Nhộn nhịp hương đen làng Chóa

Mùa làm hương lớn nhất trong năm

Trong tiềm thức của mỗi người dân Việt Nam, nén hương thơm là một nét đẹp văn hoá thiêng liêng để tỏ lòng biết ơn sâu sắc của con cháu đối với ông bà tổ tiên; điều không thể thiếu trong mỗi dịp lễ, Tết. Có lẽ, vì ý nghĩa cao đẹp này mà người dân làng Chóa chẳng bao giờ có ý định bỏ nghề làm hương đen truyền thống.

Giáp Tết, những người dân làng Chóa càng miệt mài nấu nhựa trám, nghiền than, trộn bột, se nhang làm hương với mong muốn mang đến một cái Tết đầm ấm, an vui và bình yên đến mọi nhà.

Cả làng tất bật vào vụ làm hương lớn nhất trong năm, tấp nập khách bán buôn, mua lẻ xa gần tìm về nơi đây. Hương đen hiện được người dân làng Chóa làm quanh năm thay vì chỉ làm theo mùa như trước đây, nhưng dịp Tết Nguyên đán nhu cầu tăng cao đột biến.

Hương đen truyền thống của người dân làng Chóa được kế thừa từ ông cha. Ảnh: M.A

Quanh làng, đâu đâu cũng bắt gặp âm thanh se hương lách cách vui tai. Trước sân mỗi nhà đều tràn ngập sắc màu đỏ, đen, vàng nhạt của những cây hương thành phẩm, chân hương, que hương và cả những nụ cười mến khách của người dân Bắc Ninh vốn dĩ hiền hậu, chăm chỉ, chân chất.

Kiên trì, tỉ mỉ

Cơ sở sản xuất hương đen của bà Ngô Thị Bẩy là một trong những cơ sở sản xuất lâu năm và là xưởng sản xuất lớn của thôn Lạc Trung. Những ngày này, gia đình bà Bẩy lúc nào cũng phải duy trì 6 người làm liên tục để kịp đơn hàng trả cho thương lái bán Tết. “Gia đình làm hương quanh năm, nhưng cứ đến tháng 11, 12 Âm lịch phải mở rộng sản xuất gấp nhiều lần ngày thường mới đủ hàng giao cho khách”, bà Bẩy nói.

Nguyên, vật liệu làm hương đen của người dân làng Chóa hoàn toàn đến từ thiên nhiên như nhựa trám, than hoa, cây nứa, cật tre và nước giếng. Nhựa trám trộn với bột than hoa sau đó xe với cốt hương bằng tre nứa, giúp hương khi thắp lên có mùi thơm đậm đà hơn. Xe hương là công đoạn đòi hỏi người thợ phải kiên trì và tỉ mỉ.

Ngày nay, nhiều gia đình đã đầu tư một số máy móc giúp sản xuất hương dễ dàng hơn nhưng không làm thay đổi chất lượng của hương, đồng thời giúp người làm an toàn, đạt năng suất và cho thu nhập cao hơn. Xưởng sản xuất của bà Bẩy cũng là xưởng tiên phong trong việc ứng dụng máy móc vào sản xuất hương.

Bà Bẩy chia sẻ, để có được những cây hương sạch, người làm hương phải cầu kỳ trong từng công đoạn, từ khâu chuẩn bị nguyên liệu làm bột hương, chân hương đến những công đoạn để tạo thành sản phẩm hoàn thiện. Hương đen làng Chóa vốn nổi tiếng bởi nguyên liệu hoàn toàn tự nhiên, không có hóa chất.

Hướng dẫn an toàn cho người thợ

Để tạo nên những cây hương đạt chuẩn, bước đầu tiên phải chọn lựa nguyên liệu thật cẩn thận, kĩ càng. Nhựa trám, than hoa không được bị bẩn hay lẫn tạp chất. Nứa được ngâm khoảng 03 tháng rồi được vót thành que hương và đem phơi khô. Người dân làng Chóa chủ yếu sản xuất ra 05 loại hương, loại 1,2m; 1m; 80cm; 50cm và 30cm, mỗi bó hương gồm 100 que hương được bó và đóng gói kĩ càng.

Xưởng làm hương đen của gia đình bà Ngô Thị Bẩy đã đầu tư máy móc để nâng cao năng suất lao động, giúp cho người lao động có thêm thu nhập. Ảnh: M.A

Hỗn hợp từ nhựa trám đun sôi và than hoa được cho vào máy nghiền để tạo độ mịn dẻo, rồi được cắt thành miếng nhỏ cho vào nồi hấp cách thủy. Công đoạn cuối cùng là xe hương. Ngày xưa tất cả các công đoạn đều được làm bằng tay nên khá vất vả; bụi nguyên vật liệu có thể ảnh hưởng tới sức khỏe người thợ. Hiện nay, nhờ có máy móc nên công việc đơn giản hơn nhiều, người thợ cũng an toàn hơn.

“Khâu trộn nguyên liệu rất quan trọng, công đoạn này quyết định phần lớn việc tạo nên hương thơm khác biệt cho loại hương đen đặc trưng của làng Chóa. Để làm nên một que hương thành phẩm, là biết bao kinh nghiệm, biết bao tâm huyết, sự tỉ mỉ và cẩn trọng trong từng cách làm của người làm hương”, bà Bẩy chia sẻ.

Máy móc phục vụ cho việc sản xuất hương cũng không quá phức tạp. Xưởng của bà rất chú trọng hướng dẫn an toàn cho người làm hương, nhất là người thợ mới, từ sử dụng nguồn điện, đến bật tắt máy, vừa đảm bảo được tiến độ, vừa đảm bảo sức khỏe.

Hương đen khi đốt lên có mùi thơm đặc trưng của nhựa trám, khói hương không bị đen nhà. Điều đặc biệt là hương đen làng Chóa dù có bị thấm nước cũng vẫn cháy được. Từng que hương mịn màng mang mùi thơm nhẹ nhàng của mẹ thiên nhiên ban tặng. Nghề làm hương không mang lại sự giàu có như nhiều nghề khác, nhưng người làng Chóa vẫn trân trọng và giữ nghề cho đến ngày nay bởi đó là một nghề mà cha ông họ đã tìm tòi, sáng tạo, gắn liền với đời sống tinh thần của bao người.

Quảng Nam: Không để nợ BHXH làm ảnh hưởng đến tư tưởng người lao động Thông tin từ Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Nam cho biết, tổng số tiền nợ bảo hiểm xã hội BHXH), bảo hiểm y tế ...

Chợ Tết Công đoàn: Mang hương xuân đến đoàn viên, người lao động Đồng chí Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Sóc Trăng cho biết, ngay từ khi đón nhận chủ trương của Tổng LĐLĐ Việt Nam ...

Nhộn nhịp lao động thời vụ dịp Tết Sắp đến Tết Nguyên đán 2023, nhu cầu mua sắm, tiêu dùng của người dân tăng cao. Đây cũng là thời điểm các doanh nghiệp ...