Virus HMPV: Tình hình dịch bệnh và khuyến cáo từ Tổ chức Y tế thế giới

Theo WHO, các bệnh lây truyền qua đường hô hấp như cúm mùa, RSV và HMPV đang gia tăng mạnh mẽ tại các quốc gia Bắc bán cầu vào mùa Đông năm nay. Báo cáo cho thấy tỷ lệ mắc các hội chứng cúm (ILI) và nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính (ARI) tại một số quốc gia đã vượt mức cơ sở thông thường.

Tại châu Âu, Trung Mỹ, Caribbean, Tây Phi, Trung Phi và nhiều quốc gia châu Á, dịch cúm mùa đang gia tăng phù hợp với xu hướng đặc trưng của mùa Đông.

Virus HMPV thuộc họ Paramyxoviridae, cùng nhóm với virus gây bệnh sởi và quai bị.

Ở Trung Quốc, số liệu giám sát mới nhất vào cuối năm 2024 cũng ghi nhận sự gia tăng các ca nhiễm HMPV, RSV và cúm mùa. Dù số ca mắc cao hơn so với thời điểm trước đó, hệ thống y tế của Trung Quốc vẫn đang kiểm soát tốt và chưa phải đối mặt với tình trạng quá tải hay khủng hoảng.

WHO đánh giá rằng, sự gia tăng số ca mắc bệnh hô hấp trong mùa Đông không có yếu tố bất thường và đã được dự đoán trước. Tuy nhiên, sự kết hợp của nhiều loại virus như HMPV, RSV, và cúm mùa có thể tạo áp lực lớn lên hệ thống y tế nếu không có các biện pháp phòng ngừa kịp thời.

WHO cho biết, dù số ca mắc bệnh hô hấp tăng, các hệ thống y tế tại các quốc gia Bắc bán cầu, bao gồm Trung Quốc, vẫn đang kiểm soát tốt. Tỷ lệ sử dụng bệnh viện ở Trung Quốc hiện thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái và không có báo cáo về bất kỳ tác nhân bất thường nào.

Các cơ quan y tế tại Trung Quốc đã chủ động khuyến nghị người dân áp dụng các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên, và hạn chế tiếp xúc gần gũi. Họ cũng cung cấp thông tin về cách giảm thiểu tác động của các bệnh đường hô hấp trong cộng đồng.

WHO khuyến cáo rằng, các quốc gia không nên áp đặt các hạn chế giao thương hoặc đi lại do các xu hướng bệnh hô hấp hiện nay, mà thay vào đó tập trung vào biện pháp giám sát và quản lý dịch bệnh hiệu quả.

WHO nhấn mạnh, để giảm nguy cơ lây lan virus HMPV và các bệnh đường hô hấp khác, người dân cần thực hiện các biện pháp phòng bệnh cơ bản:

Đeo khẩu trang tại những nơi đông người hoặc khu vực thông khí kém.

Che miệng khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay.

Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.

Tiêm vắc-xin phòng cúm và các bệnh hô hấp khác theo hướng dẫn của cơ quan y tế.

Tránh tiếp xúc gần với người có triệu chứng bệnh hô hấp.

Người dân có triệu chứng nhẹ nên ở nhà, nghỉ ngơi và theo dõi sức khỏe. Trong trường hợp triệu chứng nặng như sốt cao, khó thở, cần đến ngay cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.

WHO kêu gọi các Quốc gia Thành viên duy trì giám sát chặt chẽ các tác nhân gây bệnh qua đường hô hấp và đảm bảo hệ thống y tế sẵn sàng ứng phó. Đồng thời, các quốc gia cần đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nhận thức đúng về tình hình dịch bệnh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Sự gia tăng các bệnh hô hấp theo mùa là một hiện tượng quen thuộc, nhưng với sự kết hợp của nhiều tác nhân gây bệnh cùng lúc, áp lực lên hệ thống y tế có thể gia tăng. Việc duy trì giám sát, nâng cao ý thức cộng đồng, và tăng cường phối hợp quốc tế là chìa khóa để ứng phó hiệu quả với tình hình dịch bệnh.

Đặc điểm Virus HMPV và nguy cơ lây nhiễm Virus HMPV thuộc họ Paramyxoviridae, cùng nhóm với virus gây bệnh sởi và quai bị. Là một virus RNA, HMPV dễ biến đổi và gây ra nhiều biến chủng. Virus này lây lan chủ yếu qua các giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi, hoặc qua tiếp xúc gần gũi với người nhiễm bệnh. HMPV thường tấn công vào các tế bào niêm mạc đường hô hấp trên (mũi, họng) và dưới (phế quản, phổi), gây ra triệu chứng từ nhẹ đến nặng như: Sốt: Nhẹ hoặc cao, thường không kéo dài. Ho: Ho khan hoặc ho có đờm, có thể gây đau tức ngực. Khó thở: Gặp ở trẻ nhỏ hoặc người có bệnh nền. Sổ mũi, nghẹt mũi: Dịch mũi trong hoặc màu vàng xanh. Thở khò khè: Đặc biệt ở trẻ nhỏ. HMPV xuất hiện phổ biến vào mùa đông và mùa xuân, với tỷ lệ mắc cao ở trẻ em và người làm việc trong môi trường đông người. Các đợt bùng phát dịch thường xảy ra tại các trường học, nơi làm việc hoặc cơ sở chăm sóc trẻ em.