Vào dịp Tết Nguyên đán, do phong tục, tập quán từ xưa, chúng ta thường ăn quá nhiều. Việc ăn uống quá mức đi kèm với việc tích trữ thực phẩm không đảm bảo tươi ngon rất dễ dẫn đến ngộ độc thực phẩm. Bên cạnh đó, lựa chọn, mua sắm, bảo quản, chế biến thực phẩm “ngon, bổ, rẻ” cũng là vấn đề mọi người nên quan tâm trong điều kiện một năm dịch bệnh khó khăn, thu nhập giảm sút...

Tết đến, Xuân về là dịp đoàn viên, gia đình sum họp. Bữa ăn ngày Tết vì thế mà cũng no đủ, cầu kỳ hơn so với ngày thường. Việc sắm Tết được nhiều người coi trọng nhằm chuẩn bị chu đáo cho bữa ăn sum vầy ngày Tết.

Tuy nhiên, việc dự trữ nhiều loại thực phẩm cả chế biến sẵn lẫn tươi sống sau khi mua về cần phải đảm bảo dinh dưỡng, lưu giữ được mùi vị để bữa ăn ngày Tết đủ dinh dưỡng, đảm bảo sức khỏe. Do vậy, mỗi loại thực phẩm lại có cách bảo quản khác nhau.

Cần nhớ tuyệt đối không để thực phẩm sống lẫn thực phẩm đã chín. Cần nhớ tuyệt đối không để thực phẩm sống lẫn thực phẩm đã chín. Thực phẩm bảo quản trong tủ lạnh cần đựng vào hộp riêng, đậy nắp kín. Thực phẩm chín, đã chế biến cần để ở ngăn trên cùng trong ngăn mát tủ lạnh. Không nên để thực phẩm quá nhiều trong tủ lạnh khiến luồng khí lạnh không thể lưu thông, dẫn đến nhiệt độ ở một số vị trí trong tủ có thể tăng cao, làm hỏng thức ăn. Nếu tủ lạnh của bạn chứa đầy thức ăn, hãy điều chỉnh nhiệt độ thấp xuống, đồng thời thường xuyên vệ sinh tủ lạnh. Đối với những thực phẩm đã chế biến sẵn như bánh chưng, bánh tét, giò, chả, giò xào… nên mua trước Tết từ 1 - 2 ngày. Với khí hậu nóng ẩm ở Việt Nam, thực phẩm dễ bị tấn công bởi vi khuẩn, nấm, mốc dẫn đến hư hỏng và ngộ độc thực phẩm nên loại thực phẩm này cần được bảo quản trong điều kiện thoáng mát, sạch sẽ. Có quan niệm cho rằng, không nên bảo quản bánh chưng trong tủ lạnh vì dễ bị cứng. Tuy nhiên, nếu thời tiết nóng ẩm thì bánh chưng cần bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, dùng màng che thực phẩm bao kín. Trước khi ăn cần luộc hoặc hấp, rán lại. Đối với các loại giò bò, giò lụa, giò tai, giò xào, thành phần chủ yếu là thịt lợn nạc, ngoài ra còn có thịt mỡ, nước mắm và gia vị, vì thế giò không để lâu được. Các loại giò nên được bảo quản ở nhiệt độ dưới 25 độ C. Khi bảo quản đúng cách, giò sẽ giữ được 4 - 6 ngày nếu để ngăn mát, thậm chí giữ được khoảng 10 ngày nếu để ở ngăn đá.

Giò tai, giò xào do đặc điểm về sự kết dính mà phải để ở nhiệt độ mát, lạnh, vì vậy, nếu không mua quá nhiều thì nên bảo quản ở ngăn mát tủ lạnh.

Đối với món thịt đông: Nên chia thành từng hộp nhỏ vừa đủ ăn từng bữa để bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, thịt vừa giữ được hương vị đặc trưng vừa giúp món ăn bảo quản lâu hơn.

Với các loại thực phẩm đã nấu chín khác: Không nên để món ăn là các loại rau vào tủ lạnh khi dùng không hết, vì hàm lượng nitrat có trong các loại rau xanh khá nhiều, nếu nấu xong để quá lâu, vi khuẩn phân hủy, lượng nitrat sẽ tạo thành nitrit - chất gây ung thư, cho dù bạn có đun lại đi chăng nữa cũng không thể khử được. Vì vậy không nên ăn các món rau đã để qua đêm.

Những thức ăn còn dư sau bữa ăn nên đun nóng lại, để nguội rồi mới để vào trong ngăn mát tủ lạnh. Thức ăn được lấy ra ở trong tủ lạnh chỉ sử dụng một lần cho bữa sau, và nếu còn không để lại bữa sau nữa, thức ăn để lâu nhất là 5 - 6 giờ. Thức ăn bị nhiễm vi khuẩn, để lâu trong tủ lạnh vẫn sinh ra độc tố. Thức ăn đun lại, vi khuẩn sẽ bị tiêu diệt ở nhiệt độ 100 độ C, nhưng độc tố do vi khuẩn sinh ra vẫn còn nguyên độc tính gây nên ngộ độc cho người sử dụng. Do vậy, chỉ nên sử dụng lượng thực phẩm vừa đủ cho mỗi lần sử dụng.

Bên cạnh việc lưu ý bảo quản đối với từng loại thực phẩm thì mọi người cần biết cách duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, đặc biệt với những người mắc các bệnh mạn tính... Bởi lẽ, vào dịp Tết, cường độ lao động giảm, thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn. Nhưng việc cung cấp năng lượng thì ngược lại, các loại thực phẩm đặc trưng trong dịp Tết lại có năng lượng rất cao, các món ăn có xu hướng nhiều đường, nhiều béo, nhiều đạm động vật từ thịt cá, ít rau xanh chính là thủ phạm cho việc tăng cân, gia tăng các bệnh mạn tính, đặc biệt là tăng huyết áp, đái tháo đường và thừa cân.

Với trẻ em, cần hạn chế đồ ngọt, bánh kẹo, đồ uống có ga, có đường. Đối với rau, trái cây, đây là nguồn vitamin chính, chứa nhiều chất xơ, là thực phẩm giúp cân đối khẩu phần thức ăn giàu đạm, chất béo trong những ngày đầu xuân.

Cần phải quan tâm đến chế độ dinh dưỡng hợp lý cho bản thân và các thành viên của gia đình: Cần duy trì đủ 3 bữa chính trong ngày, ăn uống đa dạng thực phẩm, đảm bảo đủ 4 nhóm thực phẩm và cân đối các chất dinh dưỡng trong mỗi bữa ăn, lựa chọn thực phẩm đảm bảo vệ sinh, tránh làm phát sinh các bệnh lý về đường tiêu hóa ảnh hưởng đến sức khỏe. Cần chú ý cung cấp đủ nước uống (hơn 2 lít/ngày) để đảm bảo sự hấp thụ, chuyển hóa và cơ thể không mệt mỏi vì thiếu nước. Đối với người thừa cân, béo phì, bị bệnh hoặc có nguy cơ bị các bệnh mạn tính liên quan đến dinh dưỡng như đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, gút... cần tuân thủ chế độ dinh dưỡng theo tư vấn của bác sĩ điều trị.

Trong xã hội hiện đại, mọi người nên thay đổi quan niệm về việc ăn uống trong ngày Tết. Nên ăn uống vừa phải, không nên ăn dồn vào ngày Tết, nên ăn tăng cường rau xanh, ít thịt để tránh táo bón, tránh tình trạng nấu nướng quá nhiều để đến khi bày ra lại cố ăn cho hết, vì sợ phí... Chế độ dinh dưỡng lành mạnh có thể giúp chúng ta khỏe mạnh vào dịp Tết.

Nên thay đổi quan niệm ăn uống, chế biến đồ ăn vào dịp Tết nhằm giữ sức khỏe cho bản thân, được hưởng niềm vui trọn vẹn những ngày xuân. Tránh dự trữ, tích trữ và “mâm cao cỗ đầy”, ăn uống không điều độ vào dịp Tết.