Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định: “Phát triển giai cấp công nhân cả về số lượng và chất lượng; nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư…”. Đây là nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị, trong đó có vai trò của tổ chức Công đoàn trong giai đoạn hiện nay.

Bản lĩnh chính trị (BLCT) của giai cấp công nhân (GCCN) Việt Nam là tổng hợp ý chí, niềm tin, quyết tâm kiên định của GCCN về sứ mệnh lịch sử của mình, về mục tiêu và nhiệm vụ, đường lối chiến lược của Đảng cùng với ý chí phấn đấu nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lao động sáng tạo, đổi mới công nghệ sản xuất và quản lý, tạo ra những giá trị kinh tế mới, góp phần thực hiện các mục tiêu chính trị và quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa (CNH), hiện đại hóa (HĐH) đất nước. BLCT là bộ phận nòng cốt của ý thức chính trị - yếu tố cơ bản của nhân tố chủ quan, bộ phận quan trọng về chất lượng của giai cấp, quyết định đến việc thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của GCCN.

Những kết quả nổi bật

Là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá của cả nước, Hà Nội đã và đang trở thành điểm đến quan trọng của các nhà đầu tư nước ngoài. Trên địa bàn thành phố hiện có 09 khu công nghiệp (KCN) đang hoạt động với 660 dự án đầu tư, trong đó có 340 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài; 320 dự án đầu tư trong nước, giải quyết việc làm cho hơn 160.000 lao động.

KCN Nội Bài - Hà Nội. Ảnh: toplist.vn

Trong thời gian qua, hệ thống chính trị của Thủ đô nói chung, các tổ chức Đảng, Công đoàn tại các KCN và doanh nghiệp FDI ở Hà Nội nói riêng đã có những ảnh hưởng nhất định đến quá trình nâng cao BLCC cho công nhân trong các doanh nghiệp ở khu vực này, cụ thể:

Một là, công tác nâng cao BLCT cho công nhân luôn được các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể của Thủ đô quan tâm. Nổi bật là Nghị quyết số 09-NQ/TU, ngày 27/2/2012 của Ban Thường vụ Thành ủy về “Tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng và các đoàn thể nhân dân trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước trên địa bàn TP Hà Nội, giai đoạn từ nay đến năm 2020”; Quyết định số 4831-QĐ/TU, ngày 10/10/2018 của Thành ủy Hà Nội điều chỉnh mức chi hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi rất lớn cho công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở (CĐCS), nhất là trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước trên địa bàn.

Chỉ tính riêng giai đoạn 2016 - 2019, toàn thành phố đã thành lập mới được 746 tổ chức Đảng, kết nạp mới 3.723 đảng viên trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước.

Hằng năm, UBND và LĐLĐ TP Hà Nội đã phối hợp tổ chức đối thoại với công nhân trong các KCN, khu chế xuất (KCX), thông qua đó đã có nhiều hình thức, biện pháp chỉ đạo nhằm giải quyết kiến nghị chính đáng của công nhân lao động (CNLĐ). Công đoàn các KCN, KCX Hà Nội đã xây dựng chương trình phối hợp công tác với LĐLĐ các quận, huyện nơi có KCN đóng trên địa bàn giải quyết tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật; giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo...

Tổ chức đối thoại với công nhân trong các KCN, KCX nhằm giải quyết kiến nghị chính đáng của CNLĐ. Ảnh: thukyluat.vn

Thứ hai, vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở Hà Nội trong việc nâng cao BLCT cho công nhân được tăng cường. Tính đến tháng 12/2020, Đảng ủy các KCN, KCX Hà Nội có 92 tổ chức cơ sở Đảng, với tổng số 1.204 đảng viên; trong đó có 50 tổ chức cơ sở Đảng trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (chiếm 54,3%) với 528 đảng viên (43,8%). Hầu hết các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội đều có tổ chức CĐCS. Các tổ chức Đảng và công đoàn khu vực này đã có nhiều cố gắng tham gia giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao ý thức chính trị cho đội ngũ công nhân.

Mỗi năm, Ban Thường vụ Đảng ủy các KCN, KCX Hà Nội đều rà soát nguồn đảng viên mới, trẻ, có trình độ, có năng lực công tác tại các vị trí quản lý, đặc biệt là các đồng chí tham gia vào Ban Chấp hành Công đoàn trong các doanh nghiệp. Ban Thường vụ Đảng ủy các KCN, KCX Hà Nội cũng đã kiện toàn được 42 đồng chí từ nguồn đào tạo này; các đồng chí đó đã phát huy hiệu quả tốt trong triển khai hoạt động của chi bộ tại doanh nghiệp. Đồng thời, tổ chức từ 4 - 6 lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng cho quần chúng ưu tú trong các doanh nghiệp tại các KCN. Công đoàn tích cực đổi mới hình thức, sáng tạo trong tuyên truyền các văn bản pháp luật có nội dung liên quan trực tiếp tới quyền lợi và nghĩa vụ của công nhân.

BLCT của công nhân Hà Nội còn được thể hiện ở ý chí phấn đấu nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lao động sáng tạo, đổi mới công nghệ sản xuất và quản lý, tạo ra những giá trị kinh tế mới, góp phần thực hiện các mục tiêu chính trị và quá trình đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. Đây chính là biểu hiện đặc trưng về ý thức chính trị của công nhân trong doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Tính tích cực này càng được phát huy khi trong những năm qua, phong trào thi đua “Sáng kiến trong công nhân, viên chức, lao động Thủ đô” đã trở thành phong trào được các cấp, các ngành, tổ chức Công đoàn, các doanh nghiệp và người lao động (NLĐ) tích cực tham gia, góp phần giúp doanh nghiệp phát huy nội lực, nâng cao năng suất, tăng khả năng cạnh tranh trong thời kỳ hội nhập.

Công nhân Công ty TNHH Canon Việt Nam (KCN Thăng Long - Đông Anh, Hà Nội) tích cực tham gia phong trào thi đua "Sáng kiến trong công nhân, viên chức, lao động Thủ đô". Ảnh: bmktcn.com

Một số hạn chế

Việc xây dựng và phát triển các tổ chức cơ sở Đảng, Công đoàn tại các doanh nghiệp còn chậm, hiệu quả hoạt động của các tổ chức này chưa cao có thể coi là nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến những hạn chế trong ý thức chính trị nói chung, BLCT của công nhân nói riêng trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở Hà Nội.

Nhiều tổ chức cơ sở Đảng trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở Hà Nội chưa xác định được phương thức hoạt động phù hợp, vẫn cứng nhắc, áp dụng phương thức hoạt động cũ trong các doanh nghiệp Nhà nước vào môi trường mới, môi trường có yếu tố nước ngoài. Công tác phát triển Đảng trong CNLĐ ở Thủ đô chưa đáp ứng được yêu cầu cả về cơ cấu, số lượng, chất lượng.

Số đảng viên mới được kết nạp hằng năm là CNLĐ trực tiếp sản xuất, cán bộ CĐCS còn chiếm tỷ lệ thấp. Số công nhân được kết nạp Đảng chủ yếu tập trung ở các doanh nghiệp Nhà nước. Rất ít các doanh nghiệp khu vực ngoài Nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thành lập được chi bộ Đảng, trong khi số lượng doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước, số lượng CNLĐ ở các doanh nghiệp này tăng nhanh. Không ít CNLĐ trẻ có lý tưởng, hoài bão song mục tiêu trở thành đảng viên của họ vẫn rất xa vời.

Số lượng CĐCS trong các doanh nghiệp còn ít, nhiều doanh nghiệp chưa có tổ chức Công đoàn. Nhiều tổ chức Công đoàn còn có biểu hiện bị động, lúng túng, chưa tìm ra phương thức hoạt động phù hợp. Một số CĐCS chỉ coi trọng chức năng bảo vệ lợi ích cho công nhân mà không chú ý đến chức năng giáo dục chính trị tư tưởng. Đội ngũ cán bộ công đoàn chủ yếu là kiêm nhiệm nên kỹ năng, nghiệp vụ còn hạn chế.

Trước sự tác động của đại dịch Covid-19, không ít doanh nghiệp phải tạm dừng hoạt động hoặc giải thể, phá sản, nhiều công nhân bị thất nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác giáo dục chính trị tư tưởng nói riêng và hoạt động của công đoàn nói chung.

Những hạn chế đó tác động trực tiếp đến BLCT của công nhân. Một bộ phận công nhân chưa thực sự thấu hiểu để giác ngộ, tự nguyện phấn đấu đứng trong hàng ngũ của Đảng. Vì vậy, số lượng công nhân là đảng viên trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở Hà Nội hiện nay mặc dù chiếm tỷ lệ khá cao trong các KCN, KCX Hà Nội, nhưng so với tổng số đảng viên của Hà Nội thì chỉ khoảng 0,69%. Ngoài ra, do còn thiếu tin tưởng vào hoạt động của tổ chức Công đoàn, nên nhiều công nhân ở khu vực này không muốn gia nhập tổ chức chính trị - xã hội của chính giai cấp mình. Một bộ phận công nhân chưa thực sự có ý chí phấn đấu nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lao động sáng tạo...

Công tác nâng cao BLCT cho công nhân luôn được các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể quan tâm. Ảnh: dangcongsan.vn

Để góp phần phát huy vai trò của hệ thống chính trị trong nâng cao BLCT cho công nhân trong các doanh nghiệp FDI của Hà Nội, cần thành lập và kiện toàn, đổi mới về tổ chức và hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội trong loại hình doanh nghiệp này, trước hết là tổ chức Đảng và tổ chức Công đoàn; đổi mới công tác tuyên truyền nói chung, giáo dục chính trị - tư tưởng nói riêng cho công nhân; nâng cao phẩm chất, trình độ của đội ngũ cán bộ công đoàn trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài...

Tài liệu tham khảo:

1. Đảng CSVN, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, XIII, Nxb CTQG, HN, 2016, 2021.
2. https://nhandan.com.vn/tin-tuc-su-kien/bao-cao-chinh-tri-cua-ban-chap-hanh-trung-uong-dang-khoa-xii-tai-dai-hoi-dai-bieu-toan-quoc-lan-thu-xiii-cua-dang-621155
3. https://laodongthudo.vn/bai-3-nhung-giai-phap-thiet-thuc-tang-cuong-phat-trien-dang-trong-cong-nhan-111469.html