Nguy cơ lây nhiễm Covid-19, có thể trầm cảm, lo lắng... là những vấn đề mà hàng triệu nhân viên chăm sóc y tế đang phải đối mặt. Do đó, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) mới đây kêu gọi xây dựng những hệ thống an toàn và sức khỏe nghề nghiệp (ATSKNN) có sức chống chịu tốt nhằm ứng phó với những tình huống khẩn cấp trong tương lai.

Nhân Ngày Thế giới vì An toàn và Sức khỏe tại nơi làm việc (28/4), ILO đã công bố báo cáo “Dự báo, chuẩn bị và ứng phó khủng hoảng. Hãy đầu tư cho các hệ thống an toàn và sức khỏe nghề nghiệp (ATSKNN) có sức chống chịu tốt ngay từ bây giờ”. Theo đó, báo cáo này đánh giá các biện pháp phòng ngừa và quản lý rủi ro liên quan đến đại dịch và phân tích những nguy cơ về an toàn và sức khỏe khác do thay đổi trong cách bố trí công việc khi áp dụng các biện pháp kiểm soát virus.

Kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, người lao động làm việc trong những lĩnh vực đặc thù như công tác chăm sóc y tế và xã hội và ứng phó khủng hoảng trở nên đặc biệt dễ bị lây nhiễm. Theo số liệu được trích dẫn trong báo cáo, kể từ khi xảy ra khủng hoảng đã có 7.000 nhân viên y tế đã tử vong và 136 triệu nhân viên chăm sóc y tế và xã hội đứng trước nguy cơ lây nhiễm Covid-19 khi làm việc.

Theo ILO, những áp lực và rủi ro mà nhân viên y tế phải đối mặt trong đại dịch cũng ảnh hưởng tới sức khỏe tinh thần của họ. Cụ thể, số liệu thống kê cho thấy 1/5 nhân viên chăm sóc y tế toàn cầu có các triệu chứng trầm cảm và lo lắng.

Trong những lĩnh vực y tế và chăm sóc, nhiều nơi làm việc khác đã và đang trở thành nguồn lây truyền Covid-19 khi nhân viên phải làm việc trong những môi trường kín và tiếp xúc gần với nhau, bao gồm cả việc sử dụng chung nơi ở hay phương tiện đi lại.

Phân tích những quan ngại về sức khỏe phát sinh do tăng cường áp dụng cách bố trí làm việc từ xa trong thời kỳ đại dịch, ILO cho biết làm việc từ xa là cần thiết nhằm hạn chế sự lây lan của virus, duy trì công việc và tính liên tục trong hoạt động kinh doanh và mang lại sự linh hoạt cho người lao động. Tuy nhiên, làm việc từ xa cũng xóa mờ sự phân tách giữa đời sống công việc và đời sống cá nhân. Theo đó, 65% doanh nghiệp tham gia khảo sát do ILO và Mạng lưới ATSKNN G20 thực hiện cho biết, khó có thể đảm bảo tinh thần làm việc của người lao động khi làm việc từ xa.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp vừa và nhỏ khó có thể đáp ứng được những yêu cầu chính thức về ATSKNN vì nhiều doanh nghiệp thiếu nguồn lực để ứng phó với những mối đe dọa do đại dịch gây nên.

Trên thực tế, trong khu vực kinh tế phi chính thức, có đến 1,6 tỷ người lao động, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, nhiều người vẫn phải làm việc trong thời kỳ áp dụng các biện pháp phong tỏa, hạn chế đi lại và giao tiếp xã hội cũng như các biện pháp khác. Điều này khiến những người lao động này đứng trước nguy cơ cao bị lây nhiễm virus trong khi đa phần trong số họ không được tiếp cận các chế độ bảo trợ xã hội cơ bản như nghỉ ốm hay nghỉ ốm có hưởng lương.

Các tiêu chuẩn lao động quốc tế đã đưa ra những hướng dẫn cụ thể về cách thức ứng phó với những thách thức này để giảm nguy cơ virus lây truyền tại nơi làm việc. Ngoài ra, các tiêu chuẩn lao động quốc tế cung cấp công cụ để triển khai các biện pháp ATSKNN và đảm bảo người lao động, người sử dụng lao động và các Chính phủ vẫn có thể duy trì việc làm thỏa đáng trong khi phải điều chỉnh để giải quyết những hậu quả mà đại dịch gây nên.

Do đó, việc tiến hành các khung quản lý và thiết chế ATSKNN, các cơ chế tuân thủ, các dịch vụ y tế và tư vấn, dữ liệu và công tác nghiên cứu và đào tạo trong đại dịch, có vai trò rất quan trọng.

Ông Guy Ryder, Tổng Giám đốc ILO, nhấn mạnh: “Tầm quan trọng của một môi trường ATSKNN vững mạnh và có sức chống chịu tốt đã quá rõ ràng. Công cuộc phục hồi và công tác phòng ngừa đòi hỏi những chính sách quốc gia, các khung thể chế và điều tiết tốt hơn phải được đưa vào các khung ứng phó khủng hoảng một cách phù hợp”.

Theo ILO, các biện pháp ứng phó khủng hoảng cần bao gồm các chính sách an toàn và sức khỏe nghề nghiệp quốc gia tốt hơn, và các khung thể chế và điều tiết tốt hơn.

Theo đó, các quốc gia cần triển khai những hệ thống ATSKNN đảm bảo và có sức chống chịu tốt nhằm giảm thiểu rủi ro cho tất cả mọi người trong thế giới việc làm trong những tình huống y tế khẩn cấp trong tương lai.

Điều này đòi hỏi phải đầu tư vào cơ sở hạ tầng ATSKNN và vấn đề ATSKNN phải được tích hợp trong các kế hoạch tổng thể của quốc gia về công tác chuẩn bị và sẵn sàng ứng phó các tình huống khủng hoảng khẩn cấp để bảo vệ sự an toàn và sức khỏe của người lao động cũng như đảm bảo hoạt động của doanh nghiệp được diễn ra liên tục.

Ngoài ra, các tiêu chuẩn lao động quốc tế cũng khuyến khích áp dụng đối thoại xã hội, là cách thức tốt nhất nhằm đảm bảo các quy trình và thủ tục được chấp thuận và thực hiện hiệu quả.