Công đoàn là đại diện duy nhất của người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động, tham gia vào các ủy ban, hội đồng quốc gia liên quan đến quyền lợi của người lao động.
Đại diện cho tập thể lao động thương lượng, ký kết, giám sát thỏa ước lao động tập thể; thỏa thuận với người sử dụng lao động để có những chế độ tốt hơn quy định của pháp luật.
Đại diện theo pháp luật hoặc theo ủy quyền khởi kiện các vụ việc lao động tại Tòa án khi quyền, lợi ích của người lao động hoặc tập thể lao động bị vi phạm.
Tham gia tố tụng dân sự, hành chính để bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động trong các vụ việc phá sản doanh nghiệp hoặc tranh chấp lao động.
Tham gia xây dựng và giám sát thang lương, bảng lương, định mức lao động, quy chế trả lương, nội quy lao động, và các quy chế khác liên quan.
Phối hợp tổ chức hội nghị cán bộ, công chức, viên chức, người lao động để thực hiện dân chủ tại cơ sở.
Đối thoại với người sử dụng lao động về các vấn đề liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động.
Tổ chức các hoạt động chăm lo đời sống, văn hóa, tinh thần; hỗ trợ khi ốm đau, thai sản, khó khăn, hoạn nạn.
Hỗ trợ đào tạo, hướng dẫn nghề nghiệp, tư vấn tìm việc làm cho người lao động.
Cung cấp tư vấn pháp luật, tham gia tố tụng, hoặc đại diện ngoài tố tụng trong các tranh chấp pháp lý.
Đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, công trình văn hóa, thể thao phục vụ người lao động.
Đảm bảo thực hiện bình đẳng giới và thúc đẩy các biện pháp bảo vệ quyền lợi cho lao động nữ.
Chỉ đạo, hướng dẫn hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân tại cơ quan, doanh nghiệp.
Quản lý mạng lưới an toàn, vệ sinh viên; tham gia điều tra tai nạn lao động.
Tham gia giải quyết tranh chấp lao động và kiến nghị giải quyết khi quyền lợi người lao động bị xâm phạm.
Tổ chức và lãnh đạo đình công hợp pháp khi cần thiết.
Việc hiểu rõ quyền và trách nhiệm của công đoàn không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi người lao động một cách toàn diện mà còn tăng cường sự đoàn kết, gắn bó trong tổ chức công đoàn. Đây là nền tảng quan trọng để xây dựng môi trường lao động hài hòa, ổn định, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững.