Bắt cóc online

Cụ thể, gần đây, hình thức lừa đảo qua mạng với kịch bản "bắt cóc online" đang gia tăng nhanh chóng và gây thiệt hại nghiêm trọng. Thủ đoạn phổ biến là các đối tượng giả danh công an, viện kiểm sát hoặc cơ quan chức năng, gọi điện cho nạn nhân và thông báo họ liên quan đến một vụ án hình sự. Sau đó, chúng gửi hình ảnh giả mạo (như ảnh căn cước công dân, lệnh bắt giữ hoặc video “tạm giam” có khuôn mặt nạn nhân…) để tạo niềm tin.

Kịch bản tiếp theo là yêu cầu nạn nhân cài đặt các ứng dụng họp trực tuyến như Zoom, tắt điện thoại, thuê khách sạn để “bảo mật điều tra”. Trong thời gian này, nhóm lừa đảo kiểm soát hoàn toàn liên lạc, đồng thời liên hệ với người nhà nạn nhân, dựng lên câu chuyện “bị bắt cóc”, từ đó yêu cầu chuyển tiền chuộc. Nhiều gia đình đã chuyển hàng trăm triệu đồng chỉ trong vài giờ.

Chiêu thức giả mạo công an, đọc “lệnh bắt” qua mạng không còn xa lạ. Những tên tội phạm mạng xuyên biên giới đã khai thác thủ đoạn này từ lâu để lừa đảo, chiếm đoạt tiền của nạn nhân. Nhưng mới đây, kịch bản quen thuộc ấy được nâng cấp bằng một cú lừa nham hiểm và tinh vi hơn: “bắt cóc online”. Chiêu lừa đảo này nham hiểm và gây hại hơn rất nhiều bởi bản chất, chúng thao túng, gây áp lực cho người nhà phải chuyển tiền không khác gì một vụ bắt cóc thực sự.

Người ngoài khi theo dõi thông tin sẽ rất thắc mắc về việc “có thế mà cũng tin”, “thế mà cũng lừa được”... nhưng thực tế, những băng nhóm tội phạm lừa đảo thường nhắm vào thanh thiếu niên ít trải sự đời, hay người già không hiểu công nghệ. Chưa kể, với công nghệ AI deepfake như ngày nay, không ai nói hay được khi đã vào bẫy thao túng tâm lý tinh vi mà những tên tội phạm giăng ra.

Trong năm vừa qua, ngành an ninh cũng đang giăng thiên la địa võng để bắt những tên tội phạm lừa đảo công nghệ cao ngay khi chúng đặt chân về nước. Thậm chí, lực lượng công an còn phối hợp với lực lượng các nước bạn để tấn công thẳng vào sào huyệt của chúng ở nước ngoài. Bên cạnh đó, truyền thông cũng lên tiếng cảnh báo rất nhiều về các lừa đảo qua mạng và cập nhật liên tục về các chiêu thức lừa đảo mới.

Tuy nhiên, “bắt cóc online” hay muôn vàn các chiêu thức lừa đảo vẫn khiến nhiều người “sập bẫy”, tán gia bại sản. Dữ liệu từ Bộ Công an cho thấy, năm 2023, người dân Việt Nam đã thiệt hại khoảng 10.000 tỷ đồng vì các vụ lừa đảo trực tuyến - tăng hơn 50% so với năm 2022. Năm 2024, con số này đã vọt lên 18.900 tỷ đồng, cho thấy tốc độ gia tăng chóng mặt của loại tội phạm công nghệ cao.

Vấn đề của chúng ta không phải là tìm cách tiếp cận khác. Bởi thực sự, những gì có thể làm nhanh, làm quyết liệt, các lực lượng chức năng và truyền thông đều đã làm rồi. Điều chúng ta cần là xây dựng một xã hội số, nơi mà người dân thích ứng được những biến chuyển công nghệ.

Khi mà người bán hàng tạp hóa nhanh chóng cập nhật được chính sách thuế mới qua app là lúc tội phạm lừa đảo công nghệ cao sẽ bị đẩy lùi dần dần. Vì đó là thời điểm, người dân có kiến thức và ý thức về các nền tảng số chứ không chỉ dùng mạng thuần để phục vụ mục đích giải trí như hiện nay.

Công cuộc này không thể một sớm một chiều nhưng nó đã được khởi động. Điều cần thiết là tăng tốc nhanh hơn nữa, sâu rộng hơn nữa ở hệ thống giáo dục cũng như các lớp tập huấn ở cấp độ địa bàn nhỏ. Chúng ta đang ngày một bước sâu hơn vào xã hội số, và mấu chốt là chúng ta cần người dân hiểu rõ về các nền tảng.

Điều đó không phải chỉ để tránh tình trạng bị “bắt cóc online” hay lừa đảo. Nó còn giúp cho đất nước đi lên vững vàng với những biến chuyển vũ bão của công nghệ.

Nếu đồng tình với góc nhận định trong bài viết Bắt cóc online, bạn có thể mời tác giả Mỹ Anh một "ly cà phê" thông qua Ví MoMo bằng cách ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR. “Buy me a coffee” Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Mỹ Anh bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội. Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Mỹ Anh". Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục Cà phê tối, nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD).