Ngọn bút, đời người và lý tưởng không đổi
Nhà báo Hồ Quang Lợi cho ra mắt cuốn sách mới mang tên “Sự thật, lẽ phải và ngọn bút”. Một cái tên không bóng bẩy, không khoa trương, mà như chính con người ông: điềm đạm, sắc sảo, bản lĩnh, và luôn viết bằng cả lý trí lẫn trái tim.
Một bài báo, một cách sống
Bài đầu tiên trong sách có tên “Một thế kỷ chiến đấu vì đất nước và nhân dân”. Không chỉ là một bài viết. Đó là một tuyên ngôn nghề nghiệp, một cái nhìn xuyên suốt về vai trò của báo chí cách mạng trong suốt hành trình dựng nước và giữ nước. Và cũng là cách để tác giả xác tín lại lý do vì sao mình đã chọn và sống trọn với nghề báo hơn bốn thập kỷ.
Từ chiến trường đến tòa soạn
Năm 1979, ông từ Romania về nước thì chiến sự biên giới nổ ra. Hồ Quang Lợi nhập ngũ. Mang theo trong ba lô giáo trình báo chí. Những bài viết đầu tiên ra đời giữa khói súng. Chân thật. Mộc mạc. Đầy tim và tay nghề còn non.
Hai năm giữa đại đội, ông sống cùng anh em chiến sĩ, lắng nghe và viết lại những điều mắt thấy tai nghe. Những bài báo đời thường nhưng lay động lòng người. Từ chiến trường, ông trở về tòa soạn, bắt đầu chặng đường hơn 40 năm chính luận – một hành trình bền bỉ và đầy trách nhiệm.
 |
| Nhà báo Hồ Quang Lợi. Ảnh: NVCC. |
Một đời viết lại trong sách
“Sự thật, lẽ phải và ngọn bút” không đơn thuần là tập hợp bài viết. Đọc kỹ, có thể thấy đây là một cuốn sách đối thoại giữa một người làm báo từng trải và thời đại mà ông đang sống. Ở đó có chiến tranh và hòa bình, có đổi mới và hội nhập, có mạng xã hội, AI, và cả nỗi lo về những giá trị đang phai mờ trong đời sống thông tin.
Chương đầu tiên: Mạch đập thời đại – đặt ra câu hỏi: “Việt Nam – chân lý Việt Nam là gì?”. Tác giả không trả lời bằng lý luận khô cứng mà bằng quan sát, chiêm nghiệm, cảm xúc. Những điều đã thấy, đã sống, đã tin. Ông không áp đặt kết luận. Ông để người đọc tự chiêm nghiệm, cùng ông tìm ra những mạch sâu của thời cuộc.
 |
Tâm thế cầm bút – một chương đặc biệt
Chương “Tâm thế cầm bút” là phần lặng mà sâu nhất. Ở đó, người đọc không chỉ thấy lý thuyết làm báo, mà còn cảm nhận được phẩm chất của một người viết không to tiếng nhưng luôn rõ ràng. Một người đặt sự trung thực và nhân văn lên trước cả sự nổi bật hay gây sốc.
Ông viết: “Một nhà báo giỏi đương nhiên phải là nhà báo có đạo đức”. Và nhấn mạnh rằng, đạo đức là điều giữ cho ngòi bút không chệch khỏi giá trị cốt lõi. Báo chí không chỉ là thông tin. Nó còn là lẽ phải, là nhân văn, là trách nhiệm với cộng đồng.
Ông không né tránh các hiện tượng lệch chuẩn trong nghề. Ông gọi đúng tên, nhưng không mạt sát. Ông chỉ ra vấn đề, nhưng không quên đề xuất con đường giữ gìn. Đó là bản lĩnh của một người làm báo đã đi qua đủ những đổi thay để biết điều gì cần giữ lại.
 |
| Nhà báo Hồ Quang Lợi, khi là Phó Tổng Biên tập Báo Quân đội nhân dân cùng đồng nghiệp Báo Quân đội nhân dân đến thăm Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh: Trần Hồng. |
Báo chí là để đấu tranh. Nhưng cũng là để yêu thương.
Hồ Quang Lợi tin rằng báo chí không chỉ là phản ánh mà phải là đấu tranh. Nhưng không phải để chống lại ai mà để bảo vệ điều đúng, để chống lại cái sai, cái ác, cái giả; và cũng để gìn giữ lòng trắc ẩn.
Ông viết: “Làm nghề vì công lý và lẽ phải là chưa đủ. Báo chí còn cần thấm đẫm tinh thần nhân văn.” Một bài báo hay không chỉ đúng, mà còn phải có tình.
Khi trí tuệ nhân tạo không thể thay thế trái tim
Thế giới đã khác. AI có thể viết bài, dựng ảnh, tạo giọng nói nhưng không thể thay thế trái tim. Không thể rung động thay con người. Không thể cảm nhận nỗi đau, niềm vui, khát vọng của người dân. Và do đó, không thể làm báo như một con người thật.
Ông nhắc: tốc độ không còn là lợi thế duy nhất. Chính kiến, chiều sâu, và tính nhân văn mới là yếu tố sống còn của báo chí.
 |
| Nhà báo Hồ Quang Lợi, khi là Tổng Biên tập Báo Hà Nội mới dẫn đầu đoàn nhà báo Báo Hà Nội mới đến thăm Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh: Viết Thành. |
Một người viết chính luận bằng sự tử tế và lặng thầm
Cuốn sách “Sự thật, lẽ phải và ngọn bút” không chỉ cho thấy một nhà báo có tư duy sắc bén và tầm nhìn rộng. Quan trọng hơn, nó phản ánh một tâm thế làm nghề thận trọng, có suy nghĩ, có trách nhiệm với từng câu chữ mình viết ra.
Hồ Quang Lợi là nhà báo chính luận, nhưng không lạnh lùng. Ông không tạo ra những lập luận dồn dập để áp đảo người đọc, mà chọn cách trình bày nhẹ nhàng, chắc chắn và tôn trọng người nghe. Chính phong cách ấy tạo nên sự đặc biệt của cuốn sách – một cuốn sách có thể đọc nhanh, nhưng tốt hơn là nên đọc chậm.
* Bài viết nhân dịp ra mắt sách "Sự thật, lẽ phải và ngọn bút" của nhà báo Hồ Quang Lợi – kỷ niệm 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam.
Liên quan
Tin mới hơn
Ninh Bình: Công đoàn tích cực tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá
Quản lý số lượng đông đảo đoàn viên, người lao động, các cấp Công đoàn tỉnh Ninh Bình có vai trò quan trọng trong công tác nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá.
Đảm bảo bữa ăn ca an toàn, vì sức khỏe người lao động
Bên cạnh sự chủ động của doanh nghiệp, các cơ quan chức năng thành phố Huế đang siết chặt kiểm tra an toàn thực phẩm tại bếp ăn công nghiệp, nơi những bữa cơm quyết định sức khỏe, năng suất và cả sự an tâm của hàng chục nghìn người lao động.
Cai nghiện thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên: Cha mẹ cần đồng hành, không áp đặt
Thay vì chỉ trích hay trừng phạt con, các chuyên gia khuyến nghị: vai trò đồng hành, lắng nghe và thấu hiểu của cha mẹ chính là “liều thuốc” quan trọng giúp con vượt qua cám dỗ của thuốc lá điện tử. Cai nghiện thành công không bắt đầu từ sự áp đặt, mà từ kết nối yêu thương trong gia đình.
Tin tức khác
Hành trình 365 ngày của bác sĩ đồng hành với người cai nghiện thuốc lá
BS. Trần Thanh Hương - Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai bắt đầu hành trình đồng hành với người cai nghiện thuốc lá từ năm 2017. Tám năm trôi qua, chị không thể nhớ hết số bệnh nhân từng tư vấn, chỉ nhớ rõ một điều: mỗi hành trình là một cuộc chiến và chị là người đi cùng họ không rời nửa bước.
Hơn 6.000 người tham gia thi trực tuyến phòng, chống tác hại thuốc lá
Tính đến trưa 3/7, đã có hơn 6.000 cán bộ, đoàn viên, người lao động tham gia Cuộc thi trực tuyến về phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2025.
Đề xuất 2 phương án tăng lương tối thiểu vùng từ 1/1/2026
Tại phiên họp thứ nhất của Hội đồng Tiền lương quốc gia, đại diện Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết dựa trên kết quả khảo sát và những chỉ đạo của trung ương, báo cáo tình hình kinh tế - xã hội thời gian qua, Tổng Liên đoàn đề xuất 2 phương án tăng lương tối thiểu vùng.
Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi) – Động lực đổi mới thể chế, kiến tạo nền công vụ chuyên nghiệp
Ngày 24/6/2025, tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã biểu quyết thông qua Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi) với sự đồng thuận cao. Đây là dấu mốc quan trọng trong tiến trình cải cách thể chế, nhằm xây dựng một nền công vụ chuyên nghiệp, hiện đại, liêm chính và thực sự vì dân.
Lương không đủ sống: Công nhân ăn gì, tích gì, mơ gì?
Là người làm báo chí Công đoàn, hôm nay tôi dành sự chú ý đặc biệt cho cụm từ “lương tối thiểu”. Đó không chỉ là một con số kỹ thuật được tính toán sau mỗi phiên họp Hội đồng Tiền lương quốc gia. Với người lao động, đó là miếng cơm, là giới hạn giữa đủ sống và chật vật.
Tăng lương tối thiểu vùng là yêu cầu cấp thiết từ thực tiễn
Tại phiên thảo luận ngày 18/6 của Quốc hội, đại biểu Quốc hội Thái Thu Xương - Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã đề xuất Quốc hội và Chính phủ cần xem xét điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng từ tháng 7/2025, dựa trên tình hình thực tế về đời sống người lao động hiện nay.