"Ở Việt Nam gọi là gió Lào thì ở Lào gọi là gió gì?"

Với đặc điểm nóng, khô, gió Lào không những gây khó khăn cho sản xuất, đời sống mà còn rất dễ gây cháy rừng. Trong ảnh: Vụ cháy rừng mới đây tại xã Sơn Trà, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Ảnh của nongnghiep.vn

Văn hào Nga Maxim Gorky kể rằng, khi đọc dòng đầu truyện “Hoàng đế và chim họa mi” của nhà văn người Đan Mạch Han Christian Andersen như sau: “Ở Trung Quốc, tất cả mọi người dân đều là người Trung Quốc và ngay chính hoàng đế của họ cũng là người Trung Quốc”, ông đã vô cùng sửng sốt. Một điều hiển nhiên, bỗng được viết ra một cách ngộ nghĩnh với cái nhìn trẻ thơ đã mang đến sự thú vị và gợi suy ngẫm lạ lùng. Tôi cũng có sự sửng sốt gần như thế khi đọc dòng tút mở này trên một mạng xã hội công nhân: “Ở Việt Nam gọi là gió Lào thì ở Lào gọi là gió gì nhỉ?”

Chuyện có vẻ hay đây, tôi nghĩ thế. Và mặc dù ngẫm nghĩ về nó sẽ không “ra xèng” nhưng vì nó cũng vui vui, tôi xin mạn phép viết vài dòng hầu bạn đọc.

Về vị trí địa lý, gió Lào là gió từ phía Tây sang. Nếu chỉ thế, ở Lào sẽ gọi là gió Thái Lan; ở Thái Lan sẽ gọi là gió Myanmar; ở Myanmar sẽ gọi là gió Bangladesh; ở Bangladesh sẽ gọi là gió Ấn Độ. Rồi cứ thế, sẽ là gió Pakistan, gió Iran, Iraq… tròn một vòng trái đất đến Philipines có lẽ người ta sẽ gọi nó là gió… Việt Nam!

Những dãy phòng trọ chật hẹp như thế này của công nhân lao động tỉnh Quảng Bình sẽ càng nóng bỏng trong những cơn gió Lào. Ảnh baoquangbinh.vn

Cũng thú vị đấy chứ. Nhưng không phải thế, hoàn toàn không phải thế.

Gió Lào là một loại gió phơn (foehn), đây là kiến thức địa lý chúng ta đều đã học từ hồi trung học cơ sở. Hiện tượng phơn xảy ra khi gió mang hơi ẩm bị núi chắn ngang trên đường di chuyển. Khi đó gió buộc phải leo núi và do nhiệt độ càng lên cao càng lạnh khiến hơi ẩm trong gió ngưng tụ, hình thành mây và mưa ở sườn núi đón gió. Vượt qua đỉnh núi gió trở thành một khối khí khô, càng xuống núi gió càng bị nén lại do mật độ không khí đậm đặc hơn, khiến nhiệt độ càng tăng, trở thành một khối khí rất khô và nóng.

Gió Lào hình thành từ vịnh Bengan, thổi qua Campuchia và Lào, gặp dãy Trường Sơn tạo nên hiệu ứng phơn. Và vì thổi từ Lào qua nên người Việt quen gọi là gió Lào. Tây Bắc và Bắc Trung bộ nước ta là những vùng chịu ảnh hưởng nặng nề của gió Lào.

Các nhà khoa học đã tính được thiệt hại của gió phơn ở Bắc Trung Bộ mỗi năm lên tới hàng trăm tỷ đồng; tính được năng suất của người lao động ở vùng chịu ảnh hưởng của gió Lào giảm bao nhiêu phần trăm so với người cùng ngành nghề ở đồng bằng Bắc Bộ. Tôi thì nghĩ đến những nhà trọ công nhân lợp fibro xi măng bỏng giãy lên trong cơn gió Lào. Nếu những nhà trọ công nhân ở các khu công nghiệp vùng đồng bằng Bắc Bộ vừa rồi đã ngốt đến gần như không chịu nổi, thì khu nhà trọ công nhân ở các tỉnh chịu ảnh hưởng của gió Lào còn vất vả, khắc nghiệt đến đâu?

Nhưng cũng tại vùng gió Lào khắc nghiệt Quảng Bình, nhờ áp dụng khoa học kỹ thuật và sáng tạo, dám nghĩ dám làm, Công ty Cổ phần Thực phẩm Xanh Đông Dương ở thành phố Đồng Hới đã triển khai mô hình trồng rau thủy canh quy mô lớn cho thu nhập cao. Ảnh của tiepthinongnghiep.com

Miền Bắc những ngày này lại đang trong đợt nắng nóng. Những phòng trọ công nhân chật hẹp ở khu vực ảnh hưởng của gió Lào càng nung người lao động đến nhừ cả người. Nghĩ đến đây thì tôi không còn thấy sự thi vị hay thú vị của câu chuyện gió Lào ban đầu nữa.

Nhưng gió Lào vẫn cứ ám vào tôi. Buổi chiều, đứng ở đường đón cái nắng nóng và từng cơn gió mang khí thải xe cộ, hơi bê tông, nhựa đường, tôi lại lẩm bẩm như một gã thiểu năng: “Ở Việt Nam gọi là gió Lào thì ở Lào gọi là gió gì nhỉ?”

Covid-19: Cập nhật thông tin mới nhất ngày 15/7

Rác thải "bủa vây" hành hạ công nhân KCN Bắc Thăng Long

Người máy trưởng và những tâm tình về nghề đi biển