giải pháp xây dựng giai cấp công nhân việt nam: nhìn từ hải dương

Giai cấp công nhân Việt Nam là giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Vì vậy, xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam vững mạnh là nhiệm vụ vừa quan trọng, cấp bách, vừa có ý nghĩa chiến lược lâu dài.

Vài nét về giai cấp công nhân Việt Nam

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, hiện nay, tổng số công nhân nước ta chiếm tỷ lệ khoảng 13% số dân và 24% lực lượng lao động xã hội. Sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước tác động rất lớn đến sự phát triển, biến đổi cơ cấu giai cấp công nhân. Theo chiều hướng tích cực, quá trình này làm phong phú cơ cấu ngành nghề, cơ cấu thành phần kinh tế và thay đổi cơ cấu chất lượng của giai cấp công nhân. Tuy nhiên, tác động tiêu cực của nó là đẩy bộ phận công nhân lao động chân tay, giản đơn rơi vào tình trạng thiếu việc làm, thất nghiệp, cùng với đó là sự phân hóa ngày càng sâu sắc trong nội bộ giai cấp công nhân, làm giảm tính đoàn kết, thống nhất của giai cấp này.

Thời điểm quý 4/2018, tỷ lệ công nhân lao động đã qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ là 22,22%, tăng 0,42 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước. Theo các cấp trình độ, tỷ lệ lao động có trình độ đại học trở lên trong tổng số lực lượng lao động là 9,76%; cao đẳng là 3,68%; trung cấp là 5,35% và sơ cấp nghề là 3,43%. Qua đó, có thể thấy quy mô công nhân kỹ thuật cao ở nước ta còn nhỏ bé so với yêu cầu của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Thực trạng đội ngũ công nhân tỉnh Hải Dương

Một số đặc điểm của đội ngũ công nhân Hải Dương

Đội ngũ công nhân tỉnh Hải Dương là một bộ phận của giai cấp công nhân Việt Nam. Bên cạnh những thuộc tính, đặc điểm chung của giai cấp công nhân Việt Nam, đội ngũ công nhân của tỉnh cũng có những điểm riêng.

Về ý thức giai cấp, bản lĩnh chính trị, đội ngũ công nhân tỉnh đã phát huy vai trò giai cấp tiên phong trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của tỉnh. Là lực lượng nòng cốt trong khối liên minh với nông dân và trí thức, góp phần tạo nên cơ sở chính trị - xã hội vững chắc cho Đảng và Nhà nước.

Tuy nhiên, sự phát triển đội ngũ công nhân Hải Dương trên cả 3 mặt số lượng, cơ cấu và chất lượng chưa đủ đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của tỉnh. Công nhân mới chỉ tập trung đa số trong những ngành nghề sản xuất gia công giản đơn; thiếu hụt lớn lực lượng công nhân lao động có trình độ chuyên môn cao; phần lớn công nhân có xuất thân từ nông dân chuyển sang lao động công nghiệp nên giác ngộ giai cấp, ý thức kỷ luật và bản lĩnh chính trị còn hạn chế…

Công nhân mới chỉ tập trung đa số trong những ngành nghề sản xuất gia công giản đơn. Ảnh: Áo thun Cần Thơ

Tình hình đời sống vật chất, tinh thần của đội ngũ công nhân Hải Dương

Cùng với sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, địa phương những năm qua, đời sống, việc làm của công nhân Hải Dương ngày được cải thiện. Hoạt động chăm lo đời sống cho người lao động của tổ chức Công đoàn cũng ngày càng thực chất hơn thông qua các hoạt động “Tháng Công nhân”, “Tết Sum vầy”. Nhất là các hoạt động thiết thực mang lại “quyền lợi đảm bảo, phúc lợi tốt hơn” cho đoàn viên, người lao động.

Song, về cơ bản, thu nhập của công nhân Hải Dương, nhất là công nhân tham gia sản xuất trực tiếp còn thấp. Họ ít có điều kiện chi trả cho các nhu cầu vui chơi, giải trí. Điều kiện làm việc còn nhiều thiếu hụt, chưa đảm bảo an toàn, còn nhiều bất đồng trong quan hệ lao động giữa công nhân và chủ doanh nghiệp. Việc thực hiện BHYT, BHXH và bảo hiểm thất nghiệp của các doanh nghiệp cho công nhân còn nhiều bất cập.

Dạo quanh một số khu công nghiệp, khu chế xuất trên địa bàn Hải Dương, không khó bắt gặp những căn phòng trọ nhỏ bé, xập xệ được công nhân lựa chọn làm nơi ở, do đồng lương eo hẹp. Tính đến hết năm 2019, Hải Dương có khoảng 27.000 lao động làm việc trong các khu công nghiệp phải đi thuê nhà trọ, mức giá thuê bình quân khoảng 600.000 đồng/phòng/tháng. Các khu nhà trọ do người dân tự xây, diện tích chật hẹp, đơn giản, ít tiện nghi sinh hoạt, điều kiện vệ sinh môi trường không bảo đảm, tình hình an ninh phức tạp. Việc sắm các thiết bị để giải nhiệt mùa nóng, nhất là điều hòa không dễ với đa số công nhân.

Các khu trọ của công nhân thường diện tích chật hẹp, đơn giản, ít tiện nghi sinh hoạt. Ảnh: Nguyễn Liên

Một số giải pháp xây dựng đội ngũ công nhân Hải Dương

Trước thực trạng trên, để xây dựng đội ngũ công nhân Hải Dương ngày càng lớn mạnh, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, địa phương và yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, theo chúng tôi, cần thực hiện tốt một số giải pháp sau đây:

Thứ nhất, tỉnh cần phát triển sản xuất theo hướng hiện đại, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ, tích cực hội nhập kinh tế quốc tế, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của đội ngũ công nhân Hải Dương

Thứ hai, tỉnh cần tăng cường công tác giáo dục đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ học vấn, trình độ nghề nghiệp, từng bước trí thức hóa công nhân; giáo dục tư tưởng, chính trị, đạo đức, xây dựng nếp văn hóa mới cho đội ngũ công nhân.

Kịp thời bổ sung, sửa đổi, xây dựng chính sách đào tạo và đào tạo lại công nhân; tạo điều kiện cho họ tự học tập nâng cao trình độ; điều chỉnh, bổ sung quy hoạch mạng lưới các cơ sở dạy nghề gắn với các ngành, các vùng kinh tế trọng điểm. Khuyến khích các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế dành kinh phí và thời gian thích đáng cho đào tạo, đào tạo lại công nhân.

Thứ ba, Hải Dương cần chú trọng kiện toàn, nâng cao năng lực lãnh đạo của các tổ chức Đảng; hoạt động của các tổ chức thuộc hệ thống chính trị, đặc biệt là tổ chức Công đoàn trong các cơ sở sản xuất công nghiệp, nhất là trong các doanh nghiệp liên doanh, doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước ngoài

Thứ tư, tỉnh cần rà soát, kiến nghị bổ sung, sửa đổi các chính sách, pháp luật, bảo đảm quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động, trong đó có chủ doanh nghiệp, người sử dụng lao động như: chính sách về phát triển dạy nghề, đào tạo, đào tạo lại, nhà ở, các thiết chế văn hóa...

Thứ năm, tỉnh cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội nhằm đảm bảo thực hiện các chế độ chính sách liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp của công nhân lao động; tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng những cán bộ ưu tú xuất thân từ công nhân.

Tăng cường giáo dục đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ và nâng cao tay nghề cho công nhân. Ảnh: Nguyễn Liên