Công đoàn đồng hành cùng kinh tế tư nhân phát triển bền vững

Phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương ngày 7/3/2025 đã nhấn mạnh yêu cầu phát triển kinh tế tư nhân theo hướng lành mạnh, hiệu quả, bền vững và cần tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa để khu vực này phát triển đúng hướng, trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế.

Trong bối cảnh đó, tổ chức Công đoàn càng cần phát huy vai trò đồng hành cùng doanh nghiệp tư nhân, hướng tới sự phát triển bền vững vì lợi ích của cả người lao động và xã hội.

Doanh nghiệp tư nhân đang tạo ra nhiều việc làm cho người lao động.

Kinh tế tư nhân là trụ cột quan trọng, đóng vai trò không thể thiếu trong sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Tuy nhiên, để phát huy tối đa vai trò này, cần có chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn về tài chính, công nghệ, nhân lực, môi trường kinh doanh và tổ chức Công đoàn cần đồng hành kinh tế tư nhân phát triển bền vững

Vai trò của công đoàn trong khu vực kinh tế tư nhân

Đại diện và bảo vệ quyền lợi người lao động

Là tổ chức duy nhất được pháp luật công nhận đại diện người lao động trong thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể và giải quyết tranh chấp. Bảo vệ quyền lợi hợp pháp khi xảy ra sa thải trái luật, nợ lương, không đóng bảo hiểm xã hội… bằng tư vấn pháp lý, hỗ trợ khởi kiện hoặc yêu cầu cơ quan chức năng can thiệp.

Xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ

Là cầu nối giữa người lao động và người sử dụng lao động, giúp hai bên hiểu quyền, nghĩa vụ, hạn chế xung đột, phòng ngừa đình công. Tổ chức đối thoại định kỳ, thúc đẩy thương lượng tập thể, góp phần xây dựng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh, tăng năng suất và sự gắn bó.

Tổ chức thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể (TƯLĐTT)

Khảo sát ý kiến người lao động, xây dựng yêu cầu thương lượng về lương, giờ làm, điều kiện làm việc... Ký kết TƯLĐTT với điều kiện tốt hơn quy định pháp luật, ràng buộc pháp lý và đảm bảo quyền lợi minh bạch.

Nâng cao nhận thức và kỹ năng cho người lao động

Thường xuyên tổ chức tập huấn về pháp luật lao động, kỹ năng làm việc, an toàn lao động… giúp hình thành đội ngũ lao động chuyên nghiệp và có kỷ luật. Phối hợp giám sát thực hiện pháp luật lao động cùng cơ quan chức năng kiểm tra điều kiện làm việc, an toàn lao động…

Công đoàn đồng hành cùng doanh nghiệp tư nhân phát triển bền vững

Nâng cao năng suất và chất lượng nguồn nhân lực

Công đoàn tổ chức tập huấn nâng cao tay nghề, kỹ năng mềm và đạo đức nghề nghiệp cho người lao động. Góp phần xây dựng chính sách đãi ngộ hợp lý, tạo động lực gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. Cải thiện môi trường làm việc, giảm áp lực, tăng hiệu quả lao động. Thúc đẩy mô hình “Doanh nghiệp học tập”, liên tục đào tạo và cập nhật kiến thức mới.

Tuyên truyền pháp luật, nâng cao ý thức người lao động

Công đoàn là cầu nối giữa pháp luật và người lao động, giúp họ hiểu rõ quyền và nghĩa vụ. Phối hợp tuyên truyền Luật Lao động, an toàn vệ sinh, bảo hiểm xã hội... Hướng dẫn người lao động khiếu nại, phản ánh đúng quy định. Tạo môi trường làm việc hài hòa, giảm xung đột và đình công.

Đề xuất chính sách chăm lo đời sống công nhân

Công đoàn đề xuất chính sách hài hòa lợi ích người lao động và doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp khó khăn, công đoàn có thể kiến nghị hỗ trợ về thuế, vốn, an sinh. Triển khai các chương trình phúc lợi như nhà ở xã hội, nhà trẻ, trạm y tế, quỹ hỗ trợ.

Gắn kết lợi ích người lao động với sự phát triển doanh nghiệp

Đảm bảo đời sống giúp người lao động có động lực, nâng cao năng suất và chất lượng. Công đoàn cùng doanh nghiệp xây dựng chính sách lương, thưởng và đào tạo gắn với hiệu quả công việc. Góp phần hình thành văn hóa doanh nghiệp, nơi người lao động đồng hành với mục tiêu phát triển chung.

Công đoàn không chỉ là “người bảo vệ” mà còn là “đối tác chiến lược” cùng doanh nghiệp xây dựng môi trường làm việc ổn định, hài hòa, hướng tới phát triển bền vững cho cả hai bên.

Những thách thức và giải pháp công đoàn đồng hành cùng kinh tế tư nhân phát triển bền vững

Thách thức

Nhiều doanh nghiệp tư nhân chưa nhận thức đầy đủ về vai trò của công đoàn. Trong khu vực tư nhân, một số doanh nghiệp xem công đoàn như tổ chức hình thức, không cần thiết, thậm chí là “rào cản” cho hoạt động sản xuất – kinh doanh. Điều này dẫn đến việc không tạo điều kiện thành lập hoặc hoạt động công đoàn trong doanh nghiệp.

Một bộ phận người lao động chưa được tiếp cận đầy đủ quyền lợi. Nhiều lao động, nhất là lao động nhập cư, làm việc thời vụ hoặc không có hợp đồng chính thức, không hiểu rõ quyền lợi như nghỉ phép, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, hoặc quyền thành lập/ gia nhập công đoàn.

Các doanh nghiệp ngành gạo có nhiều đóng góp cho việc xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Hạn chế trong năng lực cán bộ Công đoàn tại khu vực ngoài nhà nước. Cán bộ Công đoàn ở khu vực doanh nghiệp tư nhân thường kiêm nhiệm, thiếu kỹ năng đối thoại, thương lượng hoặc giải quyết tranh chấp lao động. Điều này làm giảm vai trò đại diện, bảo vệ quyền lợi người lao động.

Giải pháp

Tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức

Truyền thông là công cụ then chốt để phổ biến chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước và nội dung hoạt động của tổ chức Công đoàn đến người lao động. Việc nâng cao nhận thức giúp người lao động hiểu rõ vai trò, quyền lợi và trách nhiệm khi tham gia Công đoàn, từ đó chủ động hơn trong việc bảo vệ quyền lợi chính đáng. Hình thức truyền thông cần được đổi mới theo hướng đa dạng, dễ tiếp cận: sử dụng mạng xã hội, app công đoàn, video ngắn, infographic… Nội dung truyền thông cần thiết thực, gần gũi, gắn liền với đời sống của người lao động, tránh hình thức, sáo rỗng.

Đổi mới phương thức hoạt động của công đoàn theo hướng linh hoạt, hiệu quả

Cách thức hoạt động của công đoàn cần phù hợp với đặc điểm từng ngành, nghề, địa phương, thậm chí từng doanh nghiệp. Linh hoạt có thể hiểu là thay đổi hình thức sinh hoạt công đoàn theo thời gian, không gian và phương tiện phù hợp với người lao động (ví dụ: tổ chức online, tại chỗ làm, ngoài giờ...). Hiệu quả là đảm bảo hoạt động đem lại lợi ích thiết thực, đáp ứng nhu cầu của đoàn viên bảo vệ quyền lợi, hỗ trợ khó khăn, tạo môi trường gắn kết. Tăng cường ứng dụng công nghệ số để quản lý đoàn viên, triển khai hoạt động nhanh chóng, minh bạch.

Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công đoàn cơ sở

Cán bộ công đoàn cơ sở là lực lượng nòng cốt trong việc đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động tại doanh nghiệp. Chất lượng đội ngũ cán bộ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động Công đoàn, khả năng thương lượng với người sử dụng lao động và tạo niềm tin với người lao động. Thực trạng hiện nay nhiều cán bộ còn yếu về kỹ năng đối thoại, hiểu biết pháp luật lao động còn hạn chế, thiếu khả năng ứng xử linh hoạt trong các tình huống thực tế.

Giải pháp cụ thể tổ chức các lớp bồi dưỡng định kỳ về pháp luật lao động, kỹ năng thương lượng, giải quyết tranh chấp. Áp dụng chính sách khuyến khích, đãi ngộ, tạo động lực cho cán bộ gắn bó lâu dài. Xây dựng quy trình đánh giá năng lực cán bộ công đoàn hằng năm để có kế hoạch đào tạo phù hợp.

Tăng cường phối hợp giữa tổ chức Công đoàn với các cơ quan quản lý Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp

Sự phối hợp hiệu quả giúp đảm bảo tính đồng bộ trong thực thi pháp luật, bảo vệ quyền lợi người lao động và phát triển bền vững doanh nghiệp. Nhiều trường hợp mâu thuẫn lao động xảy ra do thiếu kênh đối thoại, thông tin không minh bạch, hoặc vai trò công đoàn bị xem nhẹ. Việc kết nối giữa Công đoàn, chính quyền và doanh nghiệp còn lỏng lẻo ở nhiều nơi. Giải pháp cụ thể thiết lập cơ chế phối hợp ba bên: Công đoàn – Doanh nghiệp – Cơ quan Nhà nước trong việc giám sát thực thi pháp luật lao động. Tổ chức các diễn đàn định kỳ, tọa đàm để đối thoại giữa các bên về vấn đề lao động, tiền lương, bảo hiểm.

Phối hợp xây dựng mô hình doanh nghiệp phát triển hài hòa, đảm bảo quyền lợi người lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh. Ví dụ : Tại TP. Hồ Chí Minh, Liên đoàn Lao động quận phối hợp với Phòng Lao động và các doanh nghiệp tổ chức “Hội nghị đối thoại ba bên” định kỳ hằng quý. Qua đó, các khúc mắc về hợp đồng, bảo hiểm, tiền thưởng đều được giải quyết nhanh chóng, không để xảy ra tranh chấp kéo dài.

Công đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc đồng hành cùng khu vực kinh tế tư nhân phát triển bền vững. Bằng việc bảo vệ quyền lợi người lao động, xây dựng quan hệ lao động hài hòa và hỗ trợ nâng cao năng lực nhân lực, Công đoàn không chỉ là chỗ dựa của người lao động mà còn là đối tác chiến lược của doanh nghiệp.

Để phát huy hiệu quả, cần nâng cao nhận thức, đổi mới phương thức hoạt động, củng cố đội ngũ cán bộ và tăng cường phối hợp ba bên: Công đoàn – Doanh nghiệp – Cơ quan Nhà nước.

Doanh nghiệp tư nhân cam kết bứt phá, góp phần phát triển đất nước bền vững Tại cuộc gặp gỡ với Thường trực Chính phủ, đại diện các doanh nghiệp tư nhân đã chia sẻ về tâm tư, nguyện vọng, các ...

Chuyển đổi xanh cho thị trường bất động sản Việt Nam - xu hướng tất yếu để phát triển bền vững Ngày 19/2, dưới sự chỉ đạo của Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam (Reatimes) và ...

Phát triển kinh tế tư nhân: Cơ hội và thách thức với tổ chức Công đoàn Việt Nam Trong những năm gần đây, khu vực kinh tế tư nhân tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ và trở thành một trong những ...