Từ năm 2022, khi xuất khẩu hạt tiêu sang thị trường Pakistan các đối tác rất chậm trễ trong việc thanh toán và việc bị “neo tiền” trong vài tháng là chuyện bình thường, khiến doanh nghiệp Việt Nam gặp nhiều khó khăn.
Thanh toán chậm 180 ngày hoặc thanh toán từ nước thứ ba
Pakistan là nước có nhu cầu tiêu thụ hạt tiêu cao và ổn định nhưng không sản xuất được tiêu nên Pakistan phụ thuộc hoàn toàn vào lượng tiêu nhập khẩu. Tuy nhiên, khi xuất khẩu hạt tiêu vào thị trường này doanh nghiệp Việt Nam lại gặp nhiều khó khăn trong khâu thanh toán.
Theo Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), trong năm 2022, có một số doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu hạt tiêu sang thị trường Ai Cập và Pakistan gặp khó khăn trong thanh toán, vì khi hàng hóa đã đến nơi nhưng bị đối tác “neo” lại vài tháng và chưa biết khi nào mới được thanh toán, khiến các doanh nghiệp Việt Nam phải chi trả thêm phí lưu container tại bãi.
Trước tình hình trên, VPA đã đề nghị Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài hỗ trợ kiểm tra thông tin đối tác nguyên liệu cũng như ngân hàng có ngoại tệ để thanh toán hay không; đồng thời làm việc với hải quan nước bạn nhằm hỗ trợ trong trường hợp cần thiết (bởi theo quy định hàng lưu tại bãi quá 3 tháng có thể sẽ bị đấu giá).
Mới đây, Thương vụ Việt Nam tại Pakistan cho biết, ngày 24/01/2023, Ngân hàng Nhà nước Pakistan (SBP) thông báo bãi bỏ quy định doanh nghiệp nhập khẩu phải xin phép cấp ngoại tệ trước khi nhập khẩu. Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước Pakistan lại ban hành quy định mới có hiệu lực đến hết ngày 31/03/2023.
Theo đó các ngân hàng thương mại Pakistan được phép làm thủ tục và giải phóng chứng từ cho doanh nghiệp nhập khẩu đối với các lô hàng đã đến cảng Pakistan hoặc được giao từ 18/01/2023 trở về trước, với điều kiện doanh nghiệp nhập khẩu thỏa thuận với đối tác thanh toán chậm 180 ngày hoặc thanh toán từ nước thứ ba.
Đây là giải pháp cấp bách của Ngân hàng Nhà nước Pakistan để đối phó với tình trạng thiếu ngoại tệ ngày càng gay gắt của Pakistan.
Để tránh những việc không mong muốn có thể xảy ra, Thương vụ Việt Nam tại Pakistan xin khuyến cáo đến các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam 3 vấn đề như sau:
Thứ nhất, đề nghị đối tác Pakistan thanh toán từ nước thứ ba.
Thứ hai, báo cáo các cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiến nghị ngân hàng hỗ trợ phương thức thanh toán chậm 180 ngày.
Thứ ba, tìm hướng tiêu thụ khác chuẩn bị cho tình huống Pakistan vỡ nợ quốc gia, không còn ngoại tệ để thanh toán.
Pakistan từ vị trí thị trường xuất khẩu hạt tiêu lớn thứ 7 rơi xuống thứ 13
Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, 15 ngày đầu tháng 1/2023 xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam đạt 8.925 tấn, trị giá 30,265 triệu USD, lượng hạt tiêu xuất khẩu tương đương với 15 ngày đầu tháng 12/2022, nhưng giảm 7,50% về kim ngạch, do giá xuất khẩu bình quân giảm.
Năm 2022 cả nước xuất khẩu được 228.699 tấn hạt tiêu, tương đương 970,61 triệu USD, giá xuất khẩu trung bình 4.244 USD/tấn, giảm 12,4% về lượng nhưng tăng 3,5% về kim ngạch và tăng 18,1% về giá so với năm 2021.
Thị trường Mỹ tiêu thụ nhiều nhất các loại hạt tiêu của Việt Nam, đạt 57.809 tấn, tương đương 282,2 triệu USD, chiếm 25,3% trong tổng lượng và chiếm 29% trong tổng kim ngạch xuất khẩu hạt tiêu của cả nước, giảm 2,5% về lượng nhưng tăng 23,2% kim ngạch so với năm 2021, giá tăng mạnh 26,4%, đạt 4.881,6 USD/tấn.
Xuất khẩu hạt tiêu sang thị trường EU chiếm 13% trong tổng lượng và chiếm 15,2% trong tổng kim ngạch, đạt 29.615 tấn, tương đương 147,05 triệu USD, giá 4.965,4 USD/tấn, giảm 16,2% về lượng, giảm 2% về kim ngạch, giá tăng 16,9%.
Xuất khẩu sang thị trường U.A.E cũng giảm 3,4% về lượng, nhưng tăng 10,4% về kim ngạch, giá tăng 14,2% so với năm 2021, đạt 15.195 tấn, tương đương 61,87 triệu USD, giá 4,071,7 USD/tấn, chiếm 6,6% trong tổng lượng và chiếm 6,4% tổng kim ngạch xuất khẩu hạt tiêu của cả nước.
Nhìn chung, kim ngạch xuất khẩu hạt tiêu sang hầu hết các thị trường trong năm 2022 tăng so với năm 2021. Tuy nhiên vẫn có một số thị trường lớn có lượng xuất khẩu giảm bao gồm: Pakistan, Pháp, Úc, Ai Cập ...
Mỗi năm, nhu cầu tiêu thụ hạt tiêu của Pakistan trên dưới 11 ngàn tấn. Năm 2022, lượng hạt tiêu xuất khẩu sang thị trường Pakistan đạt 5.161 tấn, trị giá 18,91 triệu USD, giảm 69,52% về lượng và giảm 45,36% về giá trị so với năm 2021. Chiếm tỷ trọng 2,26% về lượng và chiếm 1,95% về kim ngạch.
Theo Thương vụ Việt Nam tại Pakistan, nước này có nhu cầu khá lớn về các loại gia vị, đặc biệt là hạt tiêu được tiêu thụ rất cao và ổn định nhưng do không trồng được cây tiêu nên Pakistan phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu.
Năm 2016, tổng nhập khẩu tiêu của Pakistan là 11 nghìn tấn, trị giá gần 44 triệu USD. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu 8,8 nghìn tấn, trị giá hơn 36 triệu USD, chiếm 80% thị trường và đứng thứ 7 trong các thị trường xuất khẩu tiêu của Việt Nam.
Tuy nhiên, thời gian gần đây do khó khăn trong vấn đề thanh toán làm cho các doanh nghiệp xuất khẩu hạt tiêu Việt Nam e ngại và khối lượng xuất khẩu sang thị trường này giảm dần.
Năm 2022, Pakistan là thị trường đứng thứ 13 trong bảng danh sách các thị trường xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam.
