Tìm đề tài viết báo, dễ hay khó?
Kinh tế - Xã hội - 26/06/2022 17:55 NGUYỄN TẤN
Chép lại, nói theo ý chỉ đạo là… bệnh lười!
Nói dễ hiểu, cách viết báo chép lại báo cáo, nói lại ý của lãnh đạo là cách viết báo cầu toàn, bảo đảm không có gì sai nhưng thường gây nhàm chán với người đọc. Các bài viết này có điểm chung là số liệu rất đầy đủ do chép lại thống kê của ngành chức năng. Điểm chung thứ hai là nói rất đúng và rất đầy đủ, có khi từng câu từng chữ chỉ đạo trong hội nghị của các lãnh đạo nhưng ai cũng biết rồi, nghe rồi. Luôn có nhiều tờ báo cùng viết (chép) như vậy.
Trao đổi điều này, ông Tổng Biên tập báo tôi cứ nhấn đi nhấn lại người làm báo không phải là người làm thống kê, không phải là người làm báo cáo. Đương nhiên nhà báo cũng cần đưa tin sự kiện nhưng tin cần ngắn gọn cho bạn đọc biết sơ lược về sự kiện đó. Còn bài viết cần phải phân tích, lý giải, phản biện, chuyên sâu…; mổ xẻ vấn đề từ nhiều phía khác nhau, nhiều góc nhìn khác nhau để giúp tìm ra cách giải quyết.
Việc dựa vào ý chỉ đạo, ý phát biểu của lãnh đạo, các đại biểu để viết báo sẽ rất hay nếu không phải là nói lại, chép lại nội dung đó mà là viết sâu, phân tích, tổng hợp, phản biện để rút ra kết luận của vấn đề.
Viết báo bảo đảm không trùng ai
Một nhà báo bạn tôi góp ý: Tìm đề tài từ những mẩu tin nhỏ hoặc trong các bài viết, phóng sự báo chí là cách rất hay. Từ thông tin đã tìm ra đó, đi sâu, tìm hiểu các khía cạnh theo cách riêng mình, không thể trùng với ai. Ví dụ về lĩnh vực kinh tế, chỉ riêng mẩu tin của doanh nghiệp nhỏ và vừa thiếu vốn, hay doanh nghiệp bất động sản thiếu vốn thôi cũng đủ để viết rất nhiều bài với các chủ đề như: Vì sao thiếu, ai thiếu, thiếu như thế nào, ngành chức năng nghĩ sao, có giúp gì được không…?
Cũng từ cách tìm đề tài nêu trên, thông tin, ý phát biểu của các lãnh đạo, các đại biểu cũng có thể là các đề tài rất hay, hướng dư luận vào một vấn đề cần thiết. Nếu suy nghĩ độc lập thì có thể nhà báo sẽ có một góc độ, một hướng viết riêng của mình trên cơ sở nêu vấn đề cần quan tâm, cần cho phát triển, trả lời câu hỏi vì sao xảy ra tình trạng trên, cần làm gì để giải quyết - tháo gỡ?… Do vậy, tại nhiều cuộc họp báo, hội nghị, có nhà báo hỏi chủ tọa, hỏi diễn giả những câu tưởng như không liên quan chủ đề của ban tổ chức.
Với những người lười suy nghĩ, muốn làm cho qua chuyện, xong chuyện thì những câu hỏi như vậy gây khó chịu, gây “mất thời gian”; nhưng với tư duy phải đào sâu, mổ xẻ, phân tích, lật ngược vấn đề thì những câu hỏi như vậy là bình thường. Đương nhiên nếu ai đó hỏi những vấn đề không liên quan chủ đề của họp báo, hội nghị thì không nên, nhưng nếu hỏi sâu, hỏi ngược vấn đề liên quan chủ đề thì thường là họ đang hình thành những đề tài viết báo khai thác những vấn đề riêng mà họ quan tâm, gặp dịp diễn ra hội nghị, họp báo tranh thủ tìm hiểu.
Vì thế, một hội nghị thành công, một cuộc họp báo thành công thì nên tôn trọng mọi vấn đề người tham dự quan tâm, không nên là một cuộc “độc diễn” của diễn giả.
Không nên “đạp nước nửa guồng”
Vẫn biết không thể giải quyết, giải đáp hết tất cả những vấn đề mà bạn đọc quan tâm, nhưng nếu để giải quyết tương đối đầy đủ các góc cạnh của một đề tài - vấn đề thì phải viết nhiều kỳ.
Nói đến vấn đề nhiều kỳ, tôi còn nhớ nhà báo Hoàng Lâm, nguyên Tổng Biên tập Báo Bình Phước. Ông luôn căn dặn các phóng viên một cách ví von: Làm báo không được “đạp nước nửa guồng”, nghĩa là nói cái gì nên nói cho hết, cho rõ từng nội dung chi tiết trong tổng thể nội dung chung. Do độ dài của mỗi bài báo không nên quá dài nên có thể viết thành loạt bài phục vụ cho một chủ đề chung. Loạt bài viết đó cần chú ý không lặp lại nội dung đã viết trong mỗi phần, và không được viết các bài với nội dung khác nhau, không xuyên suốt liền mạch với nhau. Để tránh việc lặp lại nội dung đã viết, nên lập dàn ý cho loạt bài theo cách: Bài một viết cái gì, viết về ai…; bài hai; bài ba…
Một nhắc nhở của Nhà báo Hoàng Lâm cũng rất nên xem xét là: Viết, nêu cái gì, phê phán cái gì thì sau này nên quay lại xem tình hình ra sao để kịp thời tuyên dương nếu họ đã sửa hoặc tiếp tục phê bình nếu họ chưa sửa…
Nếu thực sự yêu nghề làm báo thì ở bất cứ môi trường nào, từ nguồn thông tin nào cũng có thể trở thành đề tài cho một bài báo, loạt bài báo.
Hiện nay, cả nước ta đang tích cực phục hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19, nảy sinh ra vô số vấn đề mà bạn đọc rất quan tâm, các vấn đề rất cần thiết cho phát triển đất nước trong mọi lĩnh vực. Có thể nêu vài ví dụ: Trong ngành Y tế hiện là vấn đề chống tham nhũng, vấn đề nhân lực, đời sống của nhân viên y tế; trong hoạt động kinh tế đang rất nóng các vấn đề như lạm phát, giá hàng hóa tăng; lĩnh vực bất động sản, đấu giá đất, quy hoạch treo; vấn đề đời sống của người lao động còn khó khăn… Đó là những vấn đề nóng, đề tài nóng.
Một doanh nhân mê viết báo bằng cái nhìn khác biệt Một trong số vài người bạn thân thiết thời trung học của tôi trước năm 1975 cho đến nay là anh Vương Văn Sự. Sinh ... |
Cần loại bỏ ngay các "chợ" đề tài khoa học kỹ thuật dự thi Báo Lao động vừa có bài "Sản phẩm khoa học kỹ thuật được rao bán như mớ rau, con cá" phản ánh thực trạng nhức ... |
Nghề báo và trí tuệ nhân tạo Trí tuệ nhân tạo (AI) đang đảm trách vai trò của nhiều khâu trong chuỗi sản xuất của các ngành nghề. Báo chí cũng không ... |
Tin cùng chuyên mục
Kinh tế - Xã hội - 28/03/2024 09:00
Vinhomes Ocean Park 2 có trung tâm chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đầu tiên ở Việt Nam
Ngày 27/3/2024, Tập đoàn Vingroup đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Tập đoàn Y tế Well Group (Nhật Bản) để phát triển mô hình Trung tâm Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi cao cấp tại Việt Nam.
Kinh tế - Xã hội - 27/03/2024 19:24
PVcomBank mang yêu thương đến các hoàn cảnh khó khăn tại tỉnh Lào Cai
Với tinh thần tương thân tương ái, vừa qua, Đoàn Thanh niên Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam (PVcomBank) đã tổ chức chương trình từ thiện “Xuân tình nguyện 2024” để thăm hỏi, động viên và trao quà đến các em học sinh nghèo, các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn tại xã Nậm Chảy, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai.
Kinh tế - Xã hội - 27/03/2024 16:00
Đánh giá Haval H6 hybrid: Công nghệ ổn, vận hành cần cải thiện nhiều
Thành viên Hội đồng Giám khảo XE CỦA NĂM 2024 đánh giá Haval H6 gây ấn tượng với thiết kế bên ngoài cũng như công nghệ trang bị cho xe, nhưng chưa thấy thuyết phục ở khả năng vận hành.
Kinh tế - Xã hội - 27/03/2024 14:52
Giám khảo đánh giá 8 tiêu chí chấm điểm danh hiệu XE CỦA NĂM 2024
Bộ 8 tiêu chí chấm điểm danh hiệu XE CỦA NĂM 2024 có nhiều sự thay đổi so với năm 2023 với mục tiêu hướng tới mối quan tâm của người tiêu dùng.
Kinh tế - Xã hội - 27/03/2024 11:37
Ban tổ chức XE CỦA NĂM 2024 giải đáp thắc mắc
Ban tổ chức XE CỦA NĂM 2024 giải đáp các thắc mắc đến từ đại diện các tờ báo lớn, các đơn vị truyền thông và một số đại diện hãng xe tại Việt Nam.
Kinh tế - Xã hội - 27/03/2024 11:19
Bentley Continental GT Azure V8 đầu tiên về Việt Nam
Chiếc Bentley Continental GT Azure V8 đầu tiên về Việt Nam là phiên bản giới hạn MY24 duy nhất được phân phối chính hãng.