Luật BHXH 2024: Người công nhân không phải “đánh đổi” sinh mạng cho từng ngày công

Luật BHXH 2024 với quy định mới về thống nhất thời gian hưởng chế độ ốm đau theo năm cho người lao động mắc bệnh cần điều trị dài ngày, đã mang lại “ánh sáng” cho hàng triệu người đang “chiến đấu” trong âm thầm. Đây là bước tiến thể hiện sự cảm thông, đồng hành sâu sắc của pháp luật và tổ chức công đoàn với những người lao động yếu thế nhất trong xã hội.

Quy định về tính thời gian nghỉ ốm đau theo năm chính là một "nốt trầm" đầy nhân văn.

Căn bệnh dài ngày của người lao động không giống như những cơn cảm cúm chóng qua. Đó có thể là suy thận mãn tính, ung thư, bệnh tim mạch, viêm gan siêu vi, lao phổi hay những căn bệnh tự miễn như lupus ban đỏ… Chúng không “giết người” ngay, nhưng ăn mòn sức lực, tinh thần, thu nhập và cả niềm tin từng ngày.

“Nơm nớp” lo lắng từng con số ngày nghỉ

Chị Nguyễn Thị H., công nhân trong khu công nghiệp tại Bắc Ninh mắc bệnh viêm khớp dạng thấp hơn 4 năm nay. Mỗi lần phát bệnh là chị đau đến mức không đứng vững, nhưng nghỉ lâu thì không có tiền, nghỉ ngắn thì không đủ điều kiện nhận chế độ.

Hồ sơ bệnh lý đầy đủ, toa thuốc kéo dài, nhưng các đợt nghỉ gián đoạn khiến chị bị từ chối trợ cấp nhiều lần. "Tôi cảm giác như mình không ốm đủ lâu để được nghỉ, nhưng cũng không đủ khỏe để làm việc", Chị H bày tỏ.

Đó không chỉ là chuyện của một người. Hàng chục nghìn công nhân trong hoàn cảnh tương tự, nghỉ làm ngắt quãng, chữa trị kéo dài không theo chu kỳ cố định bị bỏ lại sau lưng do hệ thống luật pháp chưa đủ linh hoạt.

Bởi lẽ, trước đây luật quy định thời gian hưởng chế độ ốm đau tính theo từng đợt nghỉ việc cụ thể, phụ thuộc vào số ngày nghỉ trong tháng, thiếu sự linh hoạt và phù hợp với thực tế điều trị gián đoạn, kéo dài của những bệnh mãn tính.

Nhận thức được bất cập này, Luật BHXH 2024 đã sửa đổi theo hướng thống nhất tính thời gian hưởng chế độ ốm đau theo năm đối với các bệnh cần điều trị dài ngày. Cụ thể, người lao động mắc bệnh trong danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày sẽ được xác định thời gian nghỉ hưởng chế độ ốm đau theo năm, không phụ thuộc vào số lần nghỉ ngắt quãng.

Nó cho phép người công nhân bệnh tật được sống "chậm lại" để chữa bệnh, để hồi phục, để không phải đánh đổi sinh mạng cho từng ngày công.

Đây là một điều chỉnh nhỏ về mặt kỹ thuật nhưng lớn về mặt nhân đạo và thực tiễn, bởi nó đã tháo gỡ ba nút thắt lớn đối với người lao động. Thứ nhất, tạo điều kiện nghỉ ngơi điều trị linh hoạt hơn, không bị áp lực gom nghỉ thành từng đợt dài để đủ điều kiện.

Thứ hai, giảm gánh nặng thủ tục hành chính, không cần chứng minh nhiều lần nghỉ lắt nhắt. Thứ ba, thể hiện sự thấu cảm với diễn biến không ổn định của bệnh dài ngày, vốn thường tái phát, cần nghỉ xen kẽ và không theo lịch định trước.

Những người lao động được hưởng lợi nhất từ quy định này chính là lao động phổ thông trong các ngành như may mặc, giày da, điện tử, xây dựng, chế biến thực phẩm... nơi mà điều kiện làm việc còn nặng nhọc, mức sống còn thấp, và khả năng chăm sóc y tế cá nhân gần như không có.

Họ là nhóm dễ bị tổn thương nhất khi mắc bệnh nặng vì thu nhập bấp bênh, không đủ chi trả viện phí dài ngày nếu không có hỗ trợ từ chế độ ốm đau. Họ thường nghỉ việc ngắt quãng, thiếu tính hệ thống nên dễ bị mất quyền lợi theo quy định cũ. Họ cần sự bảo vệ lâu dài, ổn định không chỉ để điều trị bệnh mà còn để phục hồi sức khỏe, ổn định tinh thần và giảm lo âu tài chính.

Quy định mới cho thấy một điều, pháp luật đang chuyển mình để "đi cùng người bệnh" chứ không phải chỉ "giúp đỡ theo đợt nghỉ". Trước kia, với nhiều người công nhân mắc bệnh hiểm nghèo, mỗi lần nghỉ việc là một lần bất an: "Liệu lần này mình có đủ điều kiện hưởng chế độ? Có ai tin là mình thực sự không thể đi làm? Mỗi tháng nghỉ vài ngày liệu có được tính không?".

Giờ đây, với cách tính theo năm người lao động không còn phải "nơm nớp" lo lắng về từng con số ngày nghỉ, mà có thể toàn tâm điều trị, phục hồi sức khỏe trong một lộ trình dài hơi, có kế hoạch.

Điều này không chỉ mang lại sự ổn định tài chính, mà còn là sự hồi phục về tinh thần, là niềm tin rằng xã hội không quay lưng với người bệnh, rằng người lao động vẫn được ghi nhận là một phần của hệ thống an sinh, ngay cả khi không còn khả năng lao động tạm thời.

Công đoàn – Người thắp lửa hy vọng và hiện thực hóa chính sách

Không thể không nhắc đến vai trò của tổ chức công đoàn trong việc thúc đẩy chính sách quan trọng này. Trong quá trình sửa đổi Luật BHXH, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và các cấp công đoàn đã tổ chức hàng trăm cuộc khảo sát, tọa đàm, đối thoại với người lao động về vấn đề chế độ ốm đau, đặc biệt là các trường hợp nghỉ dài ngày.

Không thể không nhắc đến vai trò quan trọng của tổ chức công đoàn các cấp trong việc đưa tiếng nói người lao động bệnh tật vào quá trình sửa luật.

Cụ thể, Công đoàn đã ghi nhận hàng loạt trường hợp bị từ chối chế độ do nghỉ rải rác, không đúng mẫu biểu quy định. Tổng hợp kiến nghị và phản ánh lên Quốc hội, Bộ LĐ-TB&XH cũ nay là Bộ Nội vụ, đề xuất sửa đổi phù hợp thực tiễn. Truyền tải tiếng nói yếu thế của công nhân bệnh tật vào hành lang chính sách, đòi hỏi sự thay đổi từ góc nhìn nhân văn.

Và khi luật được ban hành, chính công đoàn sẽ tiếp tục là lực lượng nòng cốt trong việc đưa chính sách đến với từng người lao động bằng việc tư vấn cách tính thời gian nghỉ ốm theo năm, theo bệnh danh.

Hỗ trợ người lao động làm thủ tục, hoàn thiện hồ sơ. Bảo vệ quyền lợi nếu doanh nghiệp gây khó khăn trong việc xác nhận nghỉ việc hoặc thanh toán chế độ… Công đoàn với sự kiên trì, gần gũi chính là người bạn đồng hành đáng tin cậy nhất của người lao động trong những thời khắc yếu đuối nhất.

Trong bối cảnh nhiều công nhân không đủ khả năng tiếp cận văn bản pháp lý, công đoàn là nơi bảo vệ họ khỏi sự thiệt thòi – không chỉ bằng chữ ký, mà bằng hành động và trái tim.

Trong cuộc sống công nghiệp hóa ngày càng nhanh, nơi mà năng suất lao động đôi khi được đặt cao hơn sức khỏe con người, thì quy định về tính thời gian nghỉ ốm đau theo năm chính là một nốt trầm đầy nhân văn.

Nó cho phép người công nhân bệnh tật được sống chậm lại để chữa bệnh, để hồi phục, để không phải đánh đổi sinh mạng cho từng ngày công. Nó cho thấy pháp luật không chỉ điều chỉnh hành vi, mà còn phản ánh đạo lý rằng mỗi người dù đang khỏe mạnh hay đang “chiến đấu” với bệnh tật đều có giá trị, đều xứng đáng được bảo vệ.

Bệnh tật là thứ không ai mong muốn, và điều trị là một hành trình không thể đo bằng lịch trình sản xuất. Việc luật pháp thừa nhận đặc điểm riêng của nhóm bệnh cần điều trị dài ngày, chính là cách mà Nhà nước lắng nghe, đồng hành và nhân đạo hóa quy trình thực hiện an sinh xã hội.

Luật BHXH 2024: Một “cú chạm” – một thông điệp Không còn phải rời xưởng sớm để nộp một tờ đơn. Không còn mất công cả buổi để đi xin xác nhận giấy tờ. Không ...

Luật BHXH 2024: Khi pháp luật lắng nghe tiếng lòng người mẹ Giữa nhịp sống tất bật nơi các khu công nghiệp, hàng triệu nữ công nhân vẫn âm thầm lao động, cống hiến và hy sinh, ...

Luật BHXH 2024: Công nhân nghỉ ốm không phải giấu, phải sợ, phải đánh đổi Giữa hàng triệu lượt nghỉ ốm mỗi năm của người lao động, đã từng có biết bao buổi làm dang dở, những lần gắng gượng ...