Công đoàn khó khăn trong bảo vệ người lao động tại doanh nghiệp có chủ bỏ trốn

Năm 2020, Liên đoàn Lao động tỉnh Bắc Ninh tiếp tục tổ chức gặp gỡ, đối thoại với công nhân lao động tổng kết Tháng Công nhân 2020.

Tình trạng chủ doanh nghiệp bỏ trốn ngày càng tinh vi

Thời gian qua, tình trạng doanh nghiệp có chủ là người nước ngoài bỏ trốn đã xuất hiện tại tỉnh Bắc Ninh với hình thức ngày càng tinh vi, khó phát hiện.

Tiêu điểm là vụ người đại diện pháp luật Công ty TNHH Yestech Vina về nước (tháng 8/2018), nợ tiền lương tháng 8/2018 và nợ tiền bảo hiểm xã hội (BHXH) của 275 lao động. Công ty TNHH NC Led Vina có đại diện pháp luật là người Hàn Quốc về nước vào dịp nghỉ lễ 30/4, 1/5 vừa qua và không quay lại, doanh nghiệp ngừng hoạt động từ ngày 6/5/2020, để lại khoản nợ lương và BHXH tháng 4 của 196 lao động.

Trong đó, Công ty Yestech Vina có 100% vốn Hàn Quốc, đi vào hoạt động từ tháng 01/2013. Chủ doanh nghiệp không có mặt tại công ty từ tháng 8/2018. Tổng cộng các khoản nợ của công ty hơn 100 tỷ đồng, trong đó nợ tiền lương tháng 8/2018 của 275 công nhân khoảng 1,5 tỷ đồng; nợ tiền BHXH, BHYT, BHTN từ tháng 10/2017 tới tháng 8/2018 với số tiền hơn 4 tỷ đồng. Ngoài ra, công ty còn nợ tiền thuế, tiền phạt, chậm nộp, nợ ngân hàng và các nhà cung cấp dịch vụ. Tại thời điểm đó có 10 lao động nữ làm việc tại công ty đã sinh con nhưng chưa được hưởng chế độ thai sản. Người lao động (NLĐ) nghỉ việc chưa được giải quyết chế độ BHTN (do theo quy định phải có quyết định nghỉ việc của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp - đã bỏ trốn).

Công ty TNHH Yestech Vina. Ảnh: ST

Ngoài công ty trên, Công ty TNHH NC Led Vina cũng xảy ra tình trạng người đại diện pháp luật bất ngờ “vắng mặt”. Công ty nợ tiền lương, tiền công, tiền BHXH tháng 4/2020 của 196 công nhân lao động tháng 4/2020. Các khoản nợ của Công ty TNHH NC Led Vina mà Ban Quản lý các Khu công nghiệp tiếp nhận đến ngày 02/6/2020 là khoảng 61,455 tỷ đồng. Trong đó nợ lương NLĐ tháng 4/2020 với tổng số tiền là 1,4 tỷ đồng, nợ BHXH đến ngày 15/5/2020 là trên 300 triệu đồng.

Điểm chung ở cả 2 doanh nghiệp có chủ “vắng mặt” này là doanh nghiệp vẫn hoạt động bình thường, vẫn trả lương và các chế độ cho NLĐ trong tháng trước đó. Do vậy, công đoàn cơ sở không phát hiện được các dấu hiệu bất thường để kịp thời thông báo lên công đoàn cấp trên trực tiếp và Liên đoàn Lao động tỉnh. Đơn cử như trường hợp Công ty TNHH NC Led Vina. Theo đồng chí Nguyễn Thế Quyết - Chủ tịch Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh: “Công ty TNHH NC Led Vina không nằm trong danh sách 28 doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 theo rà soát của Công đoàn các khu công nghiệp. Công ty không có dấu hiệu làm ăn thua lỗ nhưng từ ngày 30/4/2020, chủ doanh nghiệp bất ngờ về nước và đến nay “mất tích”.

NLĐ Công ty TNHH Yestech Vina ký đơn ủy quyền cho công đoàn tham gia tố tụng. Ảnh: ST

Trao đổi với phóng viên Cuocsongantoan.vn, đồng chí Nguyễn Thị Vân Hà - Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Bắc Ninh cho biết: “Ngay khi có thông tin về các vụ việc trên, Liên đoàn Lao động tỉnh đã lập tức vào cuộc bảo vệ quyền lợi NLĐ".

Đối với vụ việc Công ty TNHH Yestech Vina, trong ngày 26 Tết âm lịch năm 2019, Liên đoàn Lao động tỉnh đã trích kinh phí hỗ trợ mỗi đoàn viên, NLĐ của công ty 500.000 đồng và hướng dẫn NLĐ viết đơn ủy quyền tố tụng cho công đoàn cấp trên tham gia tố tụng dân sự bảo vệ quyền lợi. Tại thời điểm đó, có rất nhiều NLĐ mất việc làm phải tìm việc làm mới, thậm chí ở các tỉnh rất xa. Sau khi nhận được hơn 200 đơn ủy quyền của NLĐ, Liên đoàn Lao động tỉnh đã rất tích cực, chủ động tham vấn Toà án tối cao, Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội, Ban Quan hệ Lao động (Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam), phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành chức năng của tỉnh hoàn thiện hồ sơ, yêu cầu mở thủ tục phá sản.

Đối với Công ty TNHH NC Led Vina, Liên đoàn Lao động tỉnh cũng đã hỗ trợ mỗi NLĐ của công ty 500.000 đồng. Đồng thời đã 2 lần có văn bản đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan chức năng có trách nhiệm chốt số tài sản còn lại, xác định chủ doanh nghiệp là người nước ngoài đã xuất cảnh khỏi Việt nam hay chưa và ưu tiên trả các khoản nợ lương, nợ BHXH cho NLĐ - đối tượng dễ bị tổn thương nhất khi doanh nghiệp không tồn tại nữa. Đồng thời đề nghị làm thủ tục hướng dẫn quy trình ủy quyền tố tụng cho công đoàn.

Sau hơn 1 năm ròng rã với sự vào cuộc tích cực của công đoàn, NLĐ Công ty TNHH Yestech Vina đã được nhận lương. Ảnh: ST

Khó khăn lớn nhất là chưa có hướng dẫn quy trình thủ tục

Trong quá trình giải quyết quyền lợi của NLĐ tại doanh nghiệp có chủ bỏ trốn, Liên đoàn Lao động tỉnh Bắc Ninh gặp không ít khó khăn, lúng túng.

Đáng nói là, tất cả các doanh nghiệp có chủ bỏ trốn, nợ lương và BHXH của công nhân đều có 100% vốn nước ngoài, nhà xưởng đi thuê, tài khoản mở ở nước ngoài nên khi chủ doanh nghiệp bỏ trốn, tài sản còn lại không nhiều để xử lý các khoản nợ.

“Khó khăn lớn nhất hiện nay là chưa có hướng dẫn về quy trình thủ tục giải quyết quan hệ lao động trong doanh nghiệp có chủ doanh nghiệp là người nước ngoài bỏ trốn. Quy định về “chủ doanh nghiệp bỏ trốn” trong Luật Phá sản và Luật Doanh nghiệp chưa có chế định cụ thể đối với trường hợp này. Các văn bản dưới luật không có quy định về doanh nghiệp có chủ bỏ trốn, quy định từ khái niệm “Doanh nghiệp có chủ bỏ trốn” đến quy trình tổ chức thanh lý tài sản, đến việc giải quyết chế độ chính sách cho NLĐ; trả các khoản nợ có liên quan đến BHXH, BHYT, nợ các tổ chức tín dụng… Điều này là vướng mắc, khó khăn cho công đoàn khi đại diện, bảo vệ NLĐ” - đồng chí Nguyễn Thị Vân Hà chia sẻ.

Liên đoàn Lao động tỉnh Bắc Ninh hỗ trợ công nhân lao động Công ty TNHH NC Led Vina bị mất việc làm. Ảnh: ST

Do chưa có hướng dẫn quy trình thủ tục nên trong quá trình thay mặt NLĐ đòi quyền lợi, Liên đoàn Lao động tỉnh đã mất rất nhiều thời gian, công sức, tham vấn và mời các Bộ, ngành Trung ương, các cơ quan chức năng trong tỉnh tìm cách tháo gỡ.

Trong trường hợp Công ty TNHH Yestech Vina, để đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật, Liên đoàn Lao động tỉnh đã tham vấn Công an tỉnh, Sở Tư pháp tỉnh về trình tự, thủ tục để tiến hành cưỡng chế. Sau đó, Liên đoàn Lao động tỉnh phối hợp với Tòa án nhân dân tỉnh thực hiện các thủ tục tố tụng theo luật định. Phải mất gần 1 năm mới hoàn tất các thủ tục và chi trả được tiền lương cho NLĐ.

Hiện nay, nhằm tham gia bảo vệ quyền lợi NLĐ tại doanh nghiệp có chủ bỏ trốn, Liên đoàn Lao động tỉnh đã đề nghị các sở, ngành, công an, Ban quản lý các khu công nghiệp, cơ quan Thuế, BHXH, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội trong quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp, khi phát hiện ra dấu hiệu bất thường sẽ đồng thời thông báo cho tổ chức Công đoàn. Đặc biệt là phối hợp với lực lượng an ninh kinh tế kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp để công đoàn tham gia ngăn ngừa các vụ chủ doanh nghiệp bỏ trốn.

Covid-19: Cập nhật thông tin mới nhất ngày 11/8

Pháp luật quy định doanh nghiệp trả lương cho người lao động buộc cách ly vì Covid-19

Các biện pháp phòng chống dịch COVID-19 trong giai đoạn mới