Luật BHXH 2024: An sinh không dừng lại ở người lao động

Trong từng dòng chữ của quy định mới, chất chứa một câu chuyện sâu sắc về công bằng, về yêu thương và vai trò không thể thay thế của tổ chức công đoàn.

Sửa đổi quy định về điều kiện tuổi của thân nhân hưởng trợ cấp tuất hàng tháng trong Luật BHXH 2024 là lời hồi đáp đầy nhân văn dành cho hàng triệu người lao động và gia đình họ, những người đã âm thầm cống hiến cả cuộc đời cho sự phát triển của đất nước.

Ngày 29/6/2024, Quốc hội thông qua Luật BHXH sửa đổi với nhiều điểm mới, trong đó có một điều chỉnh quan trọng nhưng ít được chú ý: “Thống nhất điều kiện về tuổi của thân nhân được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng theo tuổi nghỉ hưu trong Bộ luật Lao động 2019”.

Thoạt nghe có vẻ kỹ thuật, nhưng với hàng triệu gia đình công nhân những người có cha, mẹ, con hoặc vợ,chồng qua đời khi còn đang đóng BHXH thì đây là thay đổi chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc.

Trong suốt nhiều năm, quy định cũ khiến không ít thân nhân rơi vào khoảng trống chính sách. Ví dụ, cha mẹ đã lớn tuổi nhưng chưa đủ điều kiện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng vì "chưa đủ tuổi" theo quy định cũ vốn không đồng bộ với tuổi nghỉ hưu.

Nay tuổi hưởng tuất được điều chỉnh phù hợp với độ tuổi nghỉ hưu mới, đảm bảo quyền lợi cho những người thực sự cần được trợ giúp. Một sự công bằng được thiết lập dù có muộn màng nhưng xứng đáng.

Một người công nhân có thể là chị lao công quét rác từ 3h sáng, là anh thợ lắp ráp thức trắng đêm tại khu công nghiệp không chỉ làm việc để nuôi sống bản thân, mà còn gánh trên vai ước mơ, hy vọng của cả gia đình. Sự ra đi đột ngột vì tai nạn lao động, bệnh hiểm nghèo luôn để lại những mất mát đau lòng.

Trong khoảnh khắc ấy, chính sách về trợ cấp tuất hàng tháng không đơn thuần là con số tài chính, mà là lời chia sẻ từ Nhà nước, là sự động viên tinh thần to lớn. Thế nhưng, đã có lúc quy định cứng nhắc về "tuổi của thân nhân" khiến nhiều gia đình không thể tiếp cận hỗ trợ dù hoàn cảnh vô cùng khó khăn. Do đó, việc sửa đổi này không chỉ điều chỉnh một con số mà đặt lại thước đo của sự nhân đạo, sự thấu hiểu trong chính sách.

Trợ cấp tuất hàng tháng là một trong những chính sách an sinh xã hội quan trọng nhằm hỗ trợ tài chính cho thân nhân khi người lao động qua đời.

Nếu gọi người lao động là “rường cột” của nền kinh tế, thì công đoàn chính là “trái tim” giữ nhịp cho đời sống tinh thần và pháp lý của họ. Trong hành trình vận động sửa đổi Luật BHXH, tổ chức công đoàn đã không ngừng lên tiếng về những bất cập trong điều kiện thân nhân hưởng trợ cấp tuất.

Từ những chuyến khảo sát tại các khu công nghiệp, lắng nghe nước mắt của người mẹ già mất con trai là trụ cột duy nhất, đến các đề xuất chính sách đậm tính nhân văn được gửi lên Quốc hội, công đoàn là cầu nối giữa thực tiễn khắc nghiệt và lý tưởng của công bằng.

Việc Quốc hội điều chỉnh quy định tuổi lần này, theo đúng khuyến nghị của nhiều tổ chức công đoàn các cấp, là minh chứng rõ ràng: “Tiếng nói của công nhân thông qua công đoàn đang được lắng nghe và tôn trọng”.

Theo thống kê chưa đầy đủ của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, mỗi năm có khoảng 10.000 trường hợp người lao động qua đời ở độ tuổi lao động, trong đó phần lớn là công nhân ngành chế biến, xây dựng, khai thác khoáng sản… những ngành nghề độc hại và rủi ro cao.

Phía sau những con số là hàng ngàn người mẹ, người cha, con nhỏ… đang chống chọi từng ngày với nỗi mất mát và gánh nặng mưu sinh. Với họ, trợ cấp tuất hàng tháng không chỉ là hỗ trợ tài chính, mà là lối thoát khỏi cảnh khốn cùng, là “hơi ấm” còn lại từ người thân đã khuất.

Chính vì thế, một điều chỉnh nhỏ trong luật pháp hôm nay là sự nâng đỡ lớn cho ngày mai của hàng nghìn mái nhà.

Không thể phủ nhận rằng, một chính sách dù nhân văn đến đâu, nếu không được thực thi hiệu quả thì cũng chỉ là “mơ hồ trên giấy”. Cho nên, điều quan trọng tiếp theo là tăng cường truyền thông, hướng dẫn người dân tiếp cận chính sách mới một cách dễ hiểu, dễ thực hiện.

Sửa đổi quy định về điều kiện tuổi của thân nhân hưởng trợ cấp tuất hàng tháng trong Luật BHXH 2024 không chỉ là sự điều chỉnh kỹ thuật pháp lý mà còn là sự khẳng định giá trị nhân văn sâu sắc.

Ở đây, tổ chức công đoàn tiếp tục đóng vai trò then chốt. Bằng mạng lưới dày đặc tại cơ sở, công đoàn có thể hỗ trợ thân nhân người lao động làm hồ sơ, tư vấn quyền lợi, thậm chí giám sát việc chi trả chế độ tuất để không ai bị bỏ quên.

Đồng thời, đây cũng là thời điểm để từng doanh nghiệp, từng cán bộ công đoàn hiểu rằng việc bảo vệ người lao động không kết thúc khi họ nghỉ việc hay qua đời, mà tiếp tục sống trong nghĩa tình với thân nhân họ.

Thay đổi điều kiện tuổi hưởng trợ cấp tuất hàng tháng, trên thực tế là hành động mang tính gợi mở cho cách xây dựng chính sách an sinh xã hội thời hiện đại. Trong đó con người là trung tâm, pháp luật không phải là công cụ kiểm soát mà là phương tiện bảo vệ và nâng đỡ.

Và hơn thế, đây là bài học quý giá: “Tiếng nói của người lao động khi được tổ chức công đoàn tiếp sức, khi được nhà làm luật lắng nghe sẽ làm nên những thay đổi đầy xúc động và sâu sắc trong đời sống chính sách quốc gia.

Không ai trong chúng ta mong một ngày mình trở thành đối tượng được nhận trợ cấp tuất. Nhưng nếu điều đó xảy ra, mỗi người đều mong muốn người thân được Nhà nước chở che. Một chỉnh sửa về “tuổi” tưởng nhỏ nhưng lại làm vơi đi biết bao nhọc nhằn, cô đơn, bất công.

Và, trong mỗi câu chuyện phía sau điều luật ấy là hình bóng của người công nhân, của người mẹ mất con, của công đoàn… những con người bình dị nhưng đã viết nên chương nhân ái đậm nhất trong cuốn luật khô khan.