoài, giúp cho việc đưa ra những chính sách quản lý phù hợp.

Cũng theo chuyên gia này, chuyển đổi số cần phải được liên kết giữa các nhà theo mô hình: Nhà nước (đơn vị chủ quản) – Nhà tuyển dụng lao động trong nước – Nhà tuyển dụng lao động tại nước ngoài (các nghiệp đoàn) – Nhà sử dụng lao động trong và ngoài nước – Người lao động tại nước ngoài. Trong đó, NLĐ và chuyên gia đi làm việc ở nước ngoài là chủ thể trung tâm. Việc liên thông kết nối dữ liệu này cần phải được thực hiện thống nhất và xuyên suốt, từ đó có thể ứng dụng các phần mềm trí tuệ thông minh nhân tạo, blockchain để quản lý, điều hành một cách có hiệu quả, nâng cao tính bảo mật, an toàn.

Công nhân ở trọ trên... ruộng! Nhiều công nhân người dân tộc thiểu số lao động và ở trọ tại một số Khu Công nghiệp đang không nhận được đủ, đúng ...

Bài ca viết bằng ánh sáng Với những bức ảnh bình dị có ngôn từ rất riêng trong việc đối thoại với người xem, không ít kỷ niệm của ngành Bưu ...

Võ Chí Công - nhà cách mạng tận trung, tận hiến Đồng chí Võ Chí Công tên khai sinh là Võ Toàn, bí danh là Xuân, Năm Công, sinh ngày 7/8/1912, mất ngày 8/9/2011, quê quán: ...