Khi chiếc trực thăng bắt đầu hạ thấp độ cao, giàn khoan biển tự nâng PV Drilling VI dần hiện ra trong mắt chúng tôi như một ngọn núi sừng sững.

Kỹ sư Thái Hội Hiền (SN 1978, Tổng Công ty CP Khoan và Dịch vụ khoan dầu khí - PV Drilling, thuộc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam) bồi hồi nhớ lại: “Lúc mới vô nghề, lần đầu ngồi trên trực thăng, ngắm nhìn giàn khoan từ trên cao đang sừng sững giữa biển khơi, mới thấy con đường chinh phục thiên nhiên của người Việt mình vĩ đại biết chừng nào. Đó cũng là động lực giúp tôi gắn bó với công việc đến ngày hôm nay”.

Trên đại công trường giàn khoan, có những lối đi với những bậc cầu thang chênh vênh, thật nhỏ bé giữa biển khơi sâu thẳm. Những đợt sóng dữ dội liên tục đánh vào chân giàn. Chỉ ra một sơ suất nhỏ là mất mạng như chơi.

Anh vui vẻ giải thích: “Khoan dầu khí là ngành nghề đặc biệt nên môi trường làm việc cũng phải đặc biệt. Những người làm việc ở đây đòi hỏi phải có sức chịu đựng phi thường mới có thể trụ nổi. Như các công nhân trên giàn khoan phải đi đôi giày bảo hộ nặng tới cả ki-lô-gam, có mũi bằng thép để có thể chịu được một cục sắt nặng hàng chục ki-lô-gam rơi vào chân nếu không may xảy ra sự cố. Ở đây yếu tố an toàn là trên hết”.

Anh Thái Hội Hiền trong lần về thăm đất liền - Ảnh: Trần Lưu

Anh Hiền xuất thân trong một gia đình nhà nông ở huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. Sau khi tốt nghiệp ngành Cơ khí, Đại học Bách khoa TP. HCM (năm 2013), anh quyết định xin ứng tuyển vào ngành Dầu khí với khát vọng thử thách bản thân.

Ngày đó không ít người nghĩ rằng, làm dầu khí chỉ cần chọc mũi khoan xuống, hút lấy tài nguyên, mang đi bán để làm giàu. Những người làm việc trong ngành này đều lương cao ngất ngưởng. Không ai đánh thuế ước mơ và ước mơ nào cũng đẹp nhưng hiện thực lại không như vậy.

Anh Hiền kể, dù tốt nghiệp ở chuyên ngành nào và có giỏi đến đâu, nhưng khi vào làm việc trong ngành khoan dầu khí thì bất kỳ ai cũng phải trải qua quá trình làm “công nhân học việc”. Với anh, lần đầu được ngồi trực thăng ra giàn khoan là biết bao cảm xúc vui buồn lẫn lộn. Vui vì được ngắm nhìn biển cả mênh mông, sự hùng vĩ của mẹ thiên nhiên, Tổ quốc, được đương đầu với thử thách mới. Còn buồn vì chặng đường phía sau đã không… “dễ ăn” như mình tưởng.

Trên giàn khoan có rất nhiều công việc, bộ phận khác nhau, như: bảo trì máy móc, khoan, kiểm tra, giám sát an toàn, hàng hải… Và những người mới vào làm như anh vào thời điểm đó đều phải học việc tại tất cả các bộ phận.

“Lúc đó là năm 2015, cái thời mà khoa học công nghệ đã bắt đầu bùng nổ. Mình cứ tưởng khoan giếng dầu là một công việc khá nhẹ nhàng, vì được sự hỗ trợ của máy móc, thiết bị công nghệ hiện đại. Thế nhưng vẫn có rất nhiều công việc mà chỉ có thể do người thợ trực tiếp thực hiện bằng tay chứ không có máy móc nào thay thế được”, anh Hiền nói.

Anh cho biết, có những ngày liên tục, trong vai trò công nhân bảo trì, anh mặc đồ bảo ngột ngạt, rồi đu dây lên những vị trí trên cao, hoặc cheo leo giữa muôn trùng sóng nước để kiểm tra từng vị trí. Dù đối mặt với đủ thứ nguy hiểm nhưng bản thân người thợ không có thời gian để lo sợ. Họ phải dành tất cả sự tập trung cho công việc. Bởi, không ai biết được rằng một giàn khoan đã hoạt động dài ngày trên biển, liệu có con ốc, con vít nào hư hỏng, hay có đường dây điện nào bị hở hay không…

Trên một giàn khoan, bộ phận khoan được chia thành 2 nhóm với 2 ca làm việc mỗi ngày, một ca được gọi là một kíp khoan. Mỗi kíp khoan, bao gồm: Đốc công làm nhiệm vụ quán xuyến toàn bộ công việc khoan, đo thả cần, báo cáo số liệu về bờ, quản lý nhân công; kíp trưởng thì thực hiện nhiệm vụ điều khiển máy móc, tời khoan để khoan hay kéo thả cần khoan. Và cuối cùng là những người thợ khoan (tên chức danh là “thợ phụ khoan”), họ cũng chính là những người phải làm việc vất vả nhất trong một kíp khoan. Công việc của thợ khoan là công việc thuộc về chân tay nặng nhọc nhất trong ngành Dầu khí. Người thợ khoan phải đứng làm việc liên tục trong vòng 12 giờ, với những thiết bị nặng, bất kể thời tiết nắng mưa, giông bão; chỉ trừ khi thời tiết quá xấu, bão cấp 10 trở lên thì người thợ khoan mới được nghỉ vì lý do bất khả kháng.

“Nhiệt độ trên mặt giàn những hôm trời nắng có thể vượt quá 40 độ C, cộng với những cơn gió biển khô rát, buộc người công nhân phải có sức chịu đựng phi thường mới có thể trụ vững để làm việc. Những ngày đầu, khi hết ca, tôi mệt đến mức không nuốt nổi cơm, về đến phòng là nằm thiếp đi”, anh Hiền kể.

Theo anh Hiền, PV Drilling là đơn vị làm công việc khoan và cung cấp dịch vụ khoan dầu khí. Có thể hiểu nôm na: Khi đối tác tìm ra dầu, thì nhiệm vụ của PV Drilling là đến vị trí đã xác định, rồi tiến hành các công việc đưa tài nguyên lên mặt đất.

Trước khi triển khai chiến dịch khoan phải làm tốt các công việc chuẩn bị từ khâu lập phương án kỹ thuật thi công giếng khoan hay còn gọi là chương trình khoan đến việc đấu thầu để lựa chọn giàn khoan, các loại vật tư, thiết bị cần thiết và các dịch vụ kỹ thuật, cơ sở hậu cần phục vụ cho công tác khoan. Đối với các giếng khoan ngoài biển, tùy thuộc vào độ sâu nước biển nơi đặt giếng khoan mà người ta lựa chọn loại giàn cho phù hợp. Thông thường ở những nơi có độ sâu nước biển nhỏ hơn 150m (<150m) thì người ta lựa chọn giàn khoan tự nâng để khoan.

Giai đoạn đầu của công việc khoan, được gọi là “khoan mở giếng”. Không tính chiều sâu mực nước biển, khi mũi khoan chạm lớp đất đầu tiên là cả kíp khoan bắt đầu hồi hộp vì không ai có thể biết trước được mũi khoan sẽ đi sâu hàng km vào lòng đất sẽ gặp phải những thứ gì…

“Ở mỗi độ sâu khác nhau, các tầng địa chất cũng khác nhau. Số liệu liên tục được gửi về máy để các kỹ sư khoan tiến hành phân tích, đánh giá, đưa ra biện pháp khoan phù hợp. Do đó, công việc của người thợ khoan thay đổi liên tục, không giờ nào giống giờ nào. Quá trình làm việc, tất cả các bộ phận phải phối hợp vừa chặt chẽ, vừa nhịp nhàng. Ai cũng phải làm việc với thần kinh thép, chỉ sơ suất một chút là thảm họa có thể xảy ra. Trên thực tế, đã từng xảy ra những sự cố gây hư hỏng mũi khoan với thiệt hại lên tới hàng triệu USD. Khắc phục sự cố rất mất thời gian và tốn kém thêm rất nhiều tiền của”.

Khoan giếng chính là công đoạn quyết định trong ngành Dầu khí, đơn giản vì giếng khoan mà không thành công thì không thể nào khai thác dầu lên được. Và đây là một công việc cực kỳ phức tạp, không những đòi hỏi người thợ khoan phải có một sức khỏe tốt mà còn phải làm việc với sự tập trung cao độ, thận trọng, tỉ mỉ đến từng chi tiết nhỏ.

Ngay cả khi giếng ngừng khoan trong thời gian đo địa vật lý thì những người thợ cũng không được nghỉ. Bởi khi đó họ phải chui xuống gầm roto để rửa dung dịch khoan và những hóa chất lắng xuống trong quá trình khoan. Trong môi trường đó, họ phải làm việc môi trường hóa chất ngột ngạt, độc hại. Những thiết bị khoan đều rất nặng nên mỗi sự di chuyển của nó dù rất chậm nhưng nếu bất cẩn sẽ xảy ra tai nạn.

Từ khi bước chân lên máy bay, tai nạn luôn rình rập họ bất cứ lúc nào. Tai họa có thể đến do thời tiết xấu, do trục trặc chuyến bay, nguy cơ cháy nổ, rò rỉ hóa chất, bệnh tật giữa biển khơi...

Làm việc trong điều kiện tiếng ồn mạnh và phải cảnh giác cao độ, nhịp sinh học của người mỗi người đều bị đảo lộn theo ca làm việc, không có cây xanh cùng những điều kiện tương tự trong đất liền…Những ca trực đêm khi trời giông bão “thực sự là ác mộng” khi vừa lo xảy ra sự cố kỹ thuật, vừa có cảm giác sợ hãi bởi cảm giác cô đơn, trơ trọi giữa biển khơi. Đã có một số công nhân dầu khí xin ra khỏi ngành do căng thẳng, vất vả, do điều kiện làm việc khắc nghiệt.

“Vượt qua tất cả, điều khiến chúng tôi hân hoan vui sướng nhất trong đời làm nghề chính là khoảnh khắc nhìn thấy ngọn lửa màu da cam rực cháy lên giữa biển khơi. Đó là ngọn lửa báo hiệu họ đã tìm được một trữ lượng dầu khí dồi dào”, anh Hiền bộc bạch.

Khoát tay một vòng giữa mênh mông trùng khơi, anh Hiền nói: “Giữa đại dương nếu không có đồng hồ thì sẽ rất khó đoán định thời gian như trên đất liền, bởi 4 phía đều chỉ là sóng gió”.

Anh ước tính: Để thực hiện giếng khoan ở độ sâu 5.000 mét, sẽ mất từ 3-6 tháng làm việc ngoài khơi. Và trong chừng ấy thời gian, những khái niệm ngày nghỉ, ngày lễ Tết… luôn là một điều xa xỉ đối với những người dầu khí.

“Ở đây hoàn toàn không có sóng điện thoại, nên smartphone cũng chỉ là thứ vô dụng. 10 năm trước, khi tôi mới vào nghề, internet cũng chưa phủ rộng. Mỗi tuần, một người chỉ được đăng ký gọi điện thoại vệ tinh về cho gia đình với thời gian 5 phút, vì cước phí rất đắt đỏ. Nhớ nhà, nhớ vợ con dữ lắm, nhưng vì công việc phải gác lại niềm riêng. Buồn nhất là khi hết ca, trở về đất liền, đứa con nhỏ khi ấy gặp mình thì khóc thét lên vì tưởng mình là người lạ”, anh kể.

Anh Hiền có 2 con (đang học lớp 3 và lớp 7). Do công việc thường xuyên xa nhà nên mọi chuyện trong đất liền, người thợ trên giàn như anh đều giao hết cho người thân.

“Thương lắm, muốn chia sẻ áp lực gia đình cùng vợ lắm, nhưng chẳng biết phải làm sao!? Bởi công ty không thể điều một chiếc trực thăng chỉ để đưa người thợ vào bờ khi hay tin vợ đẻ, hoặc khi người thân gặp sự cố. Những lúc ấy, anh em động viên nhau: Ðã xác định ra giàn là phải biết hy sinh. Sự thành công nào cũng phải có đánh đổi”.

Màn đêm dần buông, giàn khoan lên đèn sáng rực cả một vùng biển. Trái với khung cảnh lung linh đó là nỗi nhớ da diết về gia đình, về người thân, về đất liền bất tận của những người thợ khoan. Để khuây khỏa, người thợ thường ra mạn giàn ngồi hóng mát. Những cơn sóng biển dữ dội bỗng êm dịu như lời ru ngọt ngào của dòng suối chảy về xuôi. Có người lấy ảnh vợ con ra khoe với đồng nghiệp, rồi ngửa mặt lên ngắm sao trời cùng lời nguyện ước như thời trẻ con vậy.

“Có hôm nhìn ngắm trời mây bất tận, bất chợt nhớ ra mình đang làm việc ở biển Đông. Vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc với biết bao thế hệ đã ngã xuống vì nền độc lập của dân tộc. Lúc đó, sự cô đơn hay vất vả như tan biến, trong tôi và các anh em dâng trào cảm xúc hết mình vì quê hương cống hiến”.

Ngọn lửa báo hiệu họ đã tìm được một trữ lượng dầu khí dồi dào

Bây giờ chuyện liên lạc giữa các giàn với đất liền không còn cách trở. Ai cũng có thể gọi điện thoại về nhà thăm hỏi, chúc Tết người thân khi xuân về... Một hậu phương vững chắc chính là nguồn động lực để những người thợ ngoài giàn yên tâm công tác. "Chính những người vợ của chúng tôi mới là anh hùng. Họ quán xuyến hết việc nhà, nuôi dạy con cái để chúng tôi toàn tâm, toàn ý với công việc".

Trải qua bao khó khăn, vất vả, bây giờ anh Hiền đã trở thành một trong những cán bộ “dày dặn sương gió” nhất tại PV Drilling. Hiện anh là Trưởng nhóm Cơ khí, Phòng Cơ điện - Bảo dưỡng của công ty.

“Dù đã làm việc nhiều năm và đã đổi ca rất nhiều lần, nhưng mỗi khi ra giàn khoan thì tâm trạng mình lại bâng khuâng với cảm xúc sắp xa đất liền. Cùng với đó là tâm trạng háo hức, sẵn sàng cho công việc mới. Niềm vui và nỗi buồn đan xen lẫn lộn”.

Ông Hồ Trọng Thoán – Phó trưởng Ban Tuyên giáo Đảng ủy PV Drilling cho biết, các cán bộ, công nhân làm việc trên giàn khoan dầu khí hầu hết đều là những công việc nặng nhọc, nguy hiểm… Thời gian qua, dưới sự chỉ đạo của Đảng ủy, sự quan tâm của các cấp lãnh đạo Tổng Công ty, Công đoàn PV Drilling đã nỗ lực chăm lo đời sống cho cán bộ, anh chị em công nhân lao động. Hiện tại, trên các giàn khoan được thiết kế đạt chuẩn với các khu chức năng hiện đại: phòng ngủ khép kín sạch sẽ, phòng giải trí, phòng tập gym, phòng học, khu bếp lao động.

Hơn 22 năm thành lập, phát triển, PV Drilling đã xây dựng được một tổ chức Công đoàn lớn mạnh với hơn 2.300 đoàn viên, người lao động. Đặc biệt là trong nhiệm kỳ 2017-2023, Công đoàn luôn đi đầu trong công tác xây dựng phong trào thi đua yêu nước với trên 240 sáng kiến cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất được Hội đồng Khoa học công nghệ Tổng Công ty, các đơn vị thành viên xét duyệt công nhận sáng kiến cấp Tổng Công ty, cấp đơn vị và được áp dụng vào hoạt động sản xuất kinh doanh.

Tất cả các sáng kiến đã giúp nâng cao tính an toàn, tiết kiệm được thời gian và chi phí sản xuất. Đặc biệt, các sáng kiến, sáng chế trong 3 năm qua đã giúp PV Drilling tiết giảm được nhiều chi phí quản lý doanh nghiệp, tiết kiệm chi phí quản lý, vận hành sản xuất với tổng số tiền lên đến hàng trăm tỷ đồng. Với những thành tích đã đạt được trong nhiệm kỳ 2017-2023, Công đoàn PV Drilling đã vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì do Chủ tịch nước trao tặng.

Hiện PV Drilling đang sở hữu những giàn khoan hiện đại bậc nhất trên thế giới, có sức chứa hàng trăm người với đủ loại máy móc, thiết bị. Mỗi khi giàn khoan được hạ xuống kéo đi trên biển là những con người trên đó lại sắp bắt đầu công việc mới. Với họ, nắng gắt hay mưa bão, giờ đã quá đỗi quen thuộc bởi sự thành công nào mà không có đánh đổi, hy sinh. Bởi họ có niềm tin: Mỗi giọt mồ hôi nhỏ xuống sẽ là những dòng dầu khí được đưa lên cho sự phát triển của Tổ quốc…