Đồng chí Nguyễn Chí Công – Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh Nghệ An cho biết, 10 năm qua, các cấp công đoàn trong tỉnh đã tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Luật Công đoàn 2012. Qua đó, đi cùng với việc chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho đoàn viên, người lao động (NLĐ), các cấp công đoàn đã làm tốt công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở (CĐCS); đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn.

Đồng chí Nguyễn Chí Công cho biết thêm, khi Luật Công đoàn Việt Nam được Quốc hội thông qua, trên địa bàn tỉnh Nghệ An, tình hình kinh tế, xã hội có sự chuyển dịch và phát triển mạnh mẽ. Nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách mới của tỉnh đã thu hút các doanh nghiệp trong và ngoài nước đến đầu tư sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là doanh nghiệp FDI thuộc các tập đoàn may mặc, điện tử,… Các doanh nghiệp đã đầu tư xây dựng hàng chục nhà máy trên địa bàn tỉnh, tạo việc làm cho hàng chục nghìn công nhân lao động, đây là điều kiện thuận lợi để tổ chức Công đoàn vận động, tập hợp phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS.

Cùng với đó, hoạt động của Công đoàn Nghệ An luôn nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Tổng LĐLĐ Việt Nam, của Tỉnh uỷ Nghệ An, sự phối hợp, tạo điều kiện của chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở; đoàn viên, NLĐ đã nỗ lực phấn đấu, vượt qua khó khăn, thách thức, hoàn thành toàn diện các chỉ tiêu mà Nghị quyết đại hội công đoàn các cấp đề ra.

Năm 2012, trên địa bàn tỉnh Nghệ An có 373 CĐCS khối doanh nghiệp, với 30.334 đoàn viên, đến năm 2022, số lượng đã tăng lên 542 CĐCS với 80.572 đoàn viên. Khu vực hành chính nhà nước tại một số nơi có sự sắp xếp lại, sáp nhập, giải thể theo chủ trương tinh giản bộ máy nhà nước nên số CĐCS có sự thay đổi, năm 2013 có 2.589 CĐCS, đến năm 2022 còn 2.342 CĐCS.

Thực hiện trách nhiệm, hiệu quả Luật Công đoàn 2012

Song song với đó, LĐLĐ tỉnh Nghệ An cũng ban hành các văn bản triển khai Luật Công đoàn 2012 đến các công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở; chỉ đạo các đơn vị xây dựng kế hoạch tuyên truyền, triển khai Luật Công đoàn 2012 đến đông đảo đoàn viên, NLĐ. Đồng thời, tham mưu cho UBND tỉnh ban hành văn bản triển khai Nghị định 191/2013/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn về tài chính công đoàn, trong đó đặc biệt quan tâm đến việc yêu cầu các doanh nghiệp chưa có tổ chức Công đoàn có trách nhiệm đóng kinh phí công đoàn.

Ngoài ra, LĐLĐ tỉnh Nghệ An đã xây dựng quy chế phối hợp công tác với chính quyền, chuyên môn đồng cấp. Định kỳ hằng năm, LĐLĐ tỉnh đều xây dựng kế hoạch và ký chương trình phối hợp với Uỷ ban nhân dân (UBND) tỉnh, Bảo hiểm xã hội (BHXH), Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH), Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) tỉnh, Cục Thuế tỉnh, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, Ban Thi đua khen thưởng tỉnh,... Đồng thời 100% CĐCS xây dựng quy chế phối hợp với chính quyền, chuyên môn đồng cấp ngay từ đầu nhiệm kỳ.

Qua 10 năm triển khai Luật Công đoàn 2012, LĐLĐ tỉnh Nghệ An đã tổ chức đánh giá toàn diện về kết quả thực hiện. Trong đó, tập trung vào các nội dung: Quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn; việc thực hiện các quy định của Luật Công đoàn 2012 về các hành vi bị nghiêm cấm; hệ thống tổ chức, bộ máy và cán bộ công đoàn; quyền đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ; quyền tham gia quản lý nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội; quyền tham gia thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp; việc thực hiện trách nhiệm của nhà nước, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đối với công đoàn; những bảo đảm hoạt động của công đoàn; về tài chính, tài sản công đoàn; việc giải quyết tranh chấp, xử lý vi phạm pháp luật về công đoàn.

Theo đánh giá, Nghệ An đã làm tốt các nhiệm vụ về phát triển đoàn viên; đại diện, bảo vệ quyền lợi cho đoàn viên, NLĐ; phối hợp giải quyết tranh chấp, xử lý vi phạm pháp luật về công đoàn; tham gia thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.

Từ năm 2013 đến ngày 30 tháng 6 năm 2022, Nghệ An đã phát triển mới 38.523 đoàn viên. Toàn tỉnh hiện có 542 CĐCS doanh nghiệp, với 80.572 đoàn viên; hoàn thành chỉ tiêu phát triển đoàn viên do Tổng LĐLĐ Việt Nam giao và được Tổng LĐLĐ Việt Nam tặng Cờ thi đua về thành tích phát triển đoàn viên.

Còn những bất cập, hạn chế

Một số đề xuất, kiến nghị bổ sung, sửa đổi Luật Công đoàn 2012

Luật Công đoàn 2012 được ban hành trước khi Hiến pháp 2013 được thông qua nên có những quy định chưa hoàn toàn tương thích với Hiến pháp. Ngoài ra, những năm gần đây, Quốc hội đã ban hành nhiều luật mới có nội dung liên quan đến quyền và lợi ích của NLĐ và tổ chức Công đoàn. Trong đó, có nhiều nội dung mới về quan hệ lao động, về quyền công đoàn tại doanh nghiệp có sự khác biệt so với các quy định của Luật Công đoàn 2012. Do vậy, Luật Công đoàn 2012 cần được sửa đổi, bổ sung nhằm đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ với Hiến pháp và hệ thống pháp luật hiện hành.

Trong báo cáo đánh giá 10 năm thực hiện Luật Công đoàn 2012, LĐLĐ tỉnh Nghệ An đã nêu rõ những đề xuất, kiến nghị bổ sung, sửa đổi Luật Công đoàn 2012.

Cụ thể như: Do đối tượng, phạm vi điều chỉnh của Luật Công đoàn 2012 còn hẹp so với sự phát triển nhanh chóng, đa dạng của lực lượng lao động và yêu cầu nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức Công đoàn nên cần mở rộng về đối tượng, phạm vi điều chỉnh. Cần có quy định về bảo đảm điều kiện hoạt động công đoàn, tăng thời gian hoạt động dành cho chủ tịch công đoàn tại các doanh nghiệp có đông công nhân lao động theo các mức phù hợp. Có giải pháp hiệu quả bảo vệ cán bộ CĐCS; khuyến khích, động viên cán bộ CĐCS tham gia hoạt động. Cần quy định cụ thể các hành vi bị nghiêm cấm trong Luật Công đoàn và thống nhất, đồng bộ với quy định của Bộ luật Lao động 2019 để đảm bảo thực thi quyền công đoàn cũng như cơ chế bảo vệ cán bộ công đoàn.

Tiếp đó, cần quy định về việc đảm bảo công khai, minh bạch tài chính công đoàn, thiết chế công đoàn để phục vụ lợi ích cho đoàn viên, NLĐ và các hoạt động của công đoàn trong tình hình mới. Cần bổ sung quy định về cán bộ công đoàn chuyên trách tại các doanh nghiệp có từ 2.000 công nhân trở lên, có quy định cơ chế chính sách, chế độ tiền lương, cơ chế bảo vệ cho số cán bộ này, đề nghị triển khai theo Quyết định 1617/QĐ-TLĐ ngày 31/12/2014 của Tổng LĐLĐ Việt Nam. Có như vậy, CĐCS tại các doanh nghiệp mới thực sự mạnh và cạnh tranh với tổ chức do NLĐ thành lập.

Đồng thời, nên ban hành các chính sách riêng cho đội ngũ cán bộ công đoàn để thu hút nguồn nhân lực có chất lượng trong hoạt động công đoàn, trong đó cần có cơ chế bổ sung biên chế là cán bộ công đoàn cho phù hợp với đặc điểm tình hình của từng tỉnh, thành phố. Đề nghị việc giao biên chế cán bộ công đoàn chuyên trách phải căn cứ vào 2 chỉ tiêu là số lượng CĐCS và số lượng đoàn viên/biên chế.

LĐLĐ tỉnh Nghệ An cũng đề nghị bổ sung quy định: “Cơ quan, doanh nghiệp có trách nhiệm hằng tháng đóng kinh phí công đoàn cùng thời điểm với việc trích đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp”. Quy định thống nhất tên gọi của hệ thống tổ chức Công đoàn Việt Nam gồm: Tổng Công đoàn Việt Nam và công đoàn các cấp từ trung ương đến cơ sở, gồm: Tổng Công đoàn Việt Nam - Công đoàn tỉnh - Công đoàn huyện, công đoàn ngành địa phương - CĐCS.