Xung quanh về vấn đề này, phóng viên Tạp chí Lao động và Công đoàn đã có cuộc trao đổi với ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, Trưởng Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).

Video phỏng vấn ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam.

PV: Thưa ông! Cuối năm là thời điểm “làn sóng” rút BHXH 1 lần tăng cao, với vai trò là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, Trưởng Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) tỉnh, xin ông cho biết tỉnh đã có chủ trương gì về vấn đề này?

Ông Trần Anh Tuấn: Theo báo cáo của BHXH tỉnh Quảng Nam, 9 tháng của năm 2023, số trường hợp được giải quyết chế độ hưởng BHXH 01 lần là 14.913 người, tăng 42% so với cùng kỳ 09 tháng năm 2022.

Nguyên nhân của tình trạng rút BHXH 01 lần tăng là do đa số người lao động (NLĐ) có thu nhập không cao, khả năng tích lũy tài chính không nhiều, ảnh hưởng sau dịch Covid - 19 dẫn đến khi mất việc làm phải đối mặt với các nhu cầu tài chính trước mắt rất lớn, hầu hết lao động trẻ có tâm lý chỉ quan tâm đến nhu cầu trước mắt hơn là nhu cầu hưởng lương hưu khi về già.

Bên cạnh đó, tình hình sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn, đặc biệt trong giai đoạn từ năm 2020 đến nay, dẫn đến nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động, thu hẹp quy mô sản xuất, kinh doanh, cắt giảm lao động, tình trạng lao động thiếu việc làm, không có việc làm, mất việc làm gia tăng số người hưởng BHXH 01 lần.

Trước thực trạng trên, UBND tỉnh Quảng Nam đã ban hành Công văn số 6528/UBND-KGVX ngày 25/9/2023 “về việc tăng cường tuyên truyền hạn chế tình trạng người lao động nhận BHXH một lần”; chỉ đạo các sở, ban, ngành và các cơ quan liên quan đẩy mạnh truyền thông bằng nhiều hình thức, phương pháp phù hợp để NLĐ nhận thức rõ hơn về ý nghĩa, lợi ích của chính sách BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) trong việc ổn định đời sống, nhất là trong giai đoạn hiện nay. Đồng thời, chỉ đạo các sở, ngành liên quan hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, phát triển thị trường lao động nhằm duy trì việc làm cho NLĐ.

Cùng với đó, lãnh đạo tỉnh cũng yêu cầu các cơ quan liên quan tăng cường chỉ đạo, phát huy hiệu quả các chính sách nhằm giải quyết các khó khăn về tài chính trước mắt của NLĐ như chính sách hỗ trợ vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội, các ngân hàng thương mại…; kiến nghị Quốc hội sửa đổi quy định chính sách cho phù hợp, gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích NLĐ tham gia BHXH.

PV: Qua trao đổi với tổ chức Công đoàn lấy ý kiến NLĐ tham gia góp ý vào Dự thảo Luật BHXH sửa đổi bổ sung, NLĐ yêu cầu khi rút BHXH không để lại 50% như dự thảo và thời gian đóng BHXH để hưởng hưu trí rút ngắn còn 15 năm. Ông nhìn nhận vấn đề này như thế nào?

Ông Trần Anh Tuấn: Theo tôi, đây là vấn đề cần phải cần phải xem xét, đánh giá cụ thể ưu, nhược điểm của từng phương án để đưa ra được phương án tối ưu nhất, đảm bảo hài hòa giữa quyền lợi trước mắt của NLĐ và chính sách an sinh xã hội về lâu dài. Vấn đề này cần phải sát với thực tế, xuất phát từ những người “trong cuộc”, mà người trong cuộc trước hết phải là tiếng nói của công đoàn, tiếng nói của NLĐ trực tiếp, trên cơ sở đó chúng ta có chắc lọc cụ thể.

PV: Hiện nay, tình trạng nợ BHXH tại các doanh nghiệp vẫn còn rất cao; tỉnh Quảng Nam có giải pháp gì về vấn đề này?

Ông Trần Anh Tuấn: Theo báo cáo của BHXH tỉnh, tính đến ngày 30/10/2023, tổng số nợ BHXH, BHTN, BHYT, Tai nạn lao động - Bệnh nghề nghiệp là 454,68 tỷ đồng. Trong đó, nợ BHXH là 348,13 tỷ đồng; BHTN: 18, 54 tỷ đồng; BHYT: 83,25 tỷ đồng và Tai nạn lao động - Bệnh nghề nghiệp 4,74 tỷ đồng.

Ngành chức năng của tỉnh đã thực hiện các giải pháp, biện pháp thu hồi tiền chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ trên địa bàn tỉnh, cụ thể như sau:

Một là, chỉ đạo BHXH tỉnh thực hiện nghiêm quy trình đôn đốc thu, thu hồi nợ theo quy định của BHXH Việt Nam và pháp luật hiện hành; làm việc trực tiếp với các đơn vị, doanh nghiệp nợ BHXH để tìm ra các nguyên nhân; đề xuất, kiến nghị với UBND tỉnh, BHXH Việt Nam các giải pháp phù hợp đối với từng đối tượng, đơn vị. Đồng thời, chuyển hồ sơ, tài liệu đối với những đơn vị có hành vi trốn đóng, gian lận BHXH đến cơ quan Công an theo quy định.

Các ngành chức năng của tỉnh tổ chức thanh tra, kiểm tra những đơn vị, doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT trên địa bàn.

Hai là, giao nhiệm vụ Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tham mưu triển khai thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về chính sách BHXH, BHTN theo quy định của pháp luật; chủ trì, phối hợp với BHXH tỉnh, LĐLĐ tỉnh và các đơn vị liên quan tham mưu, đề xuất UBND tỉnh quyết định thành lập đoàn kiểm tra, thanh tra liên ngành, tổ chức kiểm tra và xử lý kiên quyết theo thẩm quyền và theo quy định của pháp luật đối với các hành vi vi phạm chính sách, pháp luật BHXH, BHTN nhằm kịp thời ngăn ngừa tình trạng trốn đóng, chậm đóng BHXH, BHTN đảm bảo quyền lợi của người lao động.

Trên cơ sở tham mưu của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1711/QĐ-UBND ngày 15/8/2023 kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp tại một số doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.

Ba là, giao nhiệm vụ cho các thành viên Ban chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT các cấp căn cứ vào chức trách nhiệm vụ được giao phối hợp với cơ quan BHXH tập hợp, củng cố hồ sơ, tài liệu để xử lý các đơn vị có hành vi trốn đóng, gian lận BHXH, BHYT theo quy định; giải quyết dứt điểm các đơn vị chậm đóng tiền BHXH, BHYT kéo dài.

Bốn là, chỉ đạo UBND các huyện, thị xã, thành phố tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, đẩy mạnh hoạt động đôn đốc thu hồi tiền chậm đóng BHXH, BHYT; kiên quyết xử lý đối với những đơn vị cố tình chây ỳ, trốn đóng, chậm đóng BHXH, BHYT; tổ chức thanh tra, kiểm tra liên ngành các đơn vị, doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT trên địa bàn.

BHXH tỉnh Quảng Nam ra quân tuyên truyền về chính sách BHXH, BHTN, BHYT trên địa bàn tỉnh.

PV: Ngày 30/5/2023, Tỉnh uỷ Quảng Nam ban hành Chỉ thị số 39 về “tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHTN, BHYT trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2022- 2025”. Đến nay, việc thực hiện Chỉ thị này như thế nào, thưa đồng chí!

Ông Trần Anh Tuấn: Để triển khai thực hiện Chỉ thị số 39 của Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch số 47/KH-BCĐ ngày 18/5/2023 về Kế hoạch hoạt động của Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh năm 2023; trong đó đề ra các chỉ tiêu, nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp thực hiện cụ thể; Ban hành Công văn 3571/UBND-KGVX ngày 08/6/20223 về việc triển khai thực hiện Chỉ thị số 39-CT/TU ngày 30/5/2023 của Tỉnh ủy Quảng Nam; tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả thực hiện chính sách BHXH, BHTN, BHYT trên địa bàn tỉnh trong 07 tháng đầu năm 2023, triển khai nhiệm vụ và bàn các giải pháp thực hiện trong thời gian đến vào ngày 30/8/2023. Sau Hội nghị, ban hành Thông báo số 279/TB-UBND ngày 08/9/2023 để Bảo hiểm xã hội tỉnh, các Sở, Ban, ngành liên quan căn cứ thực hiện; trong đó, giao Bảo hiểm xã hội tỉnh tập trung triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 39-CT/TU ngày 30/5/2023 của Tỉnh ủy. Kết quả cụ thể như sau:

Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh về đẩy mạnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHXH, BHYT, nhất là trách nhiệm và quyền lợi của người sử dụng lao động, người lao động khi tham gia BHXH, BHYT; những nội dung cơ bản, những điểm mới sửa đổi chính sách, pháp luật BHXH, BHYT; BHXH tỉnh đã cùng với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Sở Lao động TBXH thực hiện Chương trình Khách mời trường quay trên sóng Đài Phát thanh - truyền hình tỉnh; phối hợp với Báo Quảng Nam thực hiện nhiều tin, bài phóng sự tuyên truyền nội dung Chỉ thị này; tuyên truyền thông qua mạng xã hội…tiếp tục tham mưu UBND tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo triển khai có hiệu quả các chính sách, pháp luật BHXH, BHTN, BHYT trên địa bản tỉnh.

Chỉ đạo ngành y tế, các cơ sở khám, chữa bệnh trên địa bàn tỉnh thực hiện nghiêm các quy định về khám, chữa bệnh và sử dụng quỹ BHYT; không ngừng nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, bảo đảm quyền lợi, sự hài lòng của người bệnh khi khám, chữa bệnh BHYT; tổ chức đấu thầu thuốc, vật tư y tế đảm bảo các cơ sở cung ứng thuốc, vật tư y tế đầy đủ, không để người bệnh tự mua các thuốc, vật tư y tế thuộc phạm vi được hưởng BHYT. Đến nay, đã khắc phục được cơ bản thực trạng thiếu thuốc trên địa bàn tỉnh.

Xin cảm ơn ông đã dành thời gian cho cuộc trao đổi này!

Phóng viên Tạp chí Lao động và Công đoàn trao đổi với ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, Trưởng Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN.