Vụ sập vận thăng lồng khiến 11 công nhân thương vong tại Nghệ An đã được Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an tỉnh Nghệ An ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, tạm giam 2 đối tượng về tội "Vi phạm quy định về an toàn lao động". Qua vụ việc này đã bộc lộ tình trạng vi phạm quy định về kiểm định máy, thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động.

Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nghệ An đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, tạm giam 2 đối tượng về tội "Vi phạm quy định về an toàn lao động" trong vụ việc sập vận thăng lồng khiến 3 người tử vong, 8 người bị thương tại công trình xây dựng trụ sở của Sở Tài chính (Nghệ An) theo quy định tại Khoản 3 Điều 295 Bộ luật Hình sự.

Cụ thể, đối tượng Nguyễn Quỳnh Nam (sinh năm 1980, trú tại phường Vinh Tân, TP Vinh, Nghệ An) - cộng tác viên của Công ty TNHH MTV Kiểm định Kỹ thuật An toàn miền Nam đã thực hiện toàn bộ kiểm định kỹ thuật cho công trình nhưng không có văn bằng, chứng chỉ chuyên môn kiểm định và đã giả mạo chữ ký trong biên bản kiểm định mang tên Kiểm định viên chính thức của công ty. Điều này dẫn đến việc trong quá trình kiểm tra, giám sát thi công đã không phát hiện bộ phanh chống rơi của vận thăng lồng đã bị nhà sản xuất yêu cầu loại bỏ từ năm 2008.

Còn đối tượng Nguyễn Lê Khánh (sinh năm 1976, trú tại quận Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh) - Giám đốc của Công ty TNHH MTV Kiểm định Kỹ thuật An toàn miền Nam, dù biết việc kiểm định không do kiểm định viên thực hiện; quy trình thực hiện không đúng quy định nhưng vẫn cấp giấy chứng nhận kết quả kiểm định.

Vụ rơi vận thăng lồng (ngày 2/1/2021) tại công trình xây dựng trụ sở của Sở Tài chính đóng trên địa bàn phường Hưng Phúc (TP Vinh, tỉnh Nghệ An) do Công ty Cổ phần Thi công cơ giới và xây lắp 171 thi công khiến 11 công nhân thương vong khi đang di chuyển từ mặt đất lên các tầng của công trình để làm việc bằng vận thăng lồng.

Theo kết quả trưng cầu giám định của Công ty Cổ phần Kiểm định Kỹ thuật, An toàn và Tư vấn xây dựng (Bộ Xây dựng), nguyên nhân chủ yếu khiến vận thăng bị rơi là do gãy trục bánh răng ăn khớp với thanh răng, trong khi đó phanh chống rơi của vận thăng không hoạt động. Cụm phanh chống rơi của thiết bị này được sản xuất tháng 08/2004, thời hạn loại bỏ là tháng 8/2008, đến thời điểm xảy ra tai nạn đã hết hạn sử dụng trên 12 năm theo quy định của nhà sản xuất. Tuy nhiên, thiết bị này vẫn được Công ty TNHH MTV Kiểm định Kỹ thuật An toàn miền Nam cấp giấy chứng nhận kiểm định để đưa vận thăng vào hoạt động.

Theo Thông tư số 36/2019/TT-BLĐTBXH ngày 30/12/2019 của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành Danh mục các loại máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động thì vận thăng lồng thuộc danh mục máy, thiết bị phải được kiểm định kỹ thuật an toàn lao động.

Điều 16 Nghị định số 44/2016/NĐ-CP ngày 15/5/2016 quy định chi tiết một số điều của Luật An toàn, vệ sinh lao động về hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn lao động, huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động và quan trắc môi trường lao động quy định:

“Điều 16. Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân sử dụng các loại máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động

1. Lựa chọn tổ chức hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn lao động để kiểm định lần đầu trước khi đưa vào sử dụng hoặc kiểm định định kỳ trong quá trình sử dụng các loại máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động; chỉ được đưa vào sử dụng các loại máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động được kiểm định đạt yêu cầu.

2. Khai báo với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tại địa phương trong khoảng thời gian 30 ngày trước hoặc sau khi đưa vào sử dụng các loại máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động, trừ pháp luật chuyên ngành có quy định khác.

….”

Theo ông Nguyễn Anh Thơ - Phó Cục trưởng Cục An toàn lao động (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội): Vụ tai nạn lao động trên đã bộc lộ tình trạng vi phạm kiểm định kỹ thuật an toàn lao động đối với máy, thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động của các tổ chức, cá nhân chưa được cấp chứng nhận bởi cơ quan chức năng. Những vi phạm là rất cơ bản về quy định kiểm định máy, thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động cụ thể như vận thang lồng có cơ hãm phanh an toàn không hoạt động và hết hạn sử dụng. Kiểm định viên không được sát hạch và không đủ tiêu chuẩn hành nghề…

Những vi phạm quy định về sử dụng máy, thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động; vi phạm quy định về hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn lao động sẽ bị xử lý theo Nghị định số 28/2020/NĐ-CP của Chính phủ ngày 1/3/2020 quy định về hành vi vi phạm, hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả, thẩm quyền xử phạt, thẩm quyền lập biên bản, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội và đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Cụ thể, Điều 23 của Nghị định quy định phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng các loại máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động không có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng hoặc hết thời hạn sử dụng.

Điều 25 Nghị định quy định phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với tổ chức có hành vi sử dụng người chưa có chứng chỉ kiểm định viên để thực hiện kiểm định. Phạt tiền từ 80.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với một trong các hành vi: Cung cấp kết quả kiểm định không đúng sự thật; cung cấp kết quả kiểm định mà không thực hiện kiểm định của tổ chức vi phạm.