Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) bảo vệ người lao động (NLĐ) tham gia BHXH khi về già được hưởng lương hưu, bảo hiểm y tế... nhưng do chưa hiểu rõ nên NLĐ yêu cầu hưởng BHXH một lần. Do đó, tôi kiến nghị Chính phủ đánh giá đầy đủ việc thực hiện BHXH một lần theo tinh thần Nghị quyết 93 của Quốc hội và đề nghị Quốc hội xem xét sửa đổi Nghị quyết 93 để Điều 60 sống lại theo đúng tinh thần của Luật BHXH năm 2014.

Nhiệm kỳ XIV của Chính phủ (2016 - 2021) đã tập trung quan tâm, giải quyết rất tốt các vấn đề xã hội, an sinh xã hội và phúc lợi xã hội. Điều đó được thể hiện qua mức đầu tư cho an sinh xã hội chiếm đến 21% GDP, cao nhất trong các nước ASEAN.

Tuy nhiên, sự chênh lệch giàu nghèo chưa được thu hẹp mà lại có xu hướng giãn ra, phân hóa giàu nghèo tăng lên thể hiện qua mức chênh lệch về thu nhập giữa nhóm 20% dân số giàu nhất và 20% dân số nghèo nhất, vào năm 2014 là 9,7 lần và đến năm 2018 đã lên đến 10 lần.

Hệ số thu nhập (Gini) của Việt Nam giai đoạn 2014 - 2018 là 0,4 (đây là mức bất bình đẳng trung bình so với các nước trên thế giới).

Hiện nay, nước ta đang tồn tại có 3 mức chuẩn tối thiểu. Ở khu vực Nhà nước là tiền lương cơ sở 1.490.000 đồng/tháng. Trong khu vực có quan hệ lao động, tức là khu vực sản xuất kinh doanh thì tiền lương tối thiểu được quy định theo 4 vùng từ 3.070.000 đồng/tháng đến 4.420.000 đồng/tháng (cho khu vực thấp nhất và khu vực cao nhất).

Đối với chuẩn nghèo đa chiều khu vực nông thôn là 700.000 đồng/tháng và đô thị là 900.000 đồng/tháng.

Như vậy, chúng ta cũng không biết rằng ai sẽ là người đứng dưới sàn an sinh xã hội và bị bỏ lại phía sau. Do đó, để có cơ sở xác định người đang bị bỏ lại phía sau rất cần có một thước đo cơ bản nhằm xác định một mặt bằng tối thiểu thấy rằng ai đang cần Nhà nước bảo hộ. Đó chỉ có thể là một sàn an sinh xã hội chung cho tất cả các khu vực trong cả nước.

Trong nhiệm kỳ khóa XIII, Quốc hội đã phải ra một nghị quyết bất thường cho tạm dừng Điều 60 của Luật BHXH năm 2014 ngay sau khi ban hành và luật chưa có hiệu lực thi hành. Đây là một tiền lệ chưa bao giờ có trong lịch sử pháp luật của đất nước chúng ta.

Điều 60 của Luật BHXH quy định các điều kiện hưởng BHXH một lần nhằm hạn chế NLĐ rút Quỹ bảo hiểm hưu trí khi đang có khả năng tham gia BHXH. Nhưng NLĐ của chúng ta không hiểu rõ, đã phản ứng, dẫn đến một số công ty, doanh nghiệp đình công, buộc Quốc hội phải xem xét, ra Nghị quyết số 93 năm 2015, Quốc hội khóa XIII, về thực hiện chính sách BHXH một lần.

Lắng nghe ý kiến NLĐ về chính sách bảo hiểm và tiền lương. Ảnh: ST

Rất nhiều NLĐ đã từng về thôi việc theo Quyết định 176 và NLĐ hưởng BHXH một lần, họ kêu rằng: "Cuộc sống rất khó khăn, không còn đường để thoát và đề nghị Nhà nước có hướng để xử lý cho NLĐ khó khăn".

Do đó, tôi xin kiến nghị Chính phủ, đánh giá một cách đầy đủ tình hình thực hiện chính sách BHXH một lần theo tinh thần Nghị quyết số 93 của Quốc hội và đề nghị Quốc hội xem xét, sửa đổi Nghị quyết số 93, để tiếp tục cho Điều 60 sống lại theo đúng tinh thần của Luật BHXH năm 2014.