Xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An từ lâu đã được gọi tắt bằng hai tiếng thân thương “quê Bác”. Nơi đây có Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên, lưu giữ kí ức về quê hương, gia đình, dòng họ, những năm tháng ấu thơ của Bác Hồ và kỷ niệm hai lần Bác về thăm quê cũng như những tình cảm đặc biệt của Chủ tịch Hồ Chí Minh với quê hương Nghệ An.

Hầu như ai đến quê Bác đều chia sẻ cảm giác gần gũi, thân quen. Ao sen khoe sắc, hàng tre xanh mướt, bụi chuối, những ngôi nhà tranh nền đất với đồ đạc đơn sơ... đã để lại những ấn tượng sâu sắc trong lòng mỗi người.

Cảnh quan Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên.

Mùa hè về quê Bác mọi người sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng nắng chiếu lung linh trên những ngọn cau, mái nhà tranh, hai hàng dâm bụt và vườn rau trong nhà Bác. Hương sen lan tỏa dịu dàng, những giọt sương lung linh trên từng chiếc lá trông như những viên ngọc trai. Trong không khí trong lành, yên tĩnh đến lạ kỳ, dạo bước trên quê Bác, bao cảm xúc ùa về trong lòng mỗi người. Như nghe văng vẳng đâu đây tiếng hát phường vải thiết tha, sâu lắng tình người, nghe âm vang tiếng thoi đưa dệt lụa, tiếng mái chèo khua nước trên sông, tiếng nói cười của những người đi phiên chợ sớm, tiếng trẻ con ê a học bài…

Về quê Bác, mỗi người tìm về nguồn cội của tâm hồn, văn hóa Việt Nam. Kim Liên nói chung và Nam Đàn nói riêng là đất “trùng lai danh thắng địa, cổ lai đa hào kiệt”, nơi phát tích của những danh nhân làm rạng rỡ non sông. Bông hoa sen tinh khiết, mỏng manh, dịu dàng mà rực rỡ, kiên trinh là biểu tượng của bản sắc văn hóa Việt Nam, nền văn hóa nông nghiệp, trọng tình, yêu chuộng hòa bình, nhân ái, khoan dung… đã kết tinh và tỏa sáng rực rỡ trong con người Hồ Chí Minh.

Cận cảnh bên trong ngôi nhà tranh nền đất ở Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên.

Kim Liên quê Bác hiện nay có rất nhiều hồ sen, vào dịp hè, hoa sen nở khoe sắc, tỏa hương thơm ngát. Người dân nơi đây trân trọng và nâng niu, tự hào về hoa sen, biểu tượng của quê Bác. Lễ hội Làng Sen năm 2023 vừa qua có sự kiện mới, đó là tổ chức thi các món ăn dân dã từ sen. Trước đó, vào năm 2022, đã có cuộc thi trang phục áo dài sen được tổ chức trong dịp Lễ hội.

Với mục đích lưu giữ những hiện vật gốc, xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh cho muôn đời sau, Khu di tích Kim Liên được Đảng, Nhà nước chỉ đạo xây dựng từ thập niên sáu mươi của thế kỷ XX. Tới năm 1979, Khu di tích Kim Liên được công nhận là di tích lịch sử văn hoá quốc gia và vào năm 2012, được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt.

Khách du lịch tham quan Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên, lưu giữ kí ức về quê hương, gia đình, dòng họ, những năm tháng ấu thơ của Bác Hồ.

Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên bao gồm một quần thể di tích, tạo nên một không gian văn hóa phong phú, độc đáo. Tại phần “lõi” của di tích bao gồm nhà quê nội (làng Sen) và quê ngoại Bác Hồ (làng Hoàng Trù), Khu trưng bày (bảo tàng) và nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đền Chung Sơn (thờ những người thân trong gia đình Bác Hồ) và nhiều di tích khác như nhà nhà cụ Hoàng Xuân Đường (ông ngoại Bác Hồ) và nhà thờ chi họ Hoàng Xuân, nhà thờ chi họ Nguyễn Sinh (họ nội Bác Hồ), giếng Cốc, Lò rèn Cố Điền; nhà cụ cử Vương Thúc Quý - thầy học khai tâm của Chủ tịch Hồ Chí Minh; di tích cây đa, sân vận động Làng Sen; tại núi Động Tranh thuộc xã Nam Giang (huyện Nam Đàn) có khu mộ bà Hoàng Thị Loan, thân mẫu Bác Hồ; núi Chung, nơi Bác Hồ đã từng vui chơi, thả diều thời thơ ấu. Toàn bộ Khu Di tích Kim Liên rộng trên 205 ha.

Du khách lắng nghe thuyết minh về khu di tích.

Nơi đây, đã vinh dự được đón Bác Hồ hai lần trở về thăm quê. Sau đó, mặc dù việc nước bận rộn, nhưng Bác vẫn dành nhiều thời gian quan tâm đến quê hương Nghệ An, nhiều lần viết thư, đánh điện về trao đổi, chỉ đạo, dặn dò đồng chí, đồng bào. Mỗi cử chỉ, lời dạy của Người được các thế hệ đảng viên, cán bộ, nhân dân Nghệ An ghi khắc và phấn đấu thực hiện, hoàn thành tâm nguyện của Bác là “đưa Nghệ An trở thành tỉnh khá của cả nước”.

Đến quê Bác vào dịp tháng 5, du khách có cơ hội được tham gia Lễ hội Làng Sen. Khởi nguồn từ liên hoan “Tiếng hát từ Làng Sen” do tỉnh Nghệ Tĩnh tổ chức nhân dịp sinh nhật Bác 19/5/1981. Năm 1982 phong trào ca hát về Bác Hồ, Tổ quốc và Đảng đã ra đời với tên gọi “Liên hoan tiếng hát Làng Sen”. Năm 2002, Liên hoan Tiếng hát Làng Sen được nâng lên thành “Lễ hội Làng Sen” và tổ chức hàng năm theo quy mô cấp tỉnh.

Năm 2003 lần đầu tiên “Lễ hội Làng Sen” được tổ chức với quy mô toàn quốc. Đây là hoạt động chính trị, văn hoá có ý nghĩa quan trọng, thể hiện lòng biết ơn, thành kính của nhân dân đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc; tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh; tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; giới thiệu, quảng bá về văn hoá Làng Sen, quê hương Nghệ An. Ngay từ những năm đầu tổ chức, Lễ hội Làng Sen đã thu hút nhiều tầng lớp nhân dân không chỉ trong tỉnh mà nhân dân cả nước, kiều bào nước ngoài, du khách quốc tế hưởng ứng, tham dự.

Đầu làng có một hồ sen lớn, đi qua hồ sen là giếng Cốc. Nơi đây, thuở còn thơ ấu, Bác thường ra lấy nước, câu cá và vui chơi cùng bè bạn trong làng.

Mùa hè, về với quê Bác, du khách rất khó cầm lòng trước biển Cửa Lò, cách xã Kim Liên gần 30km. Cửa Lò cách thành phố Vinh 18 km về phía Đông Bắc, cách thủ đô Hà Nội hơn 300 km. Cửa Lò cũng được nối với Lào và Bắc Thái Lan bởi Quốc lộ 8 và cách Viêng Chăn, thủ đô nước bạn Lào 468 km.

Khu du lịch Cửa Lò với bãi biển Cửa Lò dài trên 10km, có độ dốc thoai thoải, cát trắng phẳng mịn, nước trong và sạch, không pha lẫn bùn như một số bãi biển khác. Phía trên bãi biển còn có nhiều khu lâm viên rộng với những rặng phi lao, rặng dừa xanh tốt, được xem là một trong những bãi tắm lý tưởng ở Việt Nam.

Cảnh quan bãi biển Cửa Lò.

Đảo Lan Châu nằm ngay sát biển Cửa Lò. Dưới chân núi, về phía Đông Nam có nhiều tảng đá lớn, hình thù kỳ lạ với nhiều tên gọi khác nhau. Trên đảo, năm 1936, vua Bảo Đại đã cho xây lâu đài để nghỉ dưỡng. Từ đây, du khách có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh thị xã Cửa Lò và được phóng tầm mắt nhìn ngắm biển khơi bao la. Tại đây có loài cúc biển đẹp lạ kỳ do chính vua Bảo Đại đem giống cây từ Pháp về.

Cách bờ biển 4km là đảo Song Ngư như hai con cá khổng lồ che chắn bão to, gió lớn cho bãi biển Cửa Lò, Cửa Hội, đây là nơi sinh sống của các hệ động thực vật rất phong phú như: khỉ, dê hoang dã, chim… Xa xa, ngoài khơi chừng 20km là núi Quỳnh Nhai. Núi cao 218m, sâu 24m so với mặt biển. Quỳnh Nhai gồm Hòn Lớn và Hòn Con.

Biển Cửa Lò, cách xã Kim Liên gần 30km.

Đến với Cửa Lò, du khách không thể bỏ qua việc thưởng thức các món ẩm thực mang hương sắc vùng biển miền Trung này. Đó là các món: nước mắm hạ thổ, mọc cua bể, các món mực, cá giò 7 món, ghẹ hấp me, cháo nghêu, cháo lươn…Các món ăn đặc sản này du khách đều có thể thưởng thức ngay tại các nhà hàng gần bãi biển. Lý thú nhất là món ăn mực nhảy (một loại mực ống, nhỏ như ngón tay, khi vớt lên bờ vì còn tươi nên trên lưng có những đốm nháy sáng màu tím), chưa có bãi biển du lịch nào có món ăn này, chỉ cách bờ khoảng 50 đến 100 m, du khách đi thuyền nan (có người điều khiển) sẽ được câu mực và nướng mực (hoặc hấp) ăn ngay sau vừa mới được câu lên.

Mấy năm gần đây, vào dịp tháng 4, địa phương mở hội sông nước Cửa Lò khai trương mùa du lịch biển. Lễ hội có nhiều hoạt động văn hóa dân gian đặc sắc như các trò chơi truyền thống, thi bơi thuyền rất sôi động và tiết mục bắn pháo hoa, cùng nhiều hoạt động văn hóa - thể thao hấp dẫn.

Du khách về Cửa Lò đều cảm nhận được nét riêng của khu đô thị du lịch biển vừa hiện đại, khang trang vừa giữ được những nét đẹp hoang sơ, thuần khiết. Con người nơi đây dù là người làm dịch vụ du lịch hay cán bộ, người dân địa phương đều chân thành, mộc mạc, nhưng cũng tinh tế, lịch lãm. Tại đây, hầu như không có hiện tượng nói thách giá cả, chặt chém du khách, bởi phong cách làm du lịch lấy chữ tín làm đầu, thể hiện nét riêng của bản sắc con người xứ Nghệ.

Về Nghệ An vào dịp hè, bên cạnh quê Bác, Cửa Lò, còn có nhiều lựa chọn hấp dẫn khác như các điểm du lịch sinh thái tại miền Tây xứ Nghệ, du lịch trải nghiệm thiên nhiên hoang dã tại Vườn Quốc gia Pù Mát, tham quan Khu du lịch sinh thái Mường Thanh Diễn Lâm, chùa Đại Tuệ (Nam Đàn) và nhiều điểm du lịch hấp dẫn ở Hà Tĩnh như khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du, Đền Chợ Củi.... Quê hương xứ Nghệ còn quá nhiều điều hấp dẫn đang chờ đón.

Bãi biển Cửa Lò luôn thu hút đông đảo khách du lịch trong và ngoai tỉnh ghé thăm.