Thuốc giả - lời cảnh tỉnh thật

Cụ thể, vào tháng 4/2025, Công an Thanh Hóa triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc giả quy mô lớn, hoạt động từ năm 2021, thu lợi khoảng 200 tỷ đồng.

Đường dây do Nguyễn Tiến Đạt và Trịnh Doãn Giáo cầm đầu, với 14 bị can bị khởi tố về tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh”. Công an thu giữ gần 10 tấn tang vật, gồm 21 loại thuốc giả (4 loại tân dược, 17 loại đông dược), 39.323 hộp thuốc, 18.000 vỏ hộp, 142 kg nguyên liệu, cùng máy móc sản xuất.

Thuốc giả được sản xuất trong điều kiện mất vệ sinh, gắn mác công ty nước ngoài để lừa đảo, phân phối qua dược sĩ tự do và mạng xã hội, nhắm vào bệnh nhân xương khớp. Thuốc giả gây nguy cơ ngộ độc, tổn thương gan, thận, làm bệnh nặng thêm và tăng kháng thuốc. Bộ Y tế yêu cầu thu hồi thuốc giả, khẳng định hệ thống bệnh viện công chưa bị xâm nhập. Công an tiếp tục điều tra mở rộng.

Bộ Y tế kiểm tra 38.000 - 40.000 mẫu thuốc mỗi năm, tỷ lệ thuốc giả dưới 0,1%. Người tiêu dùng được khuyến cáo kiểm tra bao bì, hạn sử dụng, mua thuốc từ nguồn uy tín, tránh kênh không rõ nguồn gốc.

Tiếp nối chuyện sữa giả, vụ việc thuốc giả này đương nhiên là rất nghiêm trọng. Và hãy chú ý tới kênh phân phối của những viên thuốc giả này: dược sĩ tự do và mạng xã hội. Quảng cáo thuốc trên mạng xã hội hẳn làm nhiều người nhớ tới “huyền thoại” một thời “nhà tôi ba đời chữa xương khớp” cùng vô vàn những thứ “nhảy” vào mắt vào tai người dùng khi nghe nhạc, lướt mạng xã hội.

Thuật toán của nền tảng có siết chặt hơn với những loại liên quan tới thuốc và ảnh hưởng tới sức khỏe. Nhưng nó là chưa đủ. Bởi việc chạy quảng cáo trên các nền tảng hiện tại dựa vào tỉ lệ đấu thầu giá trên một lần xuất hiện, một lần tương tác, một lần nhắn tin, mua hàng. Điều này khiến những mặt hàng có tỉ suất sinh lời cao như sữa giả, thuốc giả rất dễ “chiếm sóng” vì các mặt hàng khác không thể cạnh tranh chi phí marketing.

Vụ sữa giả đã khiến nhiều nghệ sĩ, KOL, thậm chí cả chuyên gia y tế, dinh dưỡng đầu ngành “dính câu” khi quảng cáo sữa giả. Thuốc giả chưa thấy. Nhưng không lạ nếu những quảng cáo thuốc giả, nhất là thuốc liên quan tới xương khớp, vẽ ra những vấn đề mà người cao tuổi dễ gặp rồi bán sản phẩm như một “viên đạn bạc”- tức là giải pháp “phát khỏi ngay”.

Và cứ như thế, những người cao tuổi- và cả trung niên- với mong muốn chính đáng là đỡ bệnh, chất lượng cuộc sống tốt hơn tiêu thụ những viên thuốc giả. Việc tiêu thụ này mang nhiều hệ lụy. Những ảnh hưởng tới sức khỏe trực tiếp hẳn đã rõ.

Nhưng tệ hơn, đó còn là chi phí cơ hội khi người bệnh dùng thuốc giả mà để mất thời gian vàng điều trị. Và, đáng buồn, đáng lo nhất, đó là sự suy giảm niềm tin của người tiêu dùng vào thuốc- thứ đáng ra phải được trân trọng khi ngã bệnh.

Hệ lụy rất nhiều, lời cảnh tỉnh cũng rõ ràng. Điều cần thiết không chỉ là câu chuyện quản lý của Bộ Y Tế và các bộ ngành liên quan tới sản phẩm. Đó còn là sự vào cuộc của các bên liên quan để hạn chế, ngăn chặn tình trạng quảng cáo tràn lan, bất chấp khiến những mặt hàng như sữa giả, thuốc giả dễ dàng tiêu thụ. Việc xử lý người nổi tiếng, KOL quảng cáo hàng giả nhiều người đã đề cập. Nhưng còn một yếu tố then chốt hơn để ngăn chặn sự lộng hành của hàng giả là thuật toán quảng cáo của các loại mạng xã hội.

Bài toán đặt ra là như vậy. Còn lời giải, vẫn phải là những “cú đấm sắt” của các lực lượng chức năng vào các công ty sản xuất hàng giả gây hại tới sức khỏe người tiêu dùng. Cùng với nó là những buổi làm việc với các nền tảng mạng xã hội nước ngoài về yêu cầu giấy phép, đường link chứng nhận chất lượng sản phẩm trước khi chạy quảng cáo.

Đi kèm là những bộ hướng dẫn cụ thể, những chiến dịch truyền thông, giáo dục cộng đồng về cách phân biệt hàng hóa (đặc biệt là những loại nhạy cảm như thuốc và sữa vốn chỉ toàn dữ liệu các loại chất hay dược tính) thật và giả.

Bởi, kêu gọi “hãy là người tiêu dùng thông thái” rất dễ. Nhưng làm sao để người tiêu dùng trở nên thông thái thì cần có hành động hỗ trợ cụ thể, chứ không phải chỉ đơn thuần là khẩu hiệu!

MỸ ANH

Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết "Thuốc giả lời cảnh tỉnh thật", bạn có thể mời tác giả Mỹ Anh một “ly cà phê” thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR “Buy me a coffee” Hoặc bạn cũng có thể tặng “ly cà phê” cho tác giả Mỹ Anh bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội. Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: “Tặng cà phê cho tác giả Mỹ Anh”. Đọc cà phê tối, tặng “cà phê” là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục Cà phê tối, nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một “ly cà phê”. Mỗi “ly cà phê” trị giá 23.000 đồng (1 USD).