Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam kêu gọi phụ nữ và nam giới hãy thay đổi tư duy để thay đổi hành vi kinh tế của họ, nhằm hướng tới đạt được bình đẳng giới trên thị trường lao động.

Với tỉ lệ tham gia vào thị trường lao động cao đáng kể, phụ nữ Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều bất bình đẳng trên thị trường lao động khi vừa phải đi làm, vừa phải cáng đáng công việc gia đình nhiều hơn so với nam giới.

Nghiên cứu về “Giới và thị trường lao động Việt Nam” mới nhất của ILO cũng chỉ ra tỷ lệ tham gia vào thị trường lao động của phụ nữ Việt Nam trong độ tuổi lao động là 70%. Đây là con số khá cao nếu xét theo tỷ lệ này ở toàn thế giới là 47,2% và trên khu vực châu Á – Thái Bình Dương là 43,9%.

Nghiên cứu của ILO cũng chỉ ra rằng khoảng cách bất bình đẳng khi tham gia thị trường lao động giữa nam và nữ ở Việt Nam ngày một tăng, điều này kéo theo là sự chênh lệch giới tính. Theo đó, mức chênh lệch này vẫn duy trì ở mức 9,5 điểm phần trăm trong suốt thập kỷ qua.

Ngoài tác động của dịch Covid-19, báo cáo của ILO cũng chỉ ra rằng nguyên nhân chính gây nên bất bình đẳng trên thị trường lao động ở Việt Nam đến từ việc phân bổ trách nhiệm trong gia đình không đồng đều. Tỷ lệ tham gia vào thị trường lao động của phụ nữ Việt Nam cao không có nghĩa là nữ giới được hưởng quyền bình đẳng trong lao động.

Bà Valentina Barcucci, chuyên gia Kinh tế lao động của ILO tại Việt Nam, đồng thời là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Trước đại dịch Covid-19, cả phụ nữ và nam giới đều tiếp cận việc làm khá dễ dàng, nhưng nhìn chung, chất lượng việc làm của phụ nữ thấp hơn so với nam giới”.

Theo đó, lao động nữ chiếm hầu hết trong các việc làm dễ bị tổn thương, đặc biệt là các công việc gia đình. Họ có thu nhập thấp hơn nam giới (với tiền lương trung bình 1 tháng thấp hơn 13,7% trong năm 2019) dù cho có số giờ làm việc tương đương và sự chênh lệch về trình độ chuyên môn đã được thu hẹp đáng kể.

Phụ nữ cũng ít được trọng dụng ở các vị trí quản lý và lãnh đạo. Minh chứng là có tới gần một nửa lực lượng lao động là nữ nhưng số người làm ở vị trí quản lý trở lên chiếm chưa tới 1/4.

Bà Barcucci nói: “Phụ nữ gặp bất bình đẳng trên thị trường lao động do họ thường phải gánh vác trách nhiệm gia đình. Điều này làm giảm cơ hội phát triển nghề nghiệp và chất lượng việc làm của họ”.

Phụ nữ dành trung bình 20,2 giờ trong tuần cho các công việc như nội trợ, làm việc nhà, giặt quần áo, mua sắm, chăm sóc gia đình và con cái, trong khi đó con số này ở nam giới chỉ là 10,7 giờ. Đặc biệt, gần 1/5 nam giới thậm chí còn chẳng hề dành thời gian vào việc nhà.

Mặt khác, đại dịch Covid-19 đã làm sụt giảm nghiêm trọng số lượng việc làm trong quý 2/2020 và mới chỉ được phục hồi vào khoảng nửa cuối năm. Trong đó, phụ nữ là đối tượng phải chịu thiệt thòi về thời giờ làm việc. Cụ thể, tổng số giờ làm hàng tuần của phụ nữ trong quý 2/2020 chỉ bằng 88,8% tổng số giờ làm của họ trong quý 4/2019. Trong khi đó, con số này ở nam giới là 91,2%.

Số giờ làm việc của phụ nữ Việt Nam nhiều hơn so với nam giới. Ảnh minh họa.

Bên cạnh đó, số giờ làm việc trung bình của phụ nữ phục hồi nhanh hơn so với nam giới. Trong 3 tháng cuối năm 2020, số giờ làm việc trung bình của phụ nữ đạt 0,8% so với cùng kỳ năm trước; trong khi đó con số này ở nam giới là 0,6%.

Bà Barcucci cũng cho biết thêm, sự so sánh trên không nói lên sự bình đẳng giới vì phần lớn công việc của phụ nữ Việt Nam là các công việc gia đình và có mức thu nhập thấp.

Theo Tiến sĩ Chang-Hee Lee, Giám đốc ILO Việt Nam, nhận định, nguyên nhân của bất bình đẳng trên thị trường lao động bắt nguồn từ những vai trò truyền thống mà phụ nữ được kỳ vọng phải đảm nhận và được củng cố bằng các chuẩn mực xã hội.

Giám đốc ILO Việt Nam nhấn mạnh: “Mặc dù Bộ luật Lao động 2019 đã mở ra những cơ hội để thu hẹp khoảng cách giới, ví dụ như thu hẹp khoảng cách trong độ tuổi nghỉ hưu hay xóa bỏ việc hạn chế phụ nữ tham gia một số ngành nghề nhất định, Việt Nam vẫn còn một nhiệm vụ khó khăn hơn nữa cần phải hoàn thành. Đó là việc thay đổi tư duy của nam giới và cả chính phụ nữ để từ đó thay đổi hành vi của họ trên thị trường lao động”.