PV: Xin đồng chí cho biết, Công đoàn Nghệ An đã tham gia giải quyết 4 vụ việc đình công, ngừng việc tập thể vừa qua như thế nào?

Đồng chí Kha Văn Tám: Ngay sau khi xảy ra các vụ việc, LĐLĐ tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo LĐLĐ các huyện, thành phối hợp với các ban, ngành cấp huyện có mặt kịp thời tại công ty để hỗ trợ ổn định tình hình và tham gia giải quyết; nắm bắt, thu thập đề xuất, kiến nghị, nguyện vọng của NLĐ; phối hợp với cơ quan chức năng xem xét, rà soát, phân loại, đánh giá mức độ và tính pháp lý của các đề xuất kiến nghị. Phối hợp thực hiện giải quyết đình công theo đúng thẩm quyền quy định tại Quyết định số 29/QĐ/2021/QĐ-UBND ngày 22/9/2021 của UBND tỉnh Nghệ An về việc ban hành quy chế phối hợp giải quyết việc đình công không đúng trình tự thủ tục do pháp luật quy định trên địa bàn tỉnh; đề xuất với chính quyền thành lập và tham gia cùng với đoàn giải quyết đình công; tổ chức làm việc với chủ doanh nghiệp, tham dự đối thoại thương lượng giữa doanh nghiệp với NLĐ để tìm phương án giải quyết các kiến nghị, vận động NLĐ quay trở lại làm việc.

Đối với các vụ việc phức tạp như tại Công ty TNHH Viet Glory (Diễn Châu), nhận thấy cuộc đình công có xu hướng kéo dài, cấp huyện khó giải quyết dứt điểm, LĐLĐ tỉnh đã thành lập đoàn công tác do đồng chí Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh làm trưởng đoàn trực tiếp tư vấn, đàm phán và thương lượng với chủ doanh nghiệp trên cơ sở phân tích tình hình doanh nghiệp, các văn bản quy định của Nhà nước về pháp luật lao động, để vừa phải bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của NLĐ, vừa đảm bảo môi trường thu hút đầu tư của tỉnh, giúp doanh nghiệp sớm ổn định sản xuất kinh doanh. Đoàn công tác đã thực hiện giải quyết đình công kiên trì, mềm dẻo nhưng cương quyết để thương lượng, thuyết phục, tìm tiếng nói chung. Từ sự nỗ lực của tổ chức Công đoàn, doanh nghiệp đã đồng ý giải quyết các kiến nghị của NLĐ và NLĐ đã quay lại làm việc.

LĐLĐ tỉnh cũng tiếp tục chỉ đạo công đoàn các cấp thường xuyên theo dõi, giám sát, nắm bắt tình hình sau đình công, vận động công nhân làm việc tích cực, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và bền vững.

PV: Qua việc phối hợp giải quyết đình công, ngừng việc tập thể, tổ chức Công đoàn đã nhận ra những hạn chế, bất cập nào trong quan hệ lao động và những vấn đề liên quan khác, thưa đồng chí?

Đồng chí Kha Văn Tám: Nguyên nhân các cuộc đình công, ngừng việc tập thể phần lớn xuất phát từ tranh chấp về lợi ích. Đa số các vụ đình công đều liên quan đến các nội dung: Yêu cầu tăng lương cơ bản, trả thưởng, tăng các loại phụ cấp, nâng chất lượng bữa ăn giữa ca, chế độ hỗ trợ Covid-19, thái độ ứng xử của bộ phận quản lý...

Mặc dù doanh nghiệp trả lương cơ bản cao hơn mức lương tối thiểu vùng, thời gian làm thêm giờ nhiều nhưng thu nhập của NLĐ không cao, không đủ trang trải cuộc sống. Ngoài ra, một số doanh nghiệp chưa thực hiện đúng các quy định của Bộ luật Lao động; chưa xây dựng thang bảng lương, chưa có quy chế trả lương, thưởng. Có doanh nghiệp tổ chức làm thêm giờ không lấy ý kiến NLĐ, chưa đăng ký nội quy lao động với Sở LĐTB&XH.

Việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở, đối thoại tại nơi làm việc chưa được quan tâm đúng mức. Hầu hết các doanh nghiệp xảy ra đình công đều chưa quan tâm việc tổ chức Hội nghị NLĐ 2022, hoặc tổ chức đối thoại theo Điều 63, 64 của Bộ luật Lao động

Mặt khác, tại các doanh nghiệp xảy ra đình công, ngừng việc tập thể, vai trò của CĐCS còn mờ nhạt, chưa nắm bắt thường xuyên đầy đủ tâm tư, nguyện vọng của NLĐ. Các doanh nghiệp chưa đánh giá đúng vai trò của tổ chức Công đoàn, phối hợp, tạo điều kiện để CĐCS phát huy vai trò, trách nhiệm của mình. Một số chính sách, thủ tục pháp lý quy định, hướng dẫn về hưởng chế độ hỗ trợ NLĐ bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 còn phức tạp, doanh nghiệp chậm thực hiện cũng gây bức xúc cho NLĐ.

PV: Từ thực tế đó, đồng chí có thể nêu một vài giải pháp, kiến nghị của tổ chức Công đoàn trên nguyên tắc cùng hướng đến ổn định, phát triển và đặc biệt là hài hòa lợi ích?

Đồng chí Kha Văn Tám: Dự báo trong thời gian tới, quan hệ lao động trên địa bàn tỉnh Nghệ An có thể diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ cao về tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể, đình công. Để chủ động ứng phó, ngăn ngừa và giải quyết hiệu quả, LĐLĐ tỉnh đã chỉ đạo công đoàn các cấp triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, trước mắt và lâu dài.

Trước mắt, tập trung bám sát cơ sở, thăm hỏi, nắm bắt tình hình, nguyện vọng, kiến nghị của NLĐ, nhất là các doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp có đông NLĐ. Rà soát các nội dung trong quản lý lao động tại doanh nghiệp như: Nội quy lao động, quy chế trả lương, thưởng, TƯLĐTT...; nắm bắt tình hình trả lương, thưởng, các chế độ phụ cấp, phúc lợi cho NLĐ. Đề nghị doanh nghiệp khắc phục ngay những hạn chế trong việc ban hành các văn bản quản lý lao động cũng như thực hiện đúng pháp luật lao động.

Đồng thời, chỉ đạo Chủ tịch CĐCS chủ động đề xuất với chủ doanh nghiệp tổ chức hội nghị NLĐ năm 2022; tổ chức đối thoại tại nơi làm việc định kỳ và đột xuất theo Điều 63, 64 Bộ luật Lao động; lắp đặt hộp thư góp ý tại doanh nghiệp để thu thập các kiến nghị của NLĐ. Tổ chức tuyên truyền, tư vấn pháp luật về các chế độ chính sách liên quan đến NLĐ. Nắm bắt đầy đủ các thông tin của doanh nghiệp trên địa bàn như: Kết quả sản xuất kinh doanh, lợi nhuận, nộp thuế, tăng trưởng,... để làm căn cứ đối thoại, giải quyết khi đình công xảy ra. Phối hợp, phát huy và nâng cao trách nhiệm của UBND các huyện trong việc quản lý lao động, xử lý các cuộc đình công trái pháp luật; hỗ trợ CĐCS của doanh nghiệp trong quá trình nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và tham gia hòa giải, đối thoại khi đình công xảy ra.

Đặc biệt, phải nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ CĐCS. Xây dựng đội ngũ này vừa có tâm, vừa có trách nhiệm, năng lực, bản lĩnh, trí tuệ, là chỗ dựa tin cậy của NLĐ và là cầu nối giữa doanh nghiệp với NLĐ; cán bộ CĐCS dám nói lên tiếng nói của NLĐ, có đủ lý lẽ và kiến thức để thương lượng với chủ doanh nghiệp những kiến nghị chính đáng của NLĐ, góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hòa, đôi bên cùng có lợi. Đó là giải pháp rất quan trọng và cũng là mục tiêu Nghị quyết số 02/NQ của Bộ Chính trị về “Đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới” đã đề ra.

PV: Xin cảm ơn đồng chí!